گزارش چشم‌انداز جهانی ۲۰۲۰ نفت اوپک رونمایی شد

دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در این چشم انداز به تأثیر بیسابقه همهگیری ویروس کرونا بر بازارهای جهانی انرژی و نفت، ارزیابی چشماندازهای میانمدت و بلندمدت، همچنین تجزیه و تحلیل سناریوهای جایگزین و حساسیتهای مختلفی که احتمال دارد در سالهای آینده بر صنعت نفت تاثیرگذار باشد، پرداخت.

این چشمانداز برای نخستین بار برآورد خود را تا سال ۲۰۴۵ گسترش داده است و زمینهای را برای بررسی تحولات تقاضای انرژی و نفت، عرضه و پالایش نفت، اقتصاد جهانی، تحولات سیاست و فنآوری، روندهای جمعیت شناختی، مسائل زیست محیطی و توسعه پایدار را برای پنجسال دیگر فراهم کرده است.

نسخه امسال نشریه چشمانداز جهانی نفت اوپک همچنین به بررسی اقدامهای جسورانه و قاطعانه انجام شده از سوی ۲۳ کشور عضو و غیرعضو اوپک (اوپک پلاس) در توافقنامه همکاری (DoC) در پاسخ به چالشهای بیسابقه بازار ناشی از رکود اقتصادی مربوط به همهگیری ویروس کرونا پرداخته است. در توافقنامه همکاری ائتلاف اوپک پلاس به بزرگترین و طولانیترین تعدیل تولید نفت پرداخت که به بازگرداندن ثبات بازار از سهماه دوم سال ۲۰۲۰ کمک کرده و بستری را برای بهبود فراهم کرده است.

نکات برجسته چشمانداز امسال عبارتند از:

شیوع بیماری همهگیر کرونا سبب شدیدترین افت در تقاضای انرژی و نفت شده است، همچنین با وجود افت شدید تقاضا در سال ۲۰۲۰، پیشبینی میشود که تقاضای جهانی انرژی در میانمدت و بلندمدت به رشد خود ادامه دهد و تا سال ۲۰۴۵ با افزایش ۲۵ درصدی، رشد قابل توجهی داشته باشد.

علاوه براین برای حمایت از بهبود بازار پس از همهگیری کرونا و رفع نیازهای انرژی در آینده به تمام نوعهای انرژی نیاز خواهد شد، ضمن اینکه برآورد میشود در طول دوره پیشبینی شده، نفت بیشترین سهم از سبد انرژی را حفظ کند و در سال ۲۰۴۵ سهم ۲۷ درصدی را به خود اختصاص دهد.

براساس این گزارش، گاز طبیعی بین سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۴۵ سریعترین رشد در بین سوختهای فسیلی را خواهد داشت و پس از نفت، با ۲۵ درصد، دومین سهم بزرگ در سبد انرژی سال ۲۰۴۵ را به خود اختصاص خواهد داد.

همچنین سایر انرژیهای تجدیدپذیر- ترکیبی از انرژی خورشیدی، باد و انرژی گرمایی زمین- به طور میانگین ۶.۶ درصد در سال رشد خواهد کرد و رشد آن به طور قابل توجهی سریعتر از هر منبع دیگر انرژی خواهد شد.

علاوه براین با فرض اینکه همهگیری ویروس کرونا تا سال آینده به طور گستردهای مهار شود، انتظار میرود تقاضای نفت تا حدودی در سال ۲۰۲۱ بهبود یابد و نرخ رشد تقاضا در افق میانمدت قابل قبول پیشبینی شده است.

پیشبینی میشود تقاضای جهانی نفت از حدود روزانه ۱۰۰ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۹ به حدود روزانه ۱۰۹ میلیون بشکه در سال ۲۰۴۵ افزایش یابد و انتظار می رود در کشورهای سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) تقاضای نفت در سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۵ به حدود روزانه ۴۷ میلیون بشکه برسد و پس از این دوره با روند کاهشی طولانی مدت، تا سال ۲۰۴۵ به حدود ۳۵ میلیون بشکه در روز برسد.

برآورد میشود تقاضا در کشورهای غیر عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در دوره پیشبینی شده ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد و از حدود روزانه ۵۲ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۹ به ۷۴ میلیون بشکه در سال ۲۰۴۵ برسد.

بنابراین گزارش، پیشبینی میشود هند با افزایش تقاضایی حدود ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز بیشترین کمک را به افزایش تقاضا بین سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۴۵ داشته باشد.

همچنین تقاضای نفت در بخش هواپیمایی به نسبت بیشتری تحت تأثیر محدودیتهای اعمال شده برای مهار ویروس کرونا قرار گرفت، اما پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۱ تا حدی بهبود یابد و پس از آن به رشد خود ادامه دهد.

انتظار میرود نفت آمریکا با خوب شدن شرایط به سرعت بهبود یابد، اما به احتمال زیاد به مقدار پیشبینی شده در چشم اندازهای قبلی نخواهد رسید.

علاوه براین با نگاهی به آینده دورتر، عرضه کشورهای غیراوپک پس از اوج گرفتن نفت ایالات متحده در حدود سال ۲۰۳۰ دوباره کاهش خواهد یافت. این در حالی است که تولید اوپک این شکاف را پر خواهد کرد و با افزایش حدود ۱۰ میلیون بشکه در روز، در سال ۲۰۴۵ به روزانه ۴۴ میلیون بشکه خواهد رسید.

بخش پایین دست به دلیل کاهش تقاضا زیر فشار زیادی قرار گرفته است. این مسئله به احتمال زیاد موجی از تعطیلی پالایشگاهها را به دنبال خواهد داشت.

بخش جهانی نفت تا سال ۲۰۴۵ به سرمایهگذاری مجموع ۱۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد دلار در بالادست، میاندست و پاییندست نیاز خواهد داشت.

انتظار میرود که حجم معاملات نفت در طولانی مدت، همسو با الگوی عرضه، در حدی متوسط رشد کند. با این وجود، سهم خاورمیانه از تجارت جهانی نفت خام و میعانات در بخش دوم دوره پیشبینی شده به شدت افزایش خواهد یافت.

جریان نفت خام و میعانات گازی بین خاورمیانه و آسیا - اقیانوسیه همچنان مهمترین حلقه تجارت نفت است و حجم آن از حدود روزانه ۱۵ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۹ به حدود ۲۰ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۴۵ خواهد رسید.

برآورد میشود منطقه آسیا-اقیانوسیه با افزایش واردات به مقدار بیش از ۶ میلیون بشکه در روز، مهمترین منطقه وارد کننده نفت خام در طول دوره پیشبینی شده باشد.

پیشرفتهای فنآوری نقش مهمی در شکلگیری چشمانداز جهانی انرژی ایفا خواهد کرد. این در حالی است که انتظار میرود سیاستهای عمومی مربوط به تقاضا و عرضه انرژی در طول دوره پیشبینیشده سختگیرانهتر شود و افزایش همکاری جهانی برای رسیدگی به چالش تغییرات آب وهوایی حیاتی است.

همکاری بینالمللی میتواند رویکردی منسجم، متعادل و یکپارچه را برای تحقق اهداف توافقنامه پاریس و آرمانهای توسعه پایدار فراهم کند.