مصرف روزانه معادل بیش از یک میلیارد لیتر سوخت در کشور

جلیل سالاری در مراسم هفته پژوهش در دانشگاه علم و صنعت با اشاره به دستاوردهای صنعت نفت و گاز به ویژه در بخش پاییندستی، افزود: در دهههای قبل دانش فنی مورد نیاز را از خارج تامین میکردیم و هیچ وقت در زمینه توسعه پالایشگاه کار عملی انجام نشد.

وی ادامه داد: شرایط کشور در آن زمان این بود که ترازی را میدیدم و رشد مصرف بررسی میشد و الگویی در نظر گرفته میشد که بر اساس آن میزان تولید و واردات سوخت را میسنجیدیم. نظام پالایشگاه کارمزدی بود و نفت خام تحویل میشد و فرآورده را تحویل میدادند.

سالاری با بیان اینکه نه شرایط اصل ۴۴ اتاق افتاده بود نه استانداردها تعریف شده بود، گفت: این در حالی بود که در دنیا به تدریج پالایشگاهها پیچیده شد و قیمت نفت خام بالا رفت و پالایشگاهی که نفت کوره تولید میکردند اقتصادشان وابسته به قیمت نفت کوره بود سودشان منفی شد.

وی تاکید کرد: از همین رو به سمتی رفتیم تا پروژههای تثبیت ظرفیت و توسعه کیفی پالایشگاهها را انجام دهیم تا مواد سبک را بیشتر تولید کرده و حداکثر ارزش افزوده داشته باشیم.

سالاری افزود: شرایط حمل و نقل ایران خاص است و هر ساله یک میلیون خودرو به حمل و نقل کشور با همان استانداردهای قبلی مصرف سوخت به چرخه حمل و نقل اضافه میشود و در حالی که میزان مصرف برای پیمایش ۱۰۰ کیلومتر در دنیا ۴ لیتر سوخت است، این رقم در ایران بین ۱۰ تا ۱۲ لیتر است. رشد فزایندهای در سیستم حمل و نقل اتفاق میافتد که علاوه بر مصرف بالای سوخت، آلایندگی به دنبال دارد.

افزایش یک میلیارد لیتری مصرف بنزین در سال

وی با تاکید بر اینکه این حجم خودرو معادل یک میلیارد لیتر افزایش مصرف بنزین که معادل احداث یک پالایشگاه جدید است، خواهد بود، ادامه داد: برای تامین این حجم سوخت سالانه ۴ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز است.

معاون وزیر نفت، با اشاره به اجرای طرحهای تثبیت ظرفیت و افزایش کیفیت پالایشگاههای کشور، گفت: با این اقدامات و اجرای طرحهای جامع پالایشگاهی تولید بنزین از ۳۶ میلیون لیتر به ۱۰۵ میلیون لیتر رسید. تولید نفتگاز نیز از ۵۰ میلیون لیتر به ۱۱۰ میلیون لیتر افزایش داشته است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر در عمده واحدهای پالایشی دانش فنی بومی شده، افزود: ۷۵ تا ۸۰ درصد تجهیزات در داخل تولید میشود و در ظرفیتهای نرمافزاری و سخت افزاری نیز شرایط به همین صورت است.

سالاری با اشاره به اینکه ۱۰ پالایشگاه کشور روزانه معادل ۲.۱ میلیون بشکه نفت خوراک دریافت میکنند، ادامه داد: عملاً میبینیم این ظرفیت جوابگوی نیاز داخل نیست؛ زیرا در زمینه بهینهسازی انرژی کاری انجام ندادیم. عملاً با استانداردهای دنیا تفاوت داریم و در حمل و نقل و بخش خانگی مصرف بالا است که به ناترازی گاز در کشور دامن زده است.

وی تاکید کرد: در حوزه نیروگاه از ابتدای سال تا کنون ۱۰ میلیارد لیتر گازوئیل تحویل دادیم که با قیمت ۸۰ سنت در هر لیتر، معادل ۸ میلیارد دلار است که سرمایهگذاری لازم برای ساخت ۲ پالایشگاه خواهد بود.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران با اشاره به اینکه بهینه سازی چالشی است که دانشگاه میتواند در آن فعال شود، گفت: اکنون در پالایشگاهها فلرینگ به صفر رسیده و دانش فنی نیز بومی شده است. در فرآوردههای فوق سنگین و سنگین نیز کاتالیست بومی شده است.

پویایی صنعت پالایش ایران با وجود ۴۰ سال تحریم

وی به حضور متخصصان ایرانی برای راهاندازی پالایشگاه ونزوئلا اشاره کرد و افزود: پالایشگاههای ونزوئلا با یک شوک تحریمی از مدار خارج شد؛ اما در ایران با وجود ۴۰ سال شدیدترین تحریم، تولید در پالایشگاهها ادامه دارد و کیفی سازی نیز انجام شده است.

سالاری ادامه داد: اکنون کار راهاندازی این پالایشگاه در جریان است و تعمیرات و بازسازی انجام میشود. ایران با تحریم به دستاوردهای بزرگی رسیده و شرایط پیچیدهای را تجربه کرده است. در تجهیزات ساخته شده باید فراتر از نگاه داخل باشد و باید به سمت صادرات تجهیزات خدمات فنی و مهندسی برویم

وی با اشاره به اینکه باید بومیسازی و برندسازی را توأمان انجام دهیم، گفت: به طور مثال پروژه ۶۰ میلیون دلاری در سیستمهای اندازهگیری با همکاری یکی از پالایشگاههای کشور و یک شرکت دانش بنیان در حال انجام است تا با برند سازی علاوه بر مصرف داخلی، صادرات نیز داشته باشیم.

معاون وزیر نفت به استفاده از کاتالیستهای ایرانی در روسیه اشاره کرد و افزود: اکنون کاتالیستهای ایرانی قابل رقابت با تولیدات جهانی است.

تضمین خوراک و ایجاد ارزش افزوده با ساخت پتروپالایشگاهها

وی با بیان اینکه نگاه این است که پالایشگاهها با پتروشیمیها تلفیق کنیم و پتروپالایشگاه بسازیم، ادامه داد: با این اقدام ۳۰ تا ۳۵ درصد از تولیدات پالایشگاهی به تولید محصولات پتروشیمی اختصاص پیدا میکند، اگرچه اکنون در پالایشگاه اصفهان، واحدهای مختلف مانند پتروشیمی، قیرسازی، روغن سازی و ... در اطراف پالایشگاه وجود دارد؛ اما با ساخت پتروپالایشگاه مناسبات مالی و تضمین تامین خوراک بین آنها سادهتر شده و ارزش افزوده بالاتری ایجاد خواهد شد.

سالاری بخش دیگر کار در شرکت پالایش و پخش را خطوط لوله عنوان کرد و گفت: ۱۶ هزار کیلومتر خط لوله داریم؛ اما از آنجا که مصرف بالایی در کشور وجود دارد این خطوط جوابگو نیست و ۵۸ درصد از فرآوردههای نفتی کشور از مسیر ریلی یا ناوکان حمل و نقل زمینی منتقل میشود که ۱۳ هزار نفتکش در این زمینه فعال هستند. هر نفتکشی هر ۱۰۰ کیلومتر ۵۰ تا ۶۰ لیتر گازوئیل مصرف میکند که اثرات زیست محیطی گستردهای دارد. با توجه به این مهم خط تابش و پارس را مطالعه کردیم با توجه به تفاوت قیمتی حمل با نفتکش و خط لوله و حفظ محیط زیست احداث خطوط لوله مورد توجه قرار گرفت.

وی به پیگرانی خطوط لوله، سیستمهای اسکادا و نشتی و خوردگی اشاره کرد و گفت: کنترل پمپها و الکتروموتورها و همچنین تامین تجهیزات عرصهای است که دانشجویان و دانشگاهیان میتوانند ورد کنند. در پیگرانی با شرکتهای دانش بنیان تفاهمنامه داریم تا به سمت تولید برویم.

وجود ۷۰ مدل مصرفکننده فرآورده نفتی در کشور

معاون وزیر نفت با بیان اینکه ۷۰ مدل مصرفکننده فرآورده نفتی در کشور داریم، افزود: شرکت پخش وظیفه تامین نیاز این مصرفکنندگان را بر عهده دارد که از بخش خانگی تا کشاورزی و صنایع و نیروگاهها را شامل میشوند.

وی به سامانه سدف است اشاره کرد و گفت: مصرفکنندگان فرآوردههای نفتی بهراحتی در این سامانه ثبتنام کرده و نیازهای خود را دریافت میکنند.

سالاری عرصه دیگری که دانشگاهیان میتوانند به آن ورود کنند را سامانه هوشمند سوخت دانست و ادامه داد: این سامانه از سال ۸۶ کار خود را آغاز کرده و نیاز است بازسازی و بهروزرسانی شود.

به گفته معاون وزیر نفت، ۱۳ میلیارد لیتر حجم ذخیرهسازی فرآورده در کشور وجود دارد.

وی به طرح کهاب نیز اشاره کرد و افزود: برخی از این تجهیزات راندمان لازم را ندارند. کهاب هم ۳ مرحله دارد که ۲ بخش آن در حال اجراست اما برای اجرا در جایگاههای سوخت توجیه اقتصادی لازم را ندارد. در این زمینه تفاهمنامهای با محیط زیست امضا کردیم تا جایگاههای جدید الاحداث به سامانه کهاب مجهز باشند و نفتکشهای جدید نیز با اجرای این طرح وارد مدار شوند.

سالاری یکی از اقدامات انجام شده برای مدیریت مصرف را ورود سیانجی در سبد سوخت کشور دانست و گفت: در سبد سوخت سیانجی را کنار بنزین آوردیم و ۲۲ میلیون لیتر جایگزینی انجام دادیم. اگر سیانجی نبود ناترازی تولید و مصرف بنزین از چالشهای ما به شمار میرفت. برای ورود سیانجی به سبد سوخت از سال ۸۳ برنامهریزی شد و بیش از ۲۵۰۰ جایگاه سیانجی تا کنون ایجاد کردیم. همچنین تبدیل ناوگان نیز در بخش کارخانهای و کارگاهی انجام شد و نزدیک ۴ میلیون خودرو را تبدیل کردیم و این امر کمک کرد مصرف بنزین را مدیریت کنیم.

وی با بیان اینکه در کیتهای سیانجی بخش دانشگاهی برای افزایش راندمان میتواند ورود کند، تأکید کرد: با این اقدامات میتوانیم مصرف را کنترل کنیم.

استفاده از نیروهای دانشگاهی در طرحهای پالایشی

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی به موضوع حمایت از پایاننامهها اشاره کرد و افزود: طرح کارآفرینان فردا را داریم که بر اساس آن پیمانکارانی که در پالایشگاهها فعال هستند از نیروی دانشگاهی در کنار خود استفاده کنند تا علاوه بر تربیت مدیران جدید، صنعت و دانشگاه در کنار یکدیگر باشند.

وی مهمترین چالش کشور در حوزه انرژی را موضوع بهینهسازی دانست و ادامه داد: با ادامه روند فعلی سرمایه سوزی در کشور ادامه خواهد داشت و این در حالی است که باید به سمت ثروت آفرینی برویم.

سالاری با بیان اینکه روزانه ۶۰۰ میلیون مترمکعب گاز در خانهها میسوزد، گفت: با این روند خوراک پتروشیمیها و سوخت صنایع محدود میشود و آلودگی هوا نیز ایجاد خواهد شد.

وی مجموع مصرف انرژی در کشور را معادل یک هزار و ۵۰ میلیون لیتر دانست و تاکید کرد: اگر تنها ۱۰ درصد انرژی را بهینه کنیم ارزش افزوده بالایی در کشور ایجاد میشود که میتواند در توسعه بخشهای مختلف مورد استفاده قرار بگیرد.

معاون وزیر نفت به وجود ۲۶ میلیون موتورسیکلت و خودرو در چرخه حمل و نقل کشور اشاره کرد و گفت: از آنجایی که خودروهای فرسوده اسقاط نمیشوند، مصرف سوخت بالا بوده و تبعات زیست محیطی نیز خواهد داشت.

وی ادامه داد: توجه به حوزه بهینه سازی باید اصل اول باشد و هر درصدی که از این بخش صرفه جویی شود از محل ماده ۱۲ استفاده کنیم. باید سبد مصرف انرژی را تغییر داده تا زنجیره پتروپالایشگاهی را در کشور شکل دهیم تا بتوان سرمایهگذاریهای بزرگی که نیاز است را تامین کنیم.

سالاری با اشاره به اینکه با ورود بخش خصوصی و سرمایهگذار خارجی، اشتغال ایجاد خواهد شد، افزود: تمام تلاش ما این است که فضای اشتغال را در کشور ایجاد کنیم و پروژهای دنبال میکنیم که از منابع غیردولتی قابلیت اجرا باشد و زمینه اشتغال داشته باشد تا به موازات آن زنجیره هم شکل بگیرد. اگر زنجیره کالایی را در کشور تولید کردیم نیازی به بیرون نداریم.

وی گفت: نقشه راه فناوری در وزارت نفت در بالادست و پاییندست روشن است اینکه در چه حوزههای واقعبینانه شناسایی کردیم و هم در بخش تولید و توسعه بر اساس آن در قالب سند تنظیم کردیم و دنبال این هستیم در این سند تدریجاً جلو برویم. در مرحله اول تولید کالا باید مورد توجه باشد و در مراحل بعدی نیز در بخش پژوهش ورود خواهیم کرد.

سالاری به تولید ۱۶ میلیون لیتر گازوئیل یورو ۵ در پالایشگاه اصفهان اشاره کرد و ادامه داد: این واحد آماده بهرهبرداری است. این در حالی است که در دهههای گذشته اعلام میشد که ساخت پالایشگاه اقتصادی نیست و باید نفت خام بفروشیم و بنزین وارد کنیم اگر این روند ادامه داشت، با وجود تحریم کمر صنعت نفت میشکست.

وی به سامانه سپهتن اشاره کرد و افزود: بر اساس این سامانه و پیمایش کامیونها و اتوبوسها، نفتگاز یارانهای را ۳۰۰ و نفتگاز آزاد را لیتری ۶۰۰ تومان عرضه میکنیم؛ اما پیش از این بر اساس بارنامه نفتگاز تحویل میشد که بارنامههای جعلی وجود داشت و هر کامیون با دریافت سهمیه بالایی، سوخت دریافت میکرد. اکنون بستر نرم افزاری آماده است و بر اساس پیمایش سهمیه میدهیم.

معاون وزیر نفت با تاکید بر اینکه مازوتی در تهران نمیسوزد، افزود: مصرف بالای سوخت در کشور از جمله گاز، بنزین، گازوئیل و . ... هوا را آلوده میکند و تراکم در تهران بر این موضوع اثر منفی دارد.

وی با اشاره بر اینکه جایگاهها باید حقالعملکار باشند، گفت: کارمزد در سیانجی از قیمت گاز بیشتر است و سوخت مجانی است و یا به خانوارها ۱۵۰ تومان نفت سفید میدهیم اما ۱۸۰ تومان هزینه دارد. همچنین قیمت سوخت هواپیما از سال ۹۳ ثابت و ۶۰۰ تومان در هر لیتر است؛ اما سایر هزینهها از جمله بلیت هواپیما افزایش داشته است.

سالاری ادامه داد: ۱.۵ میلیون خانوار داریم که به گاز متصل نیستند، ادامه داد: با این حال روزانه ۴۵۰۰ تن الپیجی توزیع میکنیم.

وی تاکید کرد: صنعت و پژوهش را به تهران محدود نکنیم و باید از همه ظرفیتها استفاده کنیم. هر مجموعه دانشگاه که پیشنهاد دهد ما در کنارش هستیم.