لاستیک هم چند نرخی شد/ تایر ارزان با ارز دولتی و تایر گران با ارز نیمایی!

در بازار لاستیک چه خبر است؟ مدت هاست که بازار لاستیک اوضاع خوبی ندارد، خریداران چه برای لاستیک سواری چه سنگین با مشکلاتی دست و پنجه نرم میکنند. در گذشته برای تامین نیاز داخل در کنار تولید، واردات لاستیک هم صورت میگرفت که دولت برای واردات ارز ۴۲۰۰ تومانی در نظر گرفته بود.

بدین معنا که زمانی تولیدکنندگان داخلی ادعا میکردند علاوه بر اینکه نیاز داخل را تامین میکنند، بلکه راه صادرات لاستیک را هم در پیش گرفتند. این اتفاق در حالی رخ داد که زمانی واردات لاستیک آن هم با ارز ۴۲۰۰ تومانی داشتیم! بعد از اینکه کشور با مشکلات ارزی دست و پنجه نرم میکرد، دولت اقدام به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کرد و ارز نیمایی را جایگزین آن کرد. این اقدام که میتوانست قیمت لاستیک را شفاف و بساط رانت را جمع کند، ادامه یافت. به این ترتیب که لاستیک یارانه ای تعریف شد و به هر شخص یک سهمیه اختصاص یافت اما آیا دولت موفق بود؟

برای نزدیک شدن قیمت لاستیک دولتی و آزاد به یکدیگر، سامانه جامع تجارت را راهاندازی کردند اما اکنون با وجود خرید و فروشها در این سامانه، بر اساس مشاهدات میدانی اکنون در بازار لاستیک قیمت ها چند نرخی است و مشکلات زیادی را برای خریداران ایجاد کرده است.

علت گرانی لاستیک و کمبود لاستیکهای سنگین در بازار

سیدمحمد میرعابدینی، دبیر انجمن واردکنندگان تایر، با اشاره به علت گرانی لاستیک و کمبود لاستیکهای سنگین در بازار، گفت: در گذشته واردات لاستیک با ارز ۴۲۰۰ تومانی انجام میشد اما از ابتدای سال ۹۸ به بعد این ارز برداشته شد و واردکنندگان ملزم شدند با ارز نیمایی واردات لاستیک را انجام دهند اما برخی از واردکنندگان از آن زمان که ارز ۴۲۰۰ تومانی دارند مابه تفاوت آن را پرداخت نکردند.

دبیر انجمن واردکنندگان تایر با بیان اینکه از خرداد ماه سال گذشته، با تصویب ستاد اقتصادی دولت، لاستیک سنگین از زمره کالاهای اساسی خارج و واردات آن از شمول دریافت ارز دولتی حذف و نهایتاً قرار شد لاستیکهای سنگین با ارز نیمایی وارد شوند، گفت: با این حال مقرر شد آن دسته از واردکنندگانی که واردات لاستیک سنگین تا پس از تاریخ تصویب دستورالعمل جدید را ثبت سفارش می کردند، همچنان با ارز ۴۲۰۰ تومانی لاستیک وارد کنند اما برخی از واردکنندگان از آن زمان ارز ۴۲۰۰ تومانی دارند که مابه تفاوت آن را پرداخت نکردهاند.

لاستیک چگونه عرضه میشود؟

میرعابدینی با اشاره به عرضه لاستیک در سامانه، گفت: لاستیک در کل یا از طریق سامانه جامع تجارت یا سامانه راهداری عرضه میشود. لاستیکهایی که با ارز نیمایی وارد میشود باید در سامانه جامع تجارت و لاستیکهایی که با ارز ۴۲۰۰ وارد میشوند، در سامانه راهداری عرضه شود که در این سامانه حواله میشود.

او گفت: آن زمان که تایر با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد می شد برخی واردکنندگان لاستیک وارد نکردند و چون هنوز ارز داشتند تا زمانی که با این روند لاستیک توزیع شود، شاهد ۲ نرخی بودن لاستیک در بازار هستیم،زیرا لاستیک هایی که با ارز نیمایی وارد می شود خریدار ندارد و در مقابل لاستیک های با ارز ۴۲۰۰ تومانی خریدار دارند.

دبیر انجمن واردکنندگان تایر گفت: ادامه این روند باعث شده بازار به هم بخورد . به همین دلیل واردات در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸، ۸۰ درصد کاهش پیدا کرد و اکنون واردات به مشکل بر خورده است.

حالا انگار سامانه جامع تجارت هم نتوانسته مشکلات را حل کند بلکه به مشکلات هم اضافه کرده است. ۲۲ خرداد ماه بود که دبیر کانون انجمنهای صنفی کامیونداران کشور در خصوص خرید و فروش لاستیک در سامانه جامع تجارت بیان کرد: در حال حاضر اصلاً لاستیک کامیون در سامانه تخصیص و توزیع کالا و تایر مربوط به وزارت صمت موجود نیست و کامیونداران لاستیک را با نرخ آزاد و گران خریداری میکنند.

مشکلات سامانه جامع تجارت چیست؟

احمد کریمی دبیر کانون انجمنهای صنفی کامیونداران کشور، گفت: از حدود سه سال پیش بود که بخش حمل و نقل جادهای با کاهش جدی لاستیک مواجه شد و زمانی که کالایی در بازار کاهش پیدا میکند، افزایش قیمت خواهد داشت که نه وارد کنندگان و نه تولیدکنندگان همکاری مناسب را نداشتند و دولت تصمیم گرفت با ارز ترجیحی واردات را دنبال کند که این اتفاق هم رخ داد.

او بیان کرد: سایتی طراحی شد که لاستیک را بر اساس عملکرد ناوگان و کارکرد ناوگان تخصیص دهند که کار دستی بود و باعث شد در کوتاه مدت بازار به تعادل برسد و در اختیار مصرفکننده واقعی قرار گیرد. اما متاسفانه در ابتدای سال 99 دولت تصمیم گرفت ارز ترجیحی را بردارد و مشکلاتی را ایجاد کرد به این دلیل که قیمت لاستیک در قیمت تمام شده هزینه حمل، تاثیر گذاشت چرا که هزینه 20 درصد هزینه حمل را قیمت لاستیک شامل میشود.

دبیر کانون انجمنهای صنفی کامیونداران کشور تشریح کرد: دارندگان ناوگان با باقیمانده ارز ترجیحی که توزیع می شد بخشی از نیاز را تامین کردند تا اواسط سال گذشته لاستیک هم توزیع پایان یافت و از طریق سامانه جامع تجارت لاستیک با ارز نیمایی در اختیار مشتریان قرار گرفت که مشکلات بسیار جدی دارد.

کریمی تشریح کرد: ورود به این سامانه کار بسیار دشواری بود و اکنون شرایط به نحوی است که با هماهنگی صورت گرفته لاستیک توسط عامل توزیع، از سامانه دریافت میشود و در اختیار عامل توزیع قرار میگیرد، مشکلاتی رخ داد که یکی این بود عاملین توزیع سه حلقه لاستیک را ثبت نام میکنند اما 2 حلقه لاستیک را تحویل میدهند.

دبیر کانون انجمنهای صنفی کامیونداران کشور بیان کرد: در حال حاضر بخش فرآوردههای نفتی، بخش مسافری، بخش حمل و نقل کالای تجاری با افزایش قیمت لاستیک و کاهش لاستیک مواجه هستند و باید مطالعهای صورت گیرد تا شرایط بهتر شود.

به گفته دبیر کانون انجمنهای صنفی کامیونداران کشور با وجود ابلاغ عرضه لاستیک با ارز دولتی ناهماهنگیهایی بین بانک مرکزی، گمرک و بانک عامل وجود دارد و آن ۱۲۰ هزار حلقه لاستیک که قرار بود تا ۳۰ خرداد از گمرک بیرون بیاید، به جایی نرسید. البته بانک مرکزی نامه را به بانک عامل داده است،، اما بانکهای عامل خصوصاً بانک صادرات همکاری مناسبی ندارند.

مصطفی تنها سخنگوی انجمن صنعت تایر، گفت: از اواخر سال 98 برای واردات تایر توسط تولیدکنندگان به صنعت تایر کشور ارزی تخصیص داده نشد و از اول سال ۹۹ به صنعت تایر اعلام شد که به علت مشکلات ارزی، ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیص داده نمیشود و ارز نیمایی جای آن را میگیرد و تا 1399/03/01 به صنعت تایر فرصت داده شد اگر محمولهای با همان ارز ۴۲۰۰تومانی دارد، از گمرک ترخیص کند و از 1399/03/01 چنانچه کالایی وارد میشد باید مابه تفاوت ارزی برای ترخیص به گمرک پرداخت میشد.

سخنگوی انجمن صنعت تایر کشور با بیان اینکه برخی از شرکتها اقدام به خرید تایر نکرده بودند که همین عامل مشکلاتی را ایجاد کرد، گفت: به 2 تا 3 شرکت که هنوز ارز ۴۲۰۰ تومانی داشتند مهلت بیشتری داده شد تا بتوانند کالایی را که هنوز خریداری نکردند بخرند و وارد کنند، یعنی ارز به آنها تخصیص داده شد اما تایری وارد نکرده بودند و به آنها تا اواخر سال ۹۹ اجاره دادند تا بتوانند تایر را خریداری و با همان نرخ ۴۲۰۰ تومانی وارد کنند و با ثبت در سامانه جامع تجارت و نظارت ستاد تنظیم بازار توزیع شود.

تولید لاستیک در داخل کشور متاثر از تغییر گروه کالایی تایر با قیمتهای تحت نظارت و استانداردهای لازم در حال انجام است و همه تایرهای تامین و تولید شده از طریق سامانه توزیع کالا و با حواله رزرو در دسترس ناوگان حملونقل کشور بوده است.