از رسیدن اونس طلا به بالاترین رقم در یک ماه اخیر و تصویب بودجه آمریکا برای سال جدید میلادی گرفته، تا خبرهای مهم از ژنو و رسیدن به توافق جدید پیرامون مساله هسته‌ای ایران، مسائلی بودند که در هفته گذشته از اهمیت ویژه برخوردار بودند. در کنار این اخبار، مساله لغو تحریم‌های ایران و همچنین عقب نشینی کنگره آمریکا از اعمال تحریم‌های جدید علیه کشورمان قرار داشت.
در میان این همه خبرهای خوشایند و امیدوارکننده، بازار قراردادهای آتی سکه بورس کالا هم به تبع جو شکل گرفته در بازار و تغییرات سکه نقدی و دلار، هفته گذشته را با نوسانات بیشتری به نسبت چند هفته اخیر گذراند. این بازار شنبه تا چهارشنبه هفته قبل را با پنج سررسید در تابلو معاملاتی پشت سر گذاشت. سکه تازه نفس تیر، سررسیدی بود که از روز شنبه به جمع این سکه‌ها پیوست تا برای کمتر از یک هفته معامله گران فرصت انتقال از سررسیدهای نزدیک به دور را داشته باشند. به این ترتیب سکه دی ماه که روز چهارشنبه شاهد آخرین روز معاملاتی خود بود، طی روزهای پنج شنبه گذشته و امروز از طریق شعب منتخب بانک سامان، به خریداران تحویل می‌شود.
جمعه 20 دی‌ماه، زمانی که سرمایه‌گذاران طلا در بازارهای لندن و نیویورک در انتظار اعلام آمار بیکاری یک ماهه آمریکا بودند، قیمت طلا با شیبی ملایم رو به صعود گذاشت تا در نهایت در پایان دادوستدهای این روز بهای این فلز با افزایش 21 دلاری به نسبت روز قبل از آن، به 1248 دلار در هر اونس رسید. این افزایش به دنبال انتشار آمارهای ناامیدکننده از بازار کار آمریکا و کاهش نگرانی از اتخاذ سیاست تعدیل تدریجی خرید اوراق قرضه فدرال رزرو در طول امسال صورت گرفت.
جو روانی حاکم بر بازار جهانی طلا پس از اعلام رسمی احراز پست ریاست فدرال رزرو آمریکا توسط یلن، بر پایه افزایش بهای این فلز در سال 2014 شکل گرفته است. مخالفان تداوم سیاست تسهیل پولی بر این باورند که وی با پافشاری بر ادامه یافتن این طرح و همچنین باقی ماندن نرخ سود بانکی نزدیک به صفر درصد، لطمات جبران ناپذیری را بر بدنه اقتصاد آمریکا وارد خواهد کرد. نمودار یک ماهه تغییرات بهای اونس طلا هم نشان از صعودی بودن قیمت این فلز دارد.
آنچه در اولین روز هفته میلادی گذشته در بازارهای جهانی بر اونس طلا گذشت، در ابتدا افزایش قیمت و پس از آن روند رو به کاهش تا میانه معاملات این روز و بعد دوباره صعود قیمت بود. بیشینه بهای طلا روز دوشنبه 1254 دلار بود که بیشترین قیمت برای این فلز از یک ماه گذشته تاکنون به حساب می‌آمد و در پایان معاملات این روز هم، با همین قیمت با معامله‌گران خداحافظی کرد.
در همین حال روز شنبه گذشته، در بازارهای داخلی شاهد بالا رفتن بهای سکه‌های نقدی و آتی بودیم. در این روز بر قیمت سکه در بازار نقدی - تا میانه معاملات – حدود 9000 تومان افزوده شد تا سکه تمام بهار آزادی بین 874 تا 883 هزار تومان نوسان کند.
پیش از بازگشایی بازارهای نقدی، سررسیدهای آتی سکه کار خود را با افزایش محدود بها آغاز کرده بودند. روز شنبه در اولین روز معاملات سررسید تیر، این سکه با بهای 942 هزار و 500 تومان کشف قیمت شد. پیش از این سررسید اردیبهشت در تاریخ 20 آذر امسال با بهای 922 هزار تومان کشف قیمت شده بود که روز شنبه بهای 918 هزار تومان را ثبت کرد و از کاهش قیمت خبر داد.
با وضعیت فعلی که بازارهای ارز و سکه خالی از سفته‌بازان شده‌اند، قیمت، دیگر ملاک خرید و فروش قرار نمی‌گیرد و این تنها عرضه و تقاضا است که این بازارها را سرپا نگه داشته است. به عبارت دیگر تقاضای واقعی برای ارز و سکه اکنون جایگزین سفته‌بازی شده است و قیمت‌های اعلامی برای سکه، ملاک خرید و فروش قرار نمی‌گیرد. در همین راستا بازار قراردادهای آتی سکه هم دیگر نسبت به تغییرات قیمت سکه نقدی، واکنش‌های شدید نشان نمی‌دهد و با بالا و پایین شدن اندک قیمت، خریداران و فروشندگان این بازار تنها به شناسایی سود و به انتقال موقعیت‌ها می‌پردازند.
با مقایسه قیمت روز پنج‌شنبه گذشته سکه تمام بهار آزادی در بازار نقدی به نسبت بهای یک ماه پیش از آن، می‌توان به ثبات قیمتی این سکه پی برد. در طول یک ماه گذشته کمترین و بیشترین قیمت ثبت شده در پایان معاملات روزانه برای سکه تمام بهار طرح جدید به ترتیب 866 و 884 هزار تومان بوده است یعنی تنها 18 هزار تومان اختلاف. قیمت این سکه در ماه‌های شهریور، مهر، آبان و آذر به ترتیب از بیش از یک میلیون تومان، 933، 929 و 880 هزار تومان بوده است که نشان از کاهش تدریجی آن دارد.
در این میان بازار قراردادهای آتی سکه طلا هم به‌طور طبیعی از نوسانات سکه نقدی پیروی می‌کند. بهای سررسید دی این بازار در آخرین روز معاملاتی خود 870 هزار و 979 هزار تومان بود که در مقایسه با قیمت کشف شده این سررسید (یک میلیون و 165 هزار تومان) کاهش بیش از 290 هزار تومانی را نشان می‌داد.
روند ریزشی قیمت در بازارهای ارز و سکه که از اواسط مرداد همزمان با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید آغاز شده، تا ماه‌های پایانی سال ادامه پیدا کرده است و جو بازارهای این چنینی را که اوج رونق آنها با هیجانات و افت و خیزهای شدید بها قرین است، با رکود روبه رو کرده به گونه‌ای که اکنون نه تنها تقاضای سفته‌بازی از بازارهای ارز و سکه رخت بربسته، بلکه بازار قراردادهای آتی سکه هم شاهد حجم معاملات بسیار پایین هستند که نشان‌دهنده بی رغبتی معامله‌کنندگان برای حضور در این بازار است.
مدیر قراردادهای مشتق کالایی بورس کالا اما در گفت و گو با خبرگزاری فارس، با تاکید بر اینکه نوسان نرخ سکه بر میزان معاملات بازار آتی اثر مستقیم دارد، گفت: با راه‌اندازی سررسیدهای ماه‌های زوج سال و تعیین طولانی‌تر افق سرمایه‌گذاری، از معاملات سکه آتی استقبال شده است. پدرام زادنو عزیزی با اشاره به آخرین تحولات بازار سکه آتی و نوسان آن پس از رخدادهای سیاسی بین‌المللی، اظهار کرد: با آمدن اخبار مثبت سیاسی، نرخ سکه در بازار و معاملات آتی با کاهش مواجه شد، اما این کاهش قیمت موجب از رونق افتادن معاملات نشد، بلکه هرچه نوسان سکه افزایش می‌یابد، به نسبت حجم معاملات با رشد همراه می‌شود. وی پیرامون ورود سررسید جدید به این بازار گفت: اخیرا سررسید سکه برای تیرماه 93 راه‌اندازی شده که پس از آن شاهد استقبال سرمایه‌گذاران از آن بودیم، چرا که افق سرمایه‌گذاری بلندمدت موجب اطمینان خاطر بیشتر آنان می‌شود.
این اظهارات البته در شرایطی است که حجم قراردادهای معامله شده بازار آتی سکه نسبت به یک سال گذشته به شدت کاهش یافته و نوسانات اندک در بازارهای ارز و سکه نقدی در کنار ریزش‌های پیاپی بها، موجب کاهش رغبت
معامله‌گران برای حضور در این بازار شده است.
از دیگر سو، روز یکشنبه گذشته در بازار قراردادهای آتی سکه طلا، اختلاف میان سررسیدها آنقدر کاهش یافته بود که نزدیک ترین سررسید این بازار (سکه دی ماه) که تنها سه روز تا تحویل آن فرصت باقی بود، با دورترین سررسید که به تازگی وارد این بازار شده بود، تنها 65 هزار تومان اختلاف قیمت داشت، یعنی کمتر از 70 هزار تومان اختلاف برای 6 ماه. این در حالی است که زمانی که قیمت سکه‌های آتی بالای یک میلیون تومان بود، اختلاف میان سررسیدها به 40 هزار تومان هم می‌رسید که موجب می‌شد تفاوت قیمت برای چهار ماه، به بیش از 100 هزار تومان برسد.
روزهای ابتدایی هفته گذشته که حامل اخبار مهم مذاکرات ژنو بودند، نتوانستند به‌طور شدیدی به هیجانی شدن بازارهای ارز و سکه دامن بزنند، اما از عصر یکشنبه که خبر توافق اخیر ژنو مخابره شد، این بازارها تا حدودی شروع به ریزش کردند و روز دوشنبه هم به این کاهش‌ها ادامه دادند؛ به طوری که در این روز از بهای دلار بیش از 20 تومان و از قیمت سکه نقدی 8000 تومان کاسته شد - که البته ریزش شدیدی برای سکه به حساب نمی‌آمد- چراکه اونس طلا در این روز به بیشترین بهای یک ماه خیر خود رسیده بود و به سکه اجازه ریزش شدیدتر را نمی‌داد. با این وجود با توجه به نوسانات نامحسوس بهای سکه در ماه‌های اخیر، می‌توان این ریزش را مهم تلقی کرد.
صعود طلا در بازارهای جهانی اما با آمدن آمارهای جدید و مثبت اقتصادی روز سه‌شنبه هفته گذشته روند عکس به خود گرفت. آمارهای قوی از میزان خرده فروشی در آمریکا و بهبود چشم‌انداز رشد اقتصاد جهانی موجب افزایش شاخص‌ها در بازارهای سهام شده و قیمت طلا را در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه این هفته کاهشی کرد و باعث شد تا طلا از بالاترین قیمت یک ماه اخیر خود (1253 دلار که روز دوشنبه ثبت کرده بود) فاصله بگیرد. این در شرایطی بود که نشست بعدی فدرال رزرو آمریکا در روزهای 28 و 29 ژانویه، تاحد زیادی مسیر حرکتی قیمت طلا را در هفته‌های آینده مشخص
خواهد کرد.
در این دو روز سکه‌های نقدی و آتی هم تقریبا با نوسانات اونس طلا هماهنگ شدند. بعد از توافق اخیر ژنو، بازار ارز دوباره به روزهای متعادل خود بازگشت و به نوسان اندک در محدوده 2945 تا 2955 تومان ادامه داد که این مساله بازار سکه را باز هم متوجه تغییرات بهای جهانی طلا کرده است. به‌طور کلی طی روزهای بعد از توافق هسته‌ای با 1+5، قیمت‌ها افت شدیدی را تجربه نکردند، اما انتظارات افزایشی تعدیل شد و حالا دیگر بازار با خیال راحت تری به خوش‌بینی خود ادامه می‌دهد.
آنچه در پیش رو است، آغاز لغو تحریم‌ها علیه ایران از سوی کشورهای غربی و اتحادیه اروپا از روز دوشنبه است که از اهمیت بالایی برای بازارهای ارز و سکه برخوردار است؛ اما باز هم نمی‌توان منتظر ریزش‌های شدید قیمتی بود چراکه روند پیش رو کاملا مورد انتظار این بازارها بوده است و شوکی را متوجه قیمت‌ها نخواهد کرد. در کنار این مسائل، تغییرات قیمتی اونس طلا هم مورد توجه بازارهای داخلی است و تصویب نهایی بودجه آمریکا مساله مهمی است ک پیش روی بازارهای جهانی طلا قرار دارد.
روزنامه دنیای اقتصاد