یک تغییر مهم بورسی در سال جدید

دامنه مجاز نوسان قیمت یکی از مهمترین قوانینی است که در بازارهای مالی به عنوان عامل کنترلی در برابر نوسانهای قیمت سهام و به منظور کاهش نوسان بازار در اثر تصمیمات هیجانی استفاده میشود. دامنه مجاز نوسان، حدود قیمتی سقف و کفی است که هر سهم در هر روز کاری میتواند داشته باشد و قیمت تنها میتواند در این محدوده حرکت کند. در واقع این دامنه محدوده مجاز برای نوسان قیمت سهم است.

البته طیف طرفداران و منتقدان دامنه نوسان بسیار گسترده است زیرا اینکه میزان دامنه نوسان چقدر باشد و اینکه اصلا باید در بازار سرمایه دامنه نوسان وجود داشته باشد یا خیر همواره محل بحث کارشناسان بوده است و بسیاری از صاحب نظران بازار سرمایه نیز بر این باورند که برای بهبود روند معاملات بورس باید به سمت افزایش دامنه نوسان و در نهایت حذف کامل آن حرکت کرد، زیرا روندهای هیجانی مثبت و منفی با وجود دامنه نوسان، باعث انحراف بیشتر معاملات بورس میشود.

البته دامنه نوسان طی دو سال گذشته و هم راستا با فراز و نشیب بازار، تغییراتی بسیاری را شاهد بود. به طوریکه از ۲۵ بهمن سال ۱۳۹۹ از مثبت و منفی پنج به مثبت شش و منفی دو تغییر کرد؛ تصمیمی که توسط شورای عالی بورس و با هدف تعادلبخشی به این بازار گرفته شد. البته عمر این تصمیم حدود سه ماه بود و دامنه نوسان از ابتدای اردیبهشت سال ۱۴۰۰ به مثبت شش و منفی سه افزایش یافت و در نهایت از ۲۵ اردیبهشت همان سال، دوباره دامنه نوسان قیمت همه شرکت های حاضر در بورس و فرابورس، متقارن و در محدوده مثبت و منفی پنج درصدی داد و ستد شد.

سازمان بورس چه تصمیمی برای دامنه نوسان دارد؟

طبق جدیدترین وعده مسئولان قرار است این محدوده دستخوش تغییر شود. مجید عشقی اندکی پس از آنکه سکاندار هدایت سازمان بورس و اوراق بهادار شد، اعلام کرد که باید موضوع باز کردن دامنه نوسان در دستور کار قرار گیرد اما این موضوع باید به شکل تدریجی و در یک زمانبندی خاص انجام شود که قطعا در برنامههای ما جا دارد.

وی پس از آن اعلام کرد که اگر شرایط محیا باشد، روشهای مختلفی برای باز کردن دامنه نوسان وجود دارد که از جمله آن میتوان به باز کردن دامنه نوسان برای سهام شرکتهایی اشاره کرد که تعادل و بازارگردان دارند.

البته عشقی بر این باور بود که دامنه نوسان همان قیمتگذاری دستوری است زیرا نمی گذارد بازار در مسیر عرضه و تقاضا و بدون دخالتهای دستوری مسیر و راه خود را پیدا کند و در این راستا، اوایل بهمن ماه بود که اعلام کرد طی یک یا دوماه آتی شاهد تغییرات اساسی در حوزه دامنه نوسان باشیم.

بر این اساس و درحالی که طبق گفته های عشقی انتظار میرفت تکلیف دامنه نوسان تا پایان سال ۱۴۰۰ مشخص شود، اما پس از آن عشقی اعلام کرد که فرایندی برای تغییر دامنه نوسان طی شده است و دامنه به تدریج بازتر خواهد شد. تصمیمی که در این مورد گرفته شده است در سال جدید (۱۴۰۱) اعلام خواهد شد.

وی در نهایت و در آخرین نشست خبری خود در سال گذشته از اصلاح تدریجی دامنه نوسان از اوایل سال ۱۴۰۱ خبر داد و گفت: تغییر دامنه نوسان در برنامه سازمان بورس است، اما این موضوع نیازمند روشن شدن برخی ابهامات از جمله بودجه و ریسکهای سیاسی است. پیش از این اعلام کرده بودم که اصلاح دامنه ابتدا از شرکتهای بزرگ آغاز میشود و اکنون برنامه این است که از یک تاریخی به بعد اصلاح به صورت تدریجی و با یک درصد آغاز خواهد شد. این روند در مقاطع سه ماهه و با توجه به بازخورد بازار بازبینی خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه دامنه نوسان باید متقارن باشد، اظهار کرد: تلاش این است که اصلاح دامنه بخش عمده بازار را در بر بگیرد، البته بازار پایه داستان خود را دارد.

بنابراین طبق گفته های عشقی دامنه نوسان قطعا متقارن خواهد بود و به تدریج اصلاح خواهد شد. برخی گمانه زنی ها از افزایش دامنه نوسان به ۱۰ درصد حکایت دارد که ممکن است با توجه به شرایط بازار به تدریج بیشتر شود. همچنین به نظر نمیرسد این اصلاح فقط درمورد شرکت های بزرگ اعمال شود و احتمالا همه بازار ، به غیر از بازار پایه، را در بر بگیرد.