علت کاهش بهای نفت در بازار جهانی

بانکهای مرکزی هند، نیوزیلند و تایلند برای حمایت از رشد اقتصاد و صادراتشان در برابر پیامدهای جنگ تجاری آمریکا و چین، نرخهای بهره را کاهش دادند. این کاهش نرخها نشان میدهد که جنگ میان واشنگتن و پکن، اقتصاد جهان را تهدید میکند.

تعرفههای بالاتر آمریکا روی واردات چین، هر دو اقتصاد را کند خواهد کرد اما دولت چین ممکن است برای تلافی کردن تعرفههای آمریکا، ارزش یوان را ضعیف کند. ارزش یوان دوشنبه هفته جاری به پایین هفت یوان در برابر هر دلار سقوط کرد که از زمان بحران مالی سال ۲۰۰۸ کمسابقه بود. با این حال بانک مرکزی چین فعلا از سقوط بیشتر ارزش یوان جلوگیری کرده زیرا ریسک فرار سرمایهها را به همراه دارد.

اما به دلیل اهمیت چین برای اقتصاد جهانی و به دلیل این که ارزها روی هم تاثیر میگذارند و از آنجا که ارتباط میان دلار و یوان به سیاست پولی جهانی جهت میدهد، افت یکباره ارزش یوان فشار شدیدی را به سایر اقتصادهای نوظهور تحمیل کرد. دو روز پس از افت یوان، کشورهای هند، نیوزیلند و تایلند به سرعت دست به کار شدند و نرخهای بهره خود را کاهش دادند. اسوار پراساد، مدیر سابق امور چین صندوق بین المللی پول در این باره به روزنامه نیویورک تایمز گفت: این یک اقدام دفاعی از سوی کشورهایی بود که به دنبال دفاع از خود در برابر آسیبهای ناشی از تنشهای تجاری فزاینده در سطح جهان هستند.

اما اقدام دفاعی ممکن است اقدام دفاعی بیشتری را به دنبال داشته باشد. با افت ارزش ارزهای بیشتر، کشورهای دیگر نیز برای دنبال کردن سیاست مشابه، تحت فشار قرار میگیرند. خطر رقابت بالا برای پایین بردن ارزش ارزها و در نهایت بروز نوعی جنگ ارزی وجود دارد.

دلار آمریکا ارز ذخیره جهان است و یک دارایی امن به شمار میرود بنابراین در شرایط بحرانی، سرمایهها به سوی این ارز روانه میشود. به خصوص زمانی که ارزهای دیگر ارزش خود را از دست میدهند در نتیجه دلار در شرایط آشفتگی، شاهد فشارهای صعودی خواهد بود که میتواند مشکل ساز باشد. دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا بانک مرکزی را برای کاهش قابل توجه نرخهای بهره تحت فشار قرار داده و اگر نسبت به ارزهای دیگر قویتر شود، خوشنود نخواهد نشد.

البته این مشکلی است که خودش ایجاد کرده است. جنگ تجاری آمریکا و چین یک جنگ انتخاب است که فعلا اوج گرفته و به این راحتی آرام نمیشود. خواستههای افزونطلبانه، مصالحه دو طرف را بینهایت دشوار کرده است.

شی جین پینگ، رییس جمهور چین هیچ علامتی دال بر عقب نشینی نشان نمیدهد و ترامپ هم خود را کنار کشیده و راه چندانی برای خروج از جنگ تجاری برای سران قدرتمندترین اقتصادهای جهان نمانده است.

پیامدهای این جنگ به سرعت گسترش پیدا میکند. چند روز از زمانی که توییت ترامپ درباره وضع تعرفههای جدید روی واردات چین نگذشته است اما بانکهای مرکزی متعددی در جهان کاهش نرخهای بهره را اعلام کرده اند. شاخص داوجونز اینداستریال هفته گذشته هفت درصد نزول کرد.

نفت خام کاهش بهای بیشتری داشته و در نخستین هفته اوت بیش از ۱۳ درصد افت کرد. در حقیقت نفت از اوج قیمتی که در آوریل داشت، بیش از ۲۰ درصد سقوط کرده و روند نزولی پیدا کرده است.

نفت مشکلات خاص خود را دارد و از یک سو با کندی رشد تقاضا و از سوی دیگر با رشد سریع عرضه مواجه است. آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا که رشد غیرمنتظره ذخایر نفت این کشور در هفته گذشته را نشان داد، سقوط قیمتها را تشدید کرد.

همچنین جنگ ارزی، تاثیر مستقیمی روی تقاضا برای نفت دارد. قویتر شدن دلار، نفت را برای کشورهای دیگر گرانتر میکند و روی مصرف کنندگان تاثیر فوری میگذارد. به همین دلیل است که نفت با دلار رابطه معکوس دارد و گرانی دلار باعث کاهش قیمت آن میشود.

با اینهمه تقاضا برای نفت به دلیل مشکلات اقتصادی گستردهتر شامل جنگ تجاری و وخامت شرایط اقتصادی جهانی آهسته شده است. افت پنج درصدی قیمت نفت در روز چهارشنبه پس از کاهش نرخهای بهره از سوی چندین بانک مرکزی، تصادفی نبوده است. تهدید جنگ ارزی نگرانیها نسبت به افت شدیدتر اقتصاد جهانی را برانگیخته که مسلما تاثیر منفی روی تقاضا برای نفت خواهد داشت.

بر اساس گزارش اویل پرایس، هیچ کس در بازار باور ندارد که بازار در بحران است. تحلیلگران کومرس بانک در یادداشتی نوشتند: ما بر این باوریم که وضعیت بازار نفت در حال حاضر در فاز اغراق است. تقاضا چندان ضعیف نیست که عملکرد فعلی قیمت را توجیه کند. با این فرض که هیچ رکودی وجود ندارد، تقاضا برای نفت باید رشد قوی را تجربه کند.