با وجود این، دانشگاه‌های کشور ما ارتباط چندانی با وزارتخانه‌های صنعتی ندارند. صنعت نفت از جمله تاثیر‌گذارترین صنایع حال حاضر ایران است. ورود دانشگاه‌های کشور به بحث پژوهش‌های نفتی علاوه بر اینکه به توسعه این صنعت کمک می‌کند، زمینه ساز استفاده از ظرفیت‌های علمی داخل کشور را نیز فراهم می‌کند. روز گذشته قراردادهای پژوهشی در حوزه اکتشاف بین شرکت ملی نفت ایران و دانشگاه‌های خوارزمی، شهید بهشتی، شهید چمران، فردوسی مشهد و صنعتی شاهرود با حضور وزیران نفت و علوم، تحقیقات و فناوری به امضا رسید. به گزارش تسنیم، مدت این قراردادها که در حوزه اکتشاف بین شرکت ملی نفت ایران و دانشگاه‌های خوارزمی، شهید بهشتی، شهید چمران، فردوسی مشهد و صنعتی شاهرود امضا شد، با توجه به کاربست اقتصاد مقاومتی و دانش پایه کردن امور عملیاتی و توسعه همکاری‌های پژوهشی و فناورانه در شرکت ملی نفت ایران به‌صورت بلندمدت 10ساله در نظر گرفته شده است.با اجرا شدن این طرح‌ها و راه‌اندازی مراکز علمی - مهارتی مربوطه و بعد از انتقال فناوری‌های نوین و بومی سازی فناوری‌ها، انجام یا ساخت دستگاه‌های مربوطه در داخل کشور امکانپذیر و قابل رقابت با محصول دیگر شرکت‌های خارجی خواهد بود.بر این اساس، قرارداد توسعه فناوری‌های نوین ژئوشیمیایی اکتشافی با تاکید بر مدلسازی هیدروکربوری حوضه رسوبی در ناحیه دزفول شمالی با دانشگاه شهید بهشتی، قرارداد توسعه فناوری بهبود تصویرسازی زیرسطحی در اکتشاف منابع هیدروکربوری در حوضه رسوبی کپه داغ با دانشگاه فردوسی مشهد و قرارداد توسعه فناوری‌های سنگ‌های کربناته شکافدار در ناحیه دشت آبادان با دانشگاه خوارزمی به امضا رسید.همچنین قرارداد کاربرد ژئومکانیک در اکتشاف منابع هیدروکربوری و فناوری‌های نوین حفاری و مهندسی نفت در چاه‌های اکتشافی با دانشگاه صنعتی شاهرود و قرارداد توسعه فناوری‌های نوین ژئوشیمیایی اکتشافی با تاکید بر ژئوشیمی سطحی و زیرسطحی در ناحیه دشت آبادان با دانشگاه شهید چمران اهواز امضا شد.
مدل مناسب همکاری
در مراسم امضای قراردادهای پژوهشی حوزه اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با دانشگاه‌های کشور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با قدردانی از وزارت نفت به‌دلیل توسعه روابط با دانشگاه‌ها ابراز امیدواری کرد این مدل همکاری که به همت وزارت نفت شکل گرفته، منتهی به همکاری موثرتر دانشگاه‌ها با بخشهای مختلف صنعت نفت شود. به گزارش ایرنا، منصور غلامی افزود: امروز این امکان فراهم شده است تا دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی حضور موثر خود را در حوزه‌های مهم توسعه‌ای، اقتصادی و علمی نشان دهند و همه بخش‌ها باید بتوانند از ظرفیت‌های علمی و نیروهای انسانی مختص کشور بهره‌مند شوند. همچنین وزیر نفت گفت:اولین قرارداد همکاری ما در حوزه ازدیاد برداشت از میادین نفت بوده که با همکاری خوب وزارت علوم و پیگیری مناسب دانشگاه‌ها این قراردادها اجرایی شده است. بیژن زنگنه ایجاد انستیتوهای نفت در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها را از دیگر دستاوردهای این قرارداد نام برد و ادامه داد: انجام پروژه‌های مربوط به ازدیاد برداشت نیاز به یک کار تیمی دارد؛ از این رو طیف وسیعی از رشته‌های علوم پایه و مهندسی با یکدیگر در زمینه یک مخزن مطالعه می‌کنند و بعد از آن وارد کارهای پژوهشی می‌شوند تا نفت بیشتری از مخازن برداشت شود. او قرارداد دوم را در حوزه پایین دستی نفت دانست و ادامه داد: در این قراردادها تمرکز بر تولید و خلق فرایندها و بهبود فرایندهایی چون تولید متانول، اوره، آمونیاک، شیرین‌سازی گاز و بخشی از تصفیه نفت بوده است که با همکاری دانشگاه‌ها اجرایی شده است. زنگنه اضافه کرد: سابقه همکاری وزارت نفت با دانشگاه‌ها در بخش بالادستی 20ساله است، از این رو استادان جوان به‌تازگی در این حوزه مشغول به فعالیت شده‌اند؛ ولی در بخش مهندسی شیمی و پایین‌دستی سابقه 70ساله همکاری با دانشگاه‌ها را داریم. زنگنه، سومین گام همکاری وزارت نفت با دانشگاه‌ها را امضای قرارداد پژوهشی با 5 دانشگاه در بخش اکتشافات ذکر کرد.
استفاده از توان داخلی
در حوزه نفت در یکی دو سال اخیر قراردادهای زیادی میان وزارت نفت و شرکت‌های مختلف به امضا رسیده است. نفت ارزشمند‌ترین کالای صادراتی ایران است و به رغم کوشش‌هایی که در راستای کاهش وابستگی به نفت صورت گرفته، همچنان اقتصاد کشور ما شدیدا به طلای سیاه وابسته است. از آنجا که ایران در حوزه اکتشاف و تولید نفت رقبای زیادی دارد ناچار به به‌روز کردن تجهیزات خود در این زمینه است. این موضوع بیش از هر چیز از این نظر اهمیت دارد که ایران میدان‌های مشترک نفتی و گازی زیادی با همسایگان خود دارد. در بسیاری از این میدان‌ها همسایگان ما اضافه برداشت دارند، چرا که در سال‌های اخیر توانسته‌اند با امضای قرارداد‌هایی با شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه نفت و گاز تجهیزات خود را به روز کنند. در دوره تحریم‌ها کشور ما با محدودیت‌های ویژه‌ای در زمینه فروش نفت مواجه شد. در اواخر دولت دهم فروش نفت ایران به کمتر از یک‌میلیون بشکه در روز رسید. به‌دنبال حصول توافق برجام برخی محدودیت‌ها در این زمینه برداشته شد و کشور ما توانست صادرات نفت خود را افزایش دهد. در همین دوره مسئولان وزارت نفت اعلام کردند که در صدد بستن قرارداد‌هایی با شرکت‌های نفتی هستند. این قراردادها که به IPC موسوم هستند در داخل مخالفانی داشتند. برخی منتقدان به اصل قراردادها انتقاد می‌کنند و برخی دیگر نیز می‌گویند چرا وزارت نفت با شرکت‌های داخلی قرارداد نبسته است. این انتقاد البته وارد نیست، چرا که اولین قراردادها با شرکت‌های داخلی بسته شد و هنوز نیز شرکت‌های داخلی که توان اجرایی قابل قبولی دارند در امضای قراردادها در اولویت هستند. در این زمینه قرارداد در حوزه پژوهشی نفت نیز در دستور کار است.
آرمان