حل مشکل تحریم با صادرات فرآورده‌ به جای نفت خام

محسن قمصری مدیر سابق امور بینالملل شرکت ملی نفت ایران با اشاره به فاز دوم تحریمهای نفتی آمریکا گفت: تا زمانی که کشور نیازمند استفاده از درآمدهای حاصل از نفت باشد و برنامه دیگری برای تأمین مسائل مالی نداشته باشد، نیاز به صادرات نفت وجود دارد و نمی­شود غیر از این کاری کرد. با این حال راهکاری برای این مساله وجود دارد.

وی درباره راهکارهای ایران برای مقابله تحریمها تصریح کرد: اگر در بخش اول بتوانیم نیاز خود به درآمدهای ارزی را کم کنیم، قدم بزرگی برداشته­ایم. با این حال راهکار صرفا در فروش نفت نیست؛ بلکه در بخش دیپلماسی است. دیپلماسی ما باید در حدی باشد که بتوانیم کشورهای خریدار را مجاب کنیم؛ زیرا به دلیل تقابلی که بین ایران و آمریکا وجود دارد، کشورهای خریدار نفت ایران، به علت ارتباطات مالی که با آمریکا دارند مجبور هستند ملاحظاتی را در نظر بگیرند، اینجا است که دیپلماسی باید کمک کند.

قمصری افزود: بخش دوم راه­حلها به حوزه کانال­های بانکی برمی­گردد. در هر صورت می­توان مشتری برای نفت یافت که آنها با ابزارهای و سازوکارهای موجود آمادگی خرید نفت را داشته باشند. اما چون قادر به پرداخت پول نیستند، عقب­نشینی میکنند. در نتیجه، اگر ما بتوانیم روش پرداخت مناسبی برای تراکنشهای مالی در اختیار مشتریان بگذاریم، باعث می­شود کشور صادرات نفت قابل قبولی داشته باشد.

راههای متنوعتری برای صادرات فرآورده نسبت به نفت خام وجود دارد

مدیر سابق امور بینالملل شرکت ملی نفت ایران در مورد تاثیر رویکرد پالایشگاه­سازی در کاهش آثار تحریم اظهار کرد: حتی کشورهای بزرگی مانند مثل عربستان که سیطره کاملی بر بازارهای نفت دارند، در کشورهای مصرف­کننده، پالایشگاه­هایی تاسیس کردند و نفت خود را در همان جا تبدیل به فراورده کرده و می فروشند. این راهکاری منطقی است. پس نمیتوانیم مخالف آن باشیم.

قمصری در ادامه اظهار داشت: اما توسعه صنایع پالایشی و تبدیل نفت به فرآورده اقدامی زمان­بر است. اگر حتی امروز شروع به این کار کنیم، چهار سال دیگر به نتیجه میرسد. از این رو فکر می­کنم راهکار برون رفت، ایجاد بستری است که در آن بتوان راهکارهای مختلفی را اجرایی کرد و یکی از آنها هم تاسیس پالایشگاه است. هرچند که مقوله پالایشگاه راهکاری میان­مدت است و به سرمایه و زمان نیاز دارد.

مدیر سابق امور بینالملل شرکت ملی نفت ایران درباره تحریم­پذیری مشتقات نفتی گفت: اگرچه امکان تحریم فراورده­ها هم وجود دارد اما صادرات فرآوردههای نفتی نسبت به صادرات نفت خام راحتتر بوده و امکان رهگیری و تحریم محمولهی فرآورده کمتر است زیرا راههای متنوعتری برای صادرات فرآورده وجود دارد. نفت خام شرایط خاصی دارد و در پالایشگاه­های مشخصی مورد استفاده قرار میگیرد اما فراورده­ها این طور نیستند. بنابراین هیچ کسی نمیتواند ادعا کند که صادرات فرآورده از نفت سختتر است.

اگر منافع ملی را در نظر بگیریم باید نفت خام را به شکل فراورده صادر کنیم

قمصری در مورد عوامل موثر در سرمایه­گذاری­های نفتی و پروژه­های پالایشگاه­سازی گفت: پول، فناوری­های جدید و نیروی انسانی متخصص سه عامل اصلی هستند. در این شرایط ما به فناوریهای جدید پالایشی دسترسی نداریم ولی به دست آوردن فناوری جدید و حتی نیروی انسانی متخصص از خارج چندان سخت نیست. مشکل اصلی در ایران تامین سرمایه ساخت پالایشگاه است.

مدیر سابق امور بینالملل شرکت ملی نفت ایران ادامه داد: یک پالایشگاه صد یا صد و پنجاه هزاربشکهای حداقل حدود چهار میلیارد دلار سرمایه می­خواهد. من بعید می­دانم شرکت ملی نفت چنین سرمایه­ای را داشته باشد زیرا اولویت اصلی این شرکت تولید نفت خام است مگر اینکه دولت بخواهد این سرمایه را تأمین کند. بنابراین مشکل اصلی در تأمین منابع مالی است.

وی درباره سوددهی پالایشگاهسازی در ایران اظهار داشت: بحث سوددهی نوسان دارد ولی در کل به پالایشگاه­سازی به شکل یک امر صرفاً اقتصادی نمی­شود اکتفا کرد. ما میخواهیم نفت خام خود را به شکل فراورده بفروشیم تا ارز کشور تأمین شود. پس لازم است اینجا منافع کشور را در نظر بگیریم. اگر صرفاً بخواهیم سود پالایشی را مد نظر قرار دهیم، این کار شاید اقتصادی نباشد. برای سوددهی حتماً باید پالایشگاه­های کامپلکس تهیه شود که سرمایه بیشتری هم میخواهد. بنابراین اگر منافع ملی را در نظر بگیریم باید نفت خام را به شکل فراورده صادر کنیم و فکر میکنم مشکل تحریمها هم با صادرات فرآورده حل شود.