اقدامات ضروری بانک مرکزی برای صادرات پسته

احتمالا امسال بین ۲۲۰ تا ۲۵۰ هزار تن پسته در کشور خواهیم داشت؛ هرچند برخی معتقدند ممکن است محصول امسال از این میزان هم بیشتر باشد.» جلالپور به وضعیت محصول پسته در سال ۹۷ هم اشاره داشته و گفته است: «سال گذشته سال خوبی نبود؛ بین ۴۰ تا ۵۰ هزارتن محصول داشتیم که امسال به نظر میرسد چهار تا پنج برابر سال گذشته محصول داشته باشیم.» به گفته او هرسال حدود ۸ تا ۱۰ درصد محصول بهصورت کال(پسته سبز) چیده میشود و بقیه بهصورت خشک در انبارها ذخیره خواهد شد تا به مصرف برسد. از سویی پیشبینیها میگوید آمریکا امسال حدود ۳۵۰ هزارتن پسته تولید خواهد کرد، به این ترتیب حدود ۶۰۰ هزار تن پسته تازه، وارد بازارهای جهانی خواهد شد. علاوه بر این، او براساس برآوردها چنین نوشته است: چیزی حدود ۱۰۰ هزار تن محصول قدیمیتر ایران و آمریکا هنوز در دنیا مصرف نشده و ذخیره مانده است، بنابراین بیش از ۷۰۰ هزار تن پسته امسال در بازار عرضه خواهد شد. همچنین تاکنون بالاترین مصرف گزارش شده پسته در دنیا حدود ۵۰۰ تا ۵۵۰ هزارتن بوده است و معمولا بازار بیش از این مقدار کشش نداشته است. در سالهای گذشته نیز حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد کل محصول در داخل کشور مصرف شده اما به دلیل کاهش قدرت خرید مردم به نظر میرسد امسال این رقم ۱۵ درصد کاهش پیدا کند. بقیه تولید ایران هم به خاور دور، اروپا، همسایگان شمالی و در نهایت، کشورهای عربی صادر میشود. البته میزان کمی هم به کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی صادرات داریم که رقم بالایی نیست. نوشته جلالپور حکایت از این دارد که بازار عمده پسته طی سالهای اخیر خصوصا بعد از اتفاقاتی که در اروپا افتاد بازار چین بوده که عمده مصرف چینیها هم برای عیدی است که امسال ۱۵ روز زودتر از سال قبل آغاز میشود. با توجه به اینکه امسال پسته ایران ۱۰ تا ۱۵ روز دیرتر برداشت میشود، بنابراین فرصت بسیارکمی برای ارسال محمولههای پسته به چین بهعنوان اولین مقصد و مهمترین مقصد صادراتی کشور داریم. در همین راستا رئیس سابق اتاق ایران، صادرات پسته را نیازمند به سه اقدام مهم از سوی بانک مرکزی دانسته است؛ هجینگ و پوشش خسارات و ریسکهای ناشی از افزایش و کاهش نرخ ارز در رأس این خواستههاست. او در این باره نوشته است: «برای صادرکننده هیچ دغدغهای مهمتر از رفع نگرانی ناشی از تغییرات غیرقابل پیشبینی نیست. بیثباتی نرخ ارز که دارای هیچ منطق قابل تحلیلی نیست، صادرکننده را دچار تردید و توقف فعالیت میکند. صادرات یک فرآیند پیوسته است و اینطور نیست که به دلخواه صادرکننده قطع و وصل شود. بهعنوان نمونه صادرکننده که در ماههای آغازین سال، محصول را با نرخ ارز بالاتری خریده اکنون با نرخ ارز پایینتر باید صادر کند. فشار تورم ۴۰ درصدی را هم به وضعیت او اضافه کنید. بنابراین مهمترین کاری که بانک مرکزی میتواند در دستور کار قرار دهد، موضوع هجینگ و پوشش ریسکهای افزایش و کاهش نرخ ارز است که تا به امروز در ایران اجرایی نشده است. در دورهای که در شورای پول و اعتبار حضور داشتم یک بار چنین پیشنهادی مطرح و چارچوب اولیهاش تصویب شد اما بعد از آن دیگر نفهمیدم چه شد.» براساس این نوشته، دومین گام بانک مرکزی تزریق تسهیلات خصوصا تسهیلات ارزی به بازار پسته است. از محصول ۲۵۰ هزارتنی پسته حدود ۱۵۰ هزارتن قرار است صادر شود که با قیمتهای امروز بین یک و نیم تا 2 میلیارد دلار ارزش دارد. جلالپور نوشته است: «به گمانم این میزان صادرات در شرایط امروز، ارزش تقویت تسهیلاتی را دارد.» سومین اقدام مورد اشاره او نیزچنین است: « سومین گرهی که لازم است بانک مرکزی به سرعت باز کند روشن شدن وضعیت تعهدات ارزی گذشته است. هنوز بعد از گذشت یک سالونیم، این وضعیت روشن نشده و بخشنامههای زیاد تنها کار را پیچیدهتر کرده است. صادرکننده هنوز نمیداند در سال ۹۷ چه کار باید میکرد و حتی نمیداند در سال ۹۸ چه باید بکند. رفع این ابهامات و تدوین یک آییننامه یا یک دستورالعمل متقن و لازمالاجرا از نیازهای صادرکنندگان است.»