انتظار سالی سخت برای پلیمری‌ها

افزایش ظرفیت تولید محصولات پلیمری در آینده مبهمی که در آن شاخصهای اقتصاد کلان، موضوعات ژئوپلیتیک و رفتار تجار مشخص نیست میتواند این بازار را با نوسانهای زیادی روبهرو کند و این مساله در بازارهایی مثل اروپا و خاورمیانه بیش از سایر بازارها محسوس است که فشارهایی را بر فعالان این صنعت وارد خواهد کرد. این موضوع زمانی مطمئن تر قابل پیشبینی است که به وضعیت سال ۲۰۱۹ توجه ویژه داشته باشیم. در سالی که گذشت بازارهای محصولات پلیمری شرایط ایدهآلی نداشتند و به دلایل متعدد از تحریم ایران گرفته تا جنگ تجاری و تعرفههای مختلف بر تجارت و ریسکهای بازار نفت و... این بازار نتوانست در قد و قامت پیشبینیها ظاهر شود. این درحالی است که با همه مشکلاتی که در خطوط تولید این محصولات رخ داد عرضهها افت نکردند اما تقاضا تغییر جهت داد. در سالی که گذشت تقاضا کمتر از حد انتظار بود با این حال توزیع کاهش تقاضا در گریدهای مختلف متفاوت بود بهطوریکه تقاضا برای اتیلن بهتر از پروپیلن بود. پروپیلن در کاهش توان رقابتی ناشی از جنگهای تجاری با هزینههای بالایی در اروپا و سایر نقاط جهان مواجه شد که کار را برای فعالان حوزههای پاییندستی سخت کرد. اما اتیلن با عرضه مناسب و تقاضای قابل قبول روبهرو بود. اما با تمام بالا و پایینی که صنعت پلیمر در سال ۲۰۱۹ با آن روبهرو بود، افت این بازار به اندازهای که صنعت از آن ترسیده بود رقم نخورد و این جای امیدواری دارد که بعد از مشخص شدن شرایط در ۲۰۲۰ باید ۲۰۲۱ را سالی خوب برای محصولات پتروشیمی بدانیم. با توجه به اینکه سال ۲۰۱۹ آنطور که انتظار میرفت افت نکرد، اما انتظارات برای سال ۲۰۲۰ همچنان کاهشی است. کارشناسان معتقدند برای پشتیبانی از بازار پلیمرها که احتمالا تحت تاثیر اختلالاتی قرار خواهند گرفت باید مدیریت عرضه را در دستور کار قرار داد. به عقیده آنها مازاد عرضه یکی از اتفاقاتی است که از هم اکنون قابل پیشبینی است. تنها ۵/ ۹ میلیون تن ظرفیت جدید برای تولید اتیلن طی سال ۲۰۲۰ در ایالاتمتحده به جریان خواهد افتاد. یعنی همین حالا حدود ۳/ ۴ میلیون تن اتیلن اضافی قابل ردیابی است. این موضوع به معنای سرریز شدن محصولات اضافی از ایالاتمتحده به سایر نقاط دنیا است. کارشناسان در این باره معتقدند درهای صادرات را آمریکا برای فروش اتیلن مازاد باز خواهد کرد و در همین رابطه پایانه صادرات اتیلن با سرمایهگذاری مشترک Enterprise Products Partners و Navigator Gas مستقر در منطقه مورگان در ایالاتمتحده نخستین محموله صادراتی اتیلن را در نیمه دوم دسامبر ۲۰۱۹ بارگیری کرده است که این روند در سال ۲۰۲۰ با شدت بالاتری دنبال خواهد شد. این ترمینال که ظرفیت بارگیری یک میلیون تن اتیلن را در سال دارد، فعلا با ۶۰ درصد توان خود کار میکند اما عملیات بهرهبرداری کامل آن در اواخر سال ۲۰۲۰ به اتمام میرسد که نقش مهمی در صادرات اتیلن آمریکا ایفا خواهد کرد و توانایی صادرات اتیلن ایالاتمتحده بسیار بهبود مییابد.

باید گفت این موضوع یکی از اختلالهای بازار پلیمرها برای سال جدید است زیرا یا باعث تراکم مواد اولیه در داخل آمریکا میشود یا میل صادرات به اروپا در این مسیر تقویت میشود که باعث افت قیمتها در آینده در این بازار خواهد شد که در این صورت تولیدکنندگان آمریکایی مجبورند میزان تولید خود را کاهش دهند و حتی در حالت بدبینانه برخی خطوط تولید متوقف شوند. در گزارش پیشین به این موضوع اشاره کردیم که براساس گزارش شورای پتروشیمی آمریکا، شرکتها از سال ۲۰۱۰ حدود ۲۰۴میلیارد دلار روی تقریبا ۳۴۰ پروژه در ایالاتمتحده سرمایهگذاری کردهاند؛ بر این اساس پیشبینی میشود رشد تولید مواد شیمیایی در ایالاتمتحده در سال ۲۰۲۰ به حدود نیمدرصد و در سال ۲۰۲۱ به ۳/ ۲درصد برسد. در نقطه مقابل شرایط برای بهبود قیمت پروپیلنها بهتر است. در این بازار براساس پیشبینیها در سه ماه اول شاهد کند شدن مسیر حرکت بازار خواهیم بود اما به تدریج بازار دوره صعودی خود را آغاز میکند. برخی این موضوع را به منزله آغاز دورهای سخت برای فعالان پاییندستی میدانند اما برخی معتقدند کشش بازار برای جبران هزینههای تولید اکنون افزایش یافته و این مساله شانس جدیدی در مسیر فروش محصولات مبتنی بر پروپیلن ایجاد خواهد کرد. اما آنچه مسلم است تولیدکنندگان معتقدند برای بیشتر محصولات پلیمری ۲۰۲۰ سال سختی خواهد بود. به گزارش «دنیایاقتصاد» درحالحاضر وضعیت بازار نفت نیز تعیینکننده مسیر آتی محصولات پلیمری در دنیا است.

قیمت نفت احتمالا با جهش جدی روبهرو نبوده و این مساله باعث ثبات در بازار محصولات پلیمری و شیمیایی میشود. بهعنوان مثال در یک سال گذشته قیمت نفت ۳۵درصد رشد کرده است اما برای سال آینده انتظار رشد شدید نداریم. این افزایش قیمت نفت باعث شده است که قیمت نفتا بهعنوان خوراک بخشی از تولیدات پلیمری با رشد ۱۷ درصدی روبهرو شود. اکنون بهنظر میرسد سال آینده بازارهای مذکور بیش از آنکه تحتتاثیر هزینههای تولید باشند تحتالشعاع عرضه و تقاضا در بازار بمانند. در این رابطه مساله دیگر توافقهای احتمالی بین ابرقدرتها است. چین و آمریکا هرچند اکنون بر سر توقف جنگ تجاری توافق کردهاند اما دو موضوع را در این باره نباید فراموش کرد؛ نخست آنکه آمریکا ممکن است به بهانههایی توافق را ملغی سازد یا از آن خارج شود و از طرف دیگر باید سال ۲۰۲۰ را سالی بدانیم که آثار ناشی از تعرفه تجاری که فعالیت ۲ هزار و ۵۰۰ شرکت را در آمریکا و چین مختل کرده ظهور خواهد کرد بنابراین نمیتوان به قطع و یقین گمان کنیم که چالشها رفتنی هستند. بررسیهای معتبر جهانی نیز نشان میدهند که قیمت نفت طی سال آینده جهش زیادی را تجربه نخواهد کرد و بهخصوص در سه ماه اول با رشدی آرام روبهرو میشود. این موضوع باعث میشود اهرمهای تقویتکننده قیمت محصولات پتروشیمی نتوانند از کارآیی خود استفاده کنند. در این صورت باید گفت سال آینده ممکن است سال پردرآمدی برای پلیمریهای جهان نباشد و این درحالی است که بهطور مثال توان شرکتهای پتروشیمی چینی، آمریکایی، آسیایی و حتی اروپایی در نتیجه یک و نیم سال جنگهای تعرفهای به میزان قابلتوجهی کاهش یافته است در نتیجه افزایش قیمت برای آنها از اهمیت بالایی برخوردار است اما بعید به نظر میرسد این خواسته لااقل در سه ماهه اول محقق شود.