تورم منفی خوراکی‌ها در ماه‌های گذشته، اثر کاهنده در تورم کل داشت؛ اما در آبان ماه این متغیر مثبت شده که می‌تواند شاخص تورم کل را در مسیر افزایشی قرار دهد.
«افزایش قیمت ارز»، «افزایش جهانی بهای خوراکی‌ها» و «تغییرات فصلی» عوامل موثر در افزایش تورم خوراکی‌ها بوده است
آخرین گزارش خرده‌فروشی در هفته منتهی به 29 آبان ماه سال جاری نشان می‌دهد که از یازده گروه مواد خوراکی، تورم در هفت گروه در بازه هفتگی و ماهانه افزایشی بوده است.
روندی که از ابتدای سال جاری در مواد خوراکی‌ها مشاهده نمی‌شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در 4 ماه اخیر (تیر ماه تا مهر ماه) همواره منفی بوده و این روند تغییرات قیمتی، تورم کل را تحت تاثیر قرار داده و اثر کاهشی در آن داشت؛ اما با افزایش تورم خوراکی‌ها در آبان ماه این احتمال وجود دارد که پیام تورم خوراکی‌ها در ماه دوم پاییز برخلاف ماه‌های قبل در جهت افزایش باشد.
برخی از کارشناسان افزایش قیمت ارز، افزایش قیمت جهانی خوراکی‌ها و تغییرات آب و هوایی را از جمله دلایل رشد قیمت‌های خوراکی عنوان کرده‌اند.
در گزارش خرده‌فروشی تغییرات قیمتی یازده گروه کالایی در بازه زمانی هفتگی، ماهانه و سالانه منتشر می‌شود.
افزایش یا کاهش قیمت نیز در بازه هفتگی و ماهانه با فلش‌های رو به بالا یا پایین نشان داده می‌شود.
در گزارش خرده‌فروشی منتهی به 29 آبان اکثر فلش‌ها در بازه هفتگی و ماهانه به سمت بالا بود که تورم مثبت در این دو بازه زمانی را نشان می‌دهد.
بر اساس آمار بانک مرکزی در هفته مورد بررسی از یازده گروه کالایی، هفت گروه «لبنیات»، «تخم‌مرغ»، «حبوب»، «میوه‌های تازه»، «سبزی‌های تازه»، «گوشت قرمز» و «گوشت مرغ» دارای تورم افزایشی بوده است.
نکته قابل توجه این است که در بازه ماهانه نیز تورم مثبت در هفت گروه وجود دارد.
با این تفاوت که در بازه ماهانه، گوشت مرغ دارای تورم منفی بوده و شکر دارای تورم مثبت است.
از مجموع این آمار می‌توان مشاهده کرد که روند قیمتی گروه‌های خوراکی در آبان‌ماه سال جاری به‌خصوص در هفته آخر این ماه تمایل به افزایش داشته است.
این در حالی بود که طی ماه‌های اخیر، نوسان قیمتی مواد خوراکی، همواره در سطح محدودی بوده است.
علامتی برای تورم کل
تورم ماهانه گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» در گزارش 4 ماه اخیر شاخص بهای مصرف‌کننده (از تیر تا مهر ماه) منفی ثبت شده بود، اما با انتشار آمار جدید گزارش خرده‌فروشی به احتمال زیاد این روند در آبان‌ماه قطع شده و تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها در این ماه مثبت خواهد شد.
گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بیش از 28 درصد وزن کل شاخص بهای مصرف‌کننده را در اختیار دارد و از این حیث دومین گروه مهم این گزارش محسوب می‌شود.
در ماه‌های اخیر (تیر تا مهر ماه) یکی از عوامل پایین نگه داشته شدن تورم کل ماهانه، منفی بودن تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بود.
اما آمار آبان می‌تواند این پیام را برای تورم کل در پی داشته باشد که دیگر فشار کاهشی از سوی تورم خوراکی‌ها وجود ندارد.
این موضوع با توجه به اینکه بانک مرکزی سیاست‌های تسهیل پولی را برای نیمه دوم سال جاری در نظر گرفته، خبر خوشایندی نیست و امکان دارد روند تورمی ماه‌های اخیر را با تهدید روبه‌رو کند.
از سوی دیگر باید تاکید کرد که افزایش تورم در خوراکی‌ها بیش از هر گروه دیگری بر تغییر انتظارات تورمی اثر دارد.
به دلیل آنکه بخش قابل‌توجهی از جامعه، روزانه خرید و فروش در بازار خرده‌فروشی انجام می‌دهند، رصد قیمت‌ها در این بازار با شدت بیشتری صورت می‌گیرد.
دلایل افزایش قیمت‌ها
این احتمال وجود دارد که برخی از کارشناسان دلیل افزایش قیمت‌ها را تغییرات فصلی یا آب و هوایی عنوان کنند.
به طور مثال به دلیل تغییرات آب و هوایی، عرضه برخی از مواد خوراکی کاهش یافته و قیمت آن در بازه مقطعی افزایش یافته است.
شاید این استدلال در برخی مواد مانند میوه‌ها و سبزی‌ها قابل پذیرش باشد، اما در ماه آبان سایر گروه‌ها مانند مواد لبنی و پروتئینی نیز افزایش قیمت را پشت‌سر گذاشته‌اند.
یکی از عوامل اثرگذار در بازار مواد خوراکی قیمت ارز است.
در آبان‌ماه قیمت دلار به طور متوسط 3/2 درصد افزایش یافته که طی ماه‌های اخیر بی‌سابقه بوده است.
برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بین تغییرات قیمتی نرخ ارز و مواد خوراکی همبستگی بالایی مشاهده می‌شود؛ بنابراین می‌توان عنوان کرد که افزایش قیمت دلار در بازار خوراکی‌ها اثرگذار بوده است.
همچنین در ماه‌های اخیر قیمت جهانی برخی از مواد خوراکی رشد کرده است.
به گزارش فائو، در ماه اکتبر شاخص قیمت مواد غذایی معادل 9/ 3 درصد افزایش یافته که بیشترین افزایش قیمت‌ها در شکر، سبزی‌ها و روغن بوده است.
صدرنشین گروه‌های تورمی
در بین یازده گروه خوراکی‌ها گزارش مواد خرده‌فروشی، تخم مرغ با افزایش قیمت 9/4 درصدی طی هفته و 25/4 درصد طی ماه، صدرنشین افزایش قیمت بوده است.
مطابق آمار منتشر شده هر شانه 2 کیلویی از این ماده پرکشش به قیمت 10 هزار تومان رسیده و نسبت به قبل حدود 2 هزار تومان گران‌تر عرضه شده است.
گروه سبزی‌های تازه نیز با تورم هفتگی 5 درصد و تورم ماهانه 25/5 درصد یکی از گروه‌های با تورم بالای هفته انتهایی آبان بودند.
افزایش قیمت برخی صیفی‌جات مانند خیار، گوجه فرنگی، بادنجان و کدو سبز دلیل اصلی این روند در گروه سبزی‌ها بوده است.
البته باید اشاره کرد که در هفته مورد بررسی نسبت به مدت مشابه سال قبل تورم گروه سبزی 1 درصد کاهش یافته است.
گروه حبوب، با تورم 26 درصدی طی یک سال گذشته، در صدر تغییرات قیمتی سالانه ای 14/7 ستاده است.
تورم این گروه طی هفته نیز معادل 2درصد و در بازه ماهانه معادل 6/5 درصد ثبت شده است.
در این گروه افزایش قیمت نخود، لپه و عدس از دلایل اصلی افزایش قیمت و تورم مثبت در گروه حبوب بوده است.
در گزارش خرده‌فروشی، روند گوشت مرغ در بازه هفتگی و ماهانه متفاوت بود.
در هفته مورد بررسی، طی هفته 4 درصد به گروه گوشت مرغ افزوده شد، اما در بازه ماهانه تورم این گروه معادل منفی 6/2 درصد گزارش شده است.
بر اساس گزارش بانک مرکزی، در هفته انتهایی آبان هر کیلو گوشت مرغ معادل 5 هزار و 900 تومان عرضه شده است.
علاوه بر این تورم گوشت قرمز نیز طی یک هفته 0/3 درصد بوده و میزان تورم ماهانه این گروه معادل 1/2 درصد عنوان شده است.
هر کیلو گوشت گوسفند با استخوان در هفته مورد بررسی معادل 34 هزار و 600 تومان به فروش رفته است.
تورم لبنیات نیز پس از هفته‌ها ثبات روند افزایشی داشته است.
بر اساس آمارها تورم گروه لبنیات طی ماه به 1/3 درصد رسیده و تورم هفتگی معادل 0/1 گزارش شد.
البته در بازه سالانه و نسبت به مدت مشابه سال قبل تنها 6/8 درصد به قیمت‌های این گروه افزوده شده است.
طی سال پنیر غیر پاستوریزه با 17/7 درصد افزایش قیمت بیشترین تورم را در این گروه به نام خود ثبت کرده است.
دنیای اقتصاد