کاهش ۸ درصدی مصرف بنزین در اردیبهشت ماه

مصرف بنزین در ۱۵ ماه گذشته و از زمان شیوع کرونا در کشور با نوسان همراه بوده است. در ماههای ابتدایی شیوع کرونا، نگرانی و ناشناخته بودن نحوه برخورد با این ویروس، باعث شد تا تردد افراد جامعه به حداقل برسد و همین موضوع رکورد کاهش مصرف را در نوروز سال ۹۹ به ثبت رساند و تا آنجا که در روزهایی از فروردین سال گذشته، مصرف بنزین به ۴۰ میلیون لیتر در روز رسید و میانگین مصرف نیز از ۵۰ میلیون لیتر در آن ماه بالاتر نرفت.

این در حالی بود که ایرانیها همواره بالاترین رکورد مصرف بنزین را در سفرهای نوروزی به ثبت میرساندند.

اما روال به همین شکل پیش نرفت و با کنترل نسبی کرونا و کاهش محدودیتها مصرف بنزین نیز افزایش پیدا کرد. با این حال هر زمان که کرونا شدت گرفت، مصرف بنزین نیز پایین آمد.

در آخرین نمونه آن نیز اگرچه میانگین مصرف بنزین در فروردین امسال با افزایش سفرهای نوروزی به ۷۹.۶ میلیون لیتر در روز رسید اما با موج چهارم کرونا و تعطیلی برخی کسب و کارها، میانگین مصرف در اردیبهشت کاهشی ۸ درصدی را تجربه کرد و ایرانیها به صورت میانگین روزانه ۹۳.۶ میلیون لیتر بنزین سوزاندند.

البته میزان مصرف بنزین در اردیبهشت امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، رشدی ۵ درصدی را نشان میدهد. میانگین مصرف بنزین در اردیبهشت سال ۹۹، روزانه ۷۰ میلون لیتر بوده است.

ایران که تا ۲ سال پیش واردکننده بنزین بود و حتی در سال ۹۷ روزانه تا ۴.۵ میلیون لیتر بنزین به کشور وارد میکرد، حالا به عنوان صادرکننده این فرآورده استراتژیک در منطقه و جهان شناخته میشود. این در شرایطی است که در سال ۸۵، ایران روزانه بیش از ۲۷ میلیون لیتر بنزین وارد میکرد که موجب خروج ارز از کشور و وابستگی شدید برای تامین امنیت انرژی کشور بود.

همین وابستگی باعث شد تا در تحریمهایی که از ابتدای دهه ۹۰ شمسی آغاز شد، تحریم بنزین در صدر آنها قرار گرفت و ایران حتی در سالهایی مجبور شد تا با تغییر در فرآیندهای برخی پتروشیمیها، از ریفورمیت به جای بنزین استفاده کند تا خلایی در تامین این سوخت به وجود نیاید.

از همین رو با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، توجه به ظرفیتسازی برای تولید بنزین در کشور مورد توجه قرار گرفت و افزایش تولید و بهبود کیفیت پالایشگاههای قدیمی در این مسیر انجام شد.

اما مهمترین اقدام تکمیل پالایشگاه ستاره خلیجفارس بود که سابقه آن به آخرین سالهای دولت اصلاحات باز میگشت. با اولویتبندی توسعه این پالایشگاه، فازهای آن یکی به یک به مدار تولید آمدند و حالا پس از دو سال از بهرهبرداری فاز سوم و پایانی پالایشگاه ستاره خلیجفارس و ارتقاء کیفی واحدهای پالایشگاهی در تولید بنزین استاندارد و تبدیل شدن ایران به صادرکننده بنزین، ایران نه تنها وارد کننده بنزین نیست بلکه در هفت ماهه پارسال حدود ۱.۴ میلیارد دلار درآمد از محل صادرات بنزین داشته است.

مختومهشدن پرونده واردات بنزین از مهرماه سال ۹۷ برگ جدیدی پیش روی صنعت پالایش کشور باز کرد. بدین ترتیب واحدهای پالایشی علاوه بر تامین نیاز داخلی بتواند پاسخگوی درخواستهای صادراتی بنزین از کشورهای خارجی نیز باشد.

امروز با توسعه صنعت پالایش کشور و تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس، ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی به رقم ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است و دیگر خبری از کنار گذاشتن هزینه به منظور واردات بنزین به کشور نیست.

با توجه به مصرف افسار گسیخته بنزین در سالهای گذشته بیم آن می رفت که میزان تولیدات پالایشگاهها کفاف نیازهای داخلی را ندهد و در نتیجه به افزایش واردات بنزین منجر شود. این اتفاق میتوانست در شرایط تحریم، صنعت نفت که به شدت در تنگنا قرار گرفته را دچار بحران عمیقتری کند.

اگر نگاهی به وضعیت کشور ونزوئلا انداخته شود میتوان وخامت اوضاع را در این خصوص بهتر و عمیقتر درک کرد. فلج شدن پالایشگاه های کشور ونزوئلا و در نتیجه کمبود سوخت بحران سختی را پیش روی این کشور قرار داده است، اما ایران با برگ برنده خود یعنی ستاره خلیج فارس توانست از عهده این مسوولیت به خوبی برآید و حتی با ارسال محمولههای بنزین به ونزوئلا قدرت و اقتدار خود را مقابل سایر کشورها گوشزد کند.

بر اساس گزارش تفریغ بودجه سال ۹۸، با توجه به افزایش تولید و کاهش مصرف بنزین، کشور که تا سال ۹۷ واردکننده بنزین بود و بهطور متوسط در سال ۹۷ روزانه ۴.۵ میلیون لیتر بنزین وارد میکرد، به صادرکننده بنزین تبدیل شد و در سال ۹۸ بهصورت میانگین سه میلیون لیتر در روز صادرات بنزین داشته است که افزون بر جلوگیری از خروج ارز بابت واردات بنزین، موجب ورود ارز حاصل از صادرات بنزین در سال ۹۸ و هفت ماهه سال ۹۹ به ترتیب حدود ۴۹۰ میلیون دلار و ۱.۴ میلیارد دلار شده است.

به گزارش ایرنا، با این حال همچنان منتقدان و مخالفان وزیر نفت وی را دشمن پالایشگاهسازی میدانند. این در شرایطی است که ظرفیت پالایشی ایران از سال ۹۲ که ۱.۸ میلیون بشکه در روز برآورد میشد حالا به گفته مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی به ۲.۳ میلیون بشکه افزایش پیدا کرده است.

همچنین ظرفیت تولید بنزین ایران در طول دولت تدبیر و امید با رشد بیش از ۱۰۰ درصدی همراه بوده و از ۵۲ میلیون لیتر در روز در سال ۹۲ به ۱۰۷ میلیون لیتر در پایان سال ۹۹ رسید.

با این حال ادامه روند کنونی مصرف در صورت رفع محدودیتهای کرونا میتواند مصرف بنزین در کشور را به شدت افزایش دهد.

موضوعی که ایران را از دایره صادرکنندگان بنزین خارج کرده و حتی تا دو سال آینده دوباره واردکننده بنزین خواهیم شد.

البته با اصلاح الگوی مصرف و افزایش بهینهسازی مصرف سوخت میتوان از این اتفاق جلوگیری کرد. با این حال در کنار اصلاح الگوی مصرف باید افزایش مصرف سی. ان. جی را نیز در دستور کار قرار داد.

ایران در شرایط فعلی ۴۰ میلیون متر مکعب ظرفیت توزیع روزانه سی. ان. جی را دارد که میتوان با توجه به ظرفیت خالی موجود که حدود ۲۰ میلیون متر مکعب میشود، افزایش مصرف بنزین را کنترل کرد.

همچنین ایران که دومین دارنده ذخایر گاز جهان به شمار میرود، میتواند با تکیه بر این سوخت ملی، در مصرف سوخت مایع صرفهجویی کند.