اینستکس در صورت تسهیل مبادلات غیرمجاز با ایران تحریم می‌شود

«برایان هوک»، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران پنجشنبه مدعی شد شرکتهای اروپایی علاقهای به استفاده از کانال ویژه اروپاییها برای تسهیل تجارت با ایران (اینستکس) نشان نخواهند داد.

هوک که به فلسطین اشغالی سفر کرده بعد از دیدار با «بنیامین نتانیاهو»، نخستوزیر رژیم صهیونیستی درباره پارهای از گزارشها مبنی بر اینکه آمریکا میتواند نهاد «اینستکس» را هدف تحریم قرار دهد هم اظهار نظر کرد.

روز چهارشنبه (۸ خرداد/ ۲۹ مه) بلومبرگ گزارش داده بود «سیگال منلکر»، معاون وزیر خزانهداری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی در نامهای که روز هفتم ماه مه نوشته تهدید کرده است که ابزار مالی اروپا برای تجارت با ایران (اینستکس) و هر آنکس که با آن مرتبط باشد ممکن است از دسترسی به سیستم مالی ایالات متحده منع شوند.

«برایان هوک» پنجشنبه تصریح کرد نهاد اینستکس تنها در صورتی مشمول تحریم خواهد شد که از آن برای تسهیل مبادلاتی که مجاز نیستند استفاده شود. او تصریح کرد در صورتی که استفاده از این کانال فقط محدود به کالاهای پزشکی و اقلام دارویی باشد آمریکا آن را تحریم نخواهد کرد.

سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس روز ۱۱ بهمن ماه ۱۳۹۷ رسماً ثبت کانال ویژه تجارت اروپا و ایران را اعلام کردند.

اینستکس سرواژهای است که از قرار گرفتن حروف ابتدایی عبارت «Instrument in Support of Trade Exchange» به معنای «ابزاری برای حمایت از مبادلات تجاری» تشکیل شده است.

این نهاد در فرانسه ثبت شده و مقر آن در پاریس است. اداره آن بر عهده آلمان است و انگلیس هم به عنوان سهامدار در آن مشارکت خواهد داشت. ریاست این کنسرسیوم اقتصادی را «پر فیشر»، مدیر سابق کومرتسبانک آلمان بر عهده خواهد گرفت.

اروپاییها ثبت این کانال ویژه را با تأخیر فراوان آغاز کردند و فعلاً از وعدههای اولیه برای پوشش دادن مبادلات نفت با ایران عقبنشینی کردهاند.

کشورهای اروپایی گفتهاند اینستکس قرار است در مراحل اول تنها تسهیل مبادلات مربوط به اقلامی مانند مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی که مشمول تحریمهای آمریکا نیستند را پوشش دهد.

کشورهای اروپایی بعد از خروج آمریکا از توافق هستهای برجام وعده دادهاند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند. این کشورها، علیرغم ایستادگیهای لفظی و سیاسی در برابر اقدام آمریکا تا کنون موفقیتی در اقدامات عملی وعدهداده شده برای حفظ این توافق کسب نکردهاند.

اتحادیه اروپا همچنین علیرغم مخالفت با تصمیم آمریکا در زمینه برجام با سایر ادعاهای این کشور در زمینه فعالیتهای موشکی و منطقهای ایران همسو شده است.

«برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام، تیرماه سال ۱۳۹۴ میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به علاوه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) حاصل شد.

دولت آمریکا از نخستین روزهای اجرایی شدن این توافق، کارشکنیها در اجرای آن و تلاش برای کاستن از مزایای اقتصادی ایران از آن را آغاز کرد. با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیسجمهور آمریکا این کارشکنیها شدت گرفت و او بارها تهدید کرد کشورش را از توافق هستهای خارج خواهد کرد.

ترامپ سرانجام سهشنبه ۸ می (۱۸ اردیبهشتماه) به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج کرد و فرمانی را برای بازگرداندن تحریمها علیه ایران پس از دورههای زمانی ۹۰ و ۱۸۰ روزه امضا کرد. دولت آمریکا کارزاری موسوم به فشار حداکثری را علیه ایران راهاندازی کرد.

هوک پنجشنبه مدعی شد که کارزار فشار حداکثری علیه ایران جواب داده و اقتصاد ایران وارد رکود شده است.