بازار کاذب سنگ‌آهن و قیمت‌های حبابی

پیشبینیهای تحلیلگران از جمله جول کران و پیتر ریچاردسون حکایت از آن دارد که با توجه به قیمتهای 159 دلار برای هر تن از این محصول در ماه فوریه، پیشبینی میشود قیمت این محصول تا پایان سال به 133 دلار برسد. این در حالی است که پیشبینی عمومیتر کارشناسان و اتفاق نظر آنها بر رقم 121 دلار در هر تن است که البته به نظر میرسداندکی بدبینانه است. در عین حال پیشبینیها از رشد 1/9 درصدی عرضه این محصول در سال جاری و 3/8 درصدی رشد تقاضا تا پایان امسال خبر میدهند که بر این اساس رشد عرضه بیش از تقاضا بوده و این موضوع روند کاهشی قیمت این محصول را تا پایان سال تایید میکند.
این در حالی است که خبرها از بهبود ذخیرهسازیها در ایالات متحده خبر میدهند. به عقیده کارشناسان آمریکایی قیمت سنگآهن پیرو این تغییرات کاهش خواهد یافت این در حالی است که اخیرا و در نتیجه خروج نسبی چین از رکود تقاضا برای سنگآهن توسط فولادسازان مهمی از جهان افزایش یافته بود که این امر قیمتهای این محصول را در مقایسه با قیمتهای دو سال گذشته به شدت افزایش داد. البته در آن برهه از زمان، میزان ذخایر نیز به کمترین میزان خود رسیده بود و در عین حال، تغییرات تقاضا، تقاضاهای واسطهای و روشهای غیرمنطقی تعیین قیمت برای این محصول همگی عواملی هستند که بر قیمت اثر داشتهاند که در مجموع این موضوعات باعث شدهاند که به گزارش اخیر دویچه بانک آلمان، قیمت این محصول تا پایان امسال 24 درصد کاهشی پیشبینی شود.
در این میان، اخبار مختلفی از توسعه اقتصادی کشورهای بزرگ دنیا در نیمه دوم سال 2013 به گوش میرسد، به عنوان مثال رشد اقتصادی چین پیشبینی میشود تحت تأثیر سیاستهای اقتصادی این کشور به حدود 4/8 درصد برسد که در مقایسه با سال گذشته در حدود نیم واحد درصد رشد را نشان میدهد. این میزان رشد با اثری که بر تقاضای فولاد در این کشور دارد میزان تقاضای جهانی این محصول را افزایش میدهد، اما از آنجا که به پیشبینیهای جهانی، کمبودی وجود ندارد، قیمتها افزایش نمییابند. این موضوع از جهت دیگر که هزینههای حمل و نقل نیز تا حدی کاهش یافته است، هزینه دسترسی به سنگآهن را به عنوان یکی از مهمترین مواد اولیه تولید فولاد کاهش داده و بنابراین بر این اساس رشد قیمتها متناسب با تقاضا افزایش نمییابد.
در عین حال با توجه به این پیشبینی بلومبرگ که در نیمه دوم امسال عرضه سنگآهن در بازارهای جهانی افزایش مییابد، نتیجه میگیریم که قیمتهای سنگآهن بهرغم وجود تقاضای بالا در بازار، در مقایسه با گذشته که عرضهها محدود بود، افزایشی کمتر را تجربه میکند، اما در کل در مقایسه با قیمتهای 2012 روند آن کاهشی است و این کاهش در حالت بدبینانه، حتی در حدود 30 تا 40 دلار تخمین زده میشود. البته ذکر این نکته اهمیت دارد که غالبا در برهههای خاصی از زمان – مانند 3 ماه گذشته – برخی موضوعات مانند کمبود عرضه، کاهش حمل و نقل، تعطیلات فصلی، کاهش موجودی انبارها و... همگی بر قیمتها اثر میگذارند. به همین دلیل نمیتوان به قیمتهای بالای چند ماه گذشته و پایداری آنها اطمینان داشت؛ هرچند در این موقعیت معاملات سوداگرانه در بازار این محصول قیمت را افزایشی کاذب میدهد، اما به هر حال مقایسه قیمتها باید با قیمتهای همزمان صورت بگیرد تا تصویری روشن از روند تغییرات قیمت را نشان دهد. اما همانطور که دویچه بانک آلمان پیشبینی کرده است جایگزینی قراضه به جای سنگآهن شاید بتواند سطح قیمت سنگآهن را کاهش دهد؛ کاهشی حتی فراتر از قیمتهای پیشبینی شده کنونی تا جایی که در بخشی از این گزارش قیمت 80 دلاری برای سنگآهن تا سال 2018 به عنوان یک احتمال مورد بررسی است و باید گفت در شرایطی که قیمتهای قراضه روندی رو به نزول را تجربه میکند، برای تولیدکنندگان بزرگ فولاد جهان، این موضوع که هزینه تمام شده تولید خود را با این جایگزینی کاهش دهند مقرون به صرفه است. البته از آنجا که این روند به صورت تدریجی صورت میگیرد، کاهش قیمتهای سنگآهن با افزایش قیمت قراضه به صورت همزمان حرکت میکند بنابراین، پیشبینی میشود نقطه تعادل و بینابینی مطلوبیت تولیدکنندگان بین قراضه و سنگآهن قیمتی معقول باشد که برای تولیدکنندگان بیتفاوتی حاصل میکند که از قراضه استفاده کنند یا سنگآهن.
در این بین برخی خبرها از رویترز حکایت از آن دارند که افزایش قیمت سنگآهن معلول مشکلاتی از جمله کاهش عرضه شرکتهای بزرگ معدنی این محصول در
6 ماه گذشته بوده، به طوری که هفته گذشته سازمان ملی برنامهریزی چین کمکاری سه شرکت بزرگ معدنی و برخی تجار و تاخیر ارسال سنگآهن از طریق کشتی و کاهش موجودی این محصول در کنار ارسال سیگنال کمبود در بازار سنگآهن را مهمترین عوامل موثر بر قیمت این محصول در بازار اعلام کرده است. با استناد به این دلایل باید گفت بازار سنگآهن بازاری با مشکلات پایهای نیست، بلکه بیشتر مشکلات آن ساختگی بوده و برطرف شدن آنها قادر به حل بحران افزایش قیمت این محصول تا پایان سال است. اگر چه نامی از این معادن به میان نیامده، اما رویترز نوشته است که ریوتینتو، بی اچ پی و واله برزیل شرکتهایی هستند که به این مشکلات دامن زدهاند. بی اچ پی سومین شرکت بزرگ معدنی دنیا اعلام کرده است که بر اساس حداکثر ظرفیت در فاصله ماههای جولای و دسامبر 2012 تولید کرده و تمام این محصول را به بازار عرضه کرده است. این شرکت در بیانیهای از تلاش در راستای شفاف سازی در زمینه تولید و بازار خبر داده است. به هر حال در پایان به نظر میرسد به گفته کیت تان، از موسسه پلاتس، قیمتهای کنونی سنگآهن، به خوبی نشان دهنده وضعیت عرضه و تقاضا در این بخش است، در حالی که منطقا قیمتها باید از این ارقام کمتر باشد، اما چالشهای طرف عرضه این قیمتها را تحریک و افزایش داده است، چنان که به گفته تان، به نظر میرسد با نظارتهای بیشتر بر عرضه معادن و کنترل قیمتهای حمل و نقل بر اساس قواعد بازار بتوان پیشبینی قیمتها را تا 133 دلار برای هر تن سنگآهن محقق ساخت. تا پیش از این فعل و انفعالات کاذب در بازار سنگآهن، قیمت این محصول بر اساس فاکتورهای مهمی چون میزان تولیدات صنعتی کارخانههای بزرگ دنیا، ذخایر پایین در انبارهای فولاد و تغییرات فصلی تقاضا تغییر میکرد، اما در حال حاضر سایر موضوعات نیز به این فاکتورها اضافه شده و بازار را از تعادل خارج کرده است.