اتصال پیام رسان بانکی و انسجام بانکی و پولی ایران و روسیه

«سید احسان خاندوزی» وزیر امور اقتصادی و دارایی در گفت و گویی با خبرگزاری اسپوتنیک روسیه، مهمترین محورهای همکاری ایران و روسیه را تشریح کرد. متن کامل این گفت و گو به شرح زیر است:

همکاریهای اقتصادی ایران و روسیه در دوره کنونی بهویژه با توجه به تحریمهای شدید غرب علیه دو کشور چگونه پیش میرود و چگونه این تحریمها در همکاریهای اقتصادی دو کشور دور زده میشود؟

خاندوزی: واقعیت این است که ایران و روسیه خیلی پیشتر از اینکه تحریمها علیه دو کشور شروع شود، شرکای تجاری یکدیگر بودهاند و در حوزههای مختلفی با یکدیگر تعاملات و تبادلات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی متفاوت داشتهاند و من خاطرم هست (چون من در ترکیب هیات ایرانی همراه رئیسجمهور بودم) بعد از اینکه ایشان حتی در خصوص تحریمهایی که در یک سال اخیر بر روسیه وضع شد، پیش از اینکه این تحریمها شروع شود در جریان سفری که رییس جمهور ایران به مسکو داشتند، پایههای همکاریهای بلندمدت میان ایران و روسیه را به شکل مستحکمی با دو کشور پیریزی کردهاند هنگامیکه آیتالله رییسی از دیدار با رییس جمهور روسیه برگشتند از ایشان سؤال کردم که ملاقات چطور بود؟ در حد بسیار زیادی ابراز رضایت کردند که توافقات خوبی طبق آنچه که دو کشور انتظار داشتند در نشست رؤسای جمهور حاصل شده است؛ بنابراین ارتباطات ما بسته به شرایط تحریمی نبوده است. اما روشن است که وقتی محدودیتهای بینالمللی از طرف نظام سلطه و ایالات متحده علیه کشورهای مستقل وضع میشود، حتماً ظرفیتهای همکاریهای فیمابین این کشورها افزایش پیدا میکند و ما هم امیدواریم باتوجهبه اینکه دولت جدید ایران رسماً دیپلماسی خود را بر محور همسایگی و کشورهای همسو قرار داده است و روسیه یکی از مهمترین و اثرگذارترین اقتصادهای منطقه و جهان است در همسایگی ایران، بتوانیم از این قرابت و نزدیکی رویکرد دو دولت بیشترین استفاده را برای منفعت دو ملت ببریم.

تکامل یا یکپارچگی اقتصادی ایران و روسیه و پیوند تجارت بین دو کشور با پول ملی به چه سطوحی رسیده است؟ آخرین آمار حجم تبادلات جاری بین دو کشور چقدر است؟

خاندوزی: طبق اطلاعاتی که از گمرک ایران دریافت کردهام، در ۱۱ ماه سال جاری ایرانی بیش از یک میلیون و ۲۷۷ هزار تن صادرات به روسیه و دو میلیون و ۸۷ هزار تن واردات ایران از روسیه بوده است که به لحاظ ارزشی اگر تبدیل کنیم، معادل ۶۷۳ میلیون دلار ارزش صادرات و یک میلیارد و ۳۰۶ میلیون دلار ارزش واردات است که این عدد نسبت به سال گذشته افزایش داشت. به جهت اینکه دو دولت اراده جدی برای افزایش مناسبات تجاری و اقتصادی و سرمایهگذاری بین دو کشور دارند، یکی از شرایط و لوازم آن همین مسئله مناسبات پولی است که به آن اشاره کردید و من امروز خوشحال هستم که خدمتتان عرض میکنم به این جهت که کشورهای ثالث نتوانند در روابط اقتصادی ایران و شرکای خود مانع ایجاد کنند، ما ناچار بودیم که نظامات پولی متقابل میان ایران و شرکایش را گسترش دهیم. همانطور که سرمایهگذاران روسی نیازمند ریال بودند و تجار ایرانی نیازمند روبل بودند، ما بتوانیم از ظرفیت پولهای محلی استفاده کنیم.

امروز سیستمهای پیامرسان بانکی دو کشور کاملاً به یکدیگر متصل شدهاند و بانکهای دو طرف با ایجاد زیرساختهای قانونی بهزودی میتوانند نزد یکدیگر گشایش حساب انجام دهند. این اتفاق در ماههای آینده یعنی احتمالاً در همین سال ۲۰۲۳ میلادی به شکل استفاده از کارتهای بانکی شبکه بانکی ایران در روسیه و کشورهای مرتبط و همچنین استفاده از کارتهای بانکهای روسی در ایران برای تجار، گردشگران و مردم دو کشور باارادهای که دو کشور نشان دادهاند، فراهم خواهد شد. اینها پیامهای بسیار خوبی است مبنی بر اینکه ما در حال کنارگذاشتن موانع بانکی و ارزی بین ایران و روسیه را بر گسترش روابط اقتصادی کنار میگذاریم و میتوانیم از یک انسجام بانکی و پولی بیشتری در یک بستر امن برای مبادلات خود استفاده کنیم، بدون آنکه نیاز باشد از سوئیفت و سایر پیامرسانهای مالی و شبکههای ازایندست استفاده کنیم.

آندری بلوسوف، رئیس هیئت مدیره راه آهن روسیه گفت: شرکت راه آهن روسیه در ساخت بخش راه آهن رشت - آستارا در ایران مشارکت فعال خواهد داشت. هزینه این پروژه چقدر است؟ آیا شرکت راه آهن روسیه به تنهایی یا با مشارکت شرکت ایرانی این پروژه را اجرا خواهد کرد؟ شرکت راه آهن روسیه از چه زمانی ساخت این بخش از این پروژه را آغاز می کند و چه زمانی تکمیل میشود؟

خاندوزی:آخرین گزارشی که به دست من رسیده است، حاکی از سرمایهگذاری مشترک است، به این معنا که بخشی از هزینه این مسیر از طرف روسیه و بخش دیگر از طرف شرکت ایرانی تأمین مالی خواهد شد. ما حتی در وزارت اقتصاد این پیشنهاد را دادهایم که صندوق توسعه ملی ایران باتوجهبه استراتژیک بودن این پروژه ورود بکند و امیدوار هستیم که بتوانیم صندوق را قانع بکنیم که بهعنوان شریک این پروژه اقدام کند. باتوجهبه تأکیدی که رؤسای جمهور هر دو کشور بر بازگشایی این کریدور داشتهاند ما امیدوار هستیم قبل از اینکه دولت فعلی ایران دوره چهارساله خود را به پایان برساند بتوانیم شاهد افتتاح این پروژه باشیم.

آیا ایران آماده ارائه پیشنهاداتی به شرکت راه آهن روسیه برای اجرای پروژه های دیگر در ایران است؟ اندازه و ارزش این پروژهها چقدر ممکن باشد؟

خاندوزی:بله، ما چند پروژه دیگر هم با دوستان و طرفهای روس خود داشتیم. هم در حوزه راهآهن و هم در حوزه نیروگاهی که در سفر آقای رئیسجمهور به مسکو اینها قطعی شد و مورد توافق قرار گرفت و امیدواریم همه این مجموعه پروژهها که بخشی از آنها از طریق فاینانس در واقع تأمین خواهد شد و بخشی هم که تأمین مالی آن به عهده طرف ایرانی هست هر چه زودتر مورد بهرهبرداری قرار گیرد.

عضویت ایران در سازمان شانگهای و تلاش فعلی تهران برای پیوستن به گروه کشورهای بریکس، تا چه اندازه می تواند به رشد اقتصاد ایران و مقابله با تحریمهای اقتصادی غرب کمک کند؟ آیا عضویت در سازمان شانگهای و بریکس فرصتی برای گسترش مبادلات اقتصادی با کشورهای اتحادیه اوراسیا میبینید؟

خاندوزی: حتماً این فرصت برای گسترش روابط اقتصادی ما با کشورهای اوراسیا وجود دارد و اساساً آینده جهان آینده منطقه گرایی و چندقطبی خواهد بود نه یکجانبهگرایی در اقتصاد جهانی. پیمانهایی منطقهای بهویژه با شرکای مهم منطقهای از جمله شانگهای یا بریکس مواردی هستند که دهههای آینده اقتصاد دنیا بر دوش و شانههای این غولهای اقتصادی بهپیش خواهد رفت. به طور خاص در مورد این دو پیمانی که شما اسم بردید، میدانید که چندین عضو مشترک هم وجود دارد. سه عضو از پنج عضو اصلی بریکس همان اعضای اصلی سازمان همکاریهای شانگهای هم هستند و جمهوری اسلامی ایران بهغیراز روسیه و چین با دو عضو دیگر، یعنی برزیل و آفریقای جنوبی هم روابط خوبی دارد که کمک میکندهم برای منطقه آسیای میانه و هم بین اقتصادهای نوظهور که ما بتوانیم قدرت منطقهای بالاتری را برای تغییردادن نظم اقتصاد جهانی به نفع اقتصادهای نوظهور در پیش بگیریم.

منابع اعلام کردند که کشورهای آفریقایی با توجه به تجربه ایران در دور زدن تحریمهای غرب برای تسهیل در انجام معاملات مختلف با روسیه به ایران متوسل خواهند شد. ایران در این زمینه چه نقشی وکمکی میتواند داشته باشد؟

خاندوزی: ما باتوجهبه اینکه بیش از ده است که در دور جدید تحریمهای ایالات متحده تجربه ادارهکردن اقتصاد در ذیل محدودیتهای تحریمی را داریم و الان شرکتهای ایرانی توانستهاند به بلوغ خوبی برسند که حجم تجارت ما همزمان با فشارهای تحریمی افزایش پیدا بکند، کاملاً آمادهایم که این نقطهنظرات را با سایر شرکای راهبردی در میان بگذاریم. شاید برای شما جالب باشد، ما در سال جاری میلادی میزان صادرات غیرنفتی ما بیش از تمام سالهای گذشته بوده است و صادرات نفت ما هم در ماههای اخیر نسبت به سه سال اخیر، بیشتر بوده است؛ بنابراین علیرغم اینکه توانستهایم رکوردهای جدید را در تجارت خارجی و برونگرایی و همکاریهای اقتصادی ثبت کنیم همچنان اصرار داریم که از ظرفیتهای کشورهای همسایه و همسو اگر بتوانیم استفاده کنیم، با سرعت بیشتری خواهیم توانست به رشد اقتصادی ایران کمک کنیم.

وزیر دارایی عربستان میگوید سرمایه گذاری های عربستان در ایران ممکن است پس از توافق دو طرف خیلی سریع اتفاق بیفتد، آیا حاضرید در عربستان سرمایهگذاری کنید و در کشور خود را برای سرمایه گذاری به روی ریاض باز کنید؟ وآینده روابط اقتصادی ایران وعربستان چگونه میبینید؟

خاندوزی: دولت ما بر اساس سیاست همسایگی کاملاً آماده نوسازی روابط اقتصادی با تمام کشورهای منطقه است و تحکیم روابط همسایگی را عامل قویشدن منطقه میداند. ما به لحاظ فناوریهای جدید مثل نانو و بیو میتوانیم منبع صادرات و سرمایهگذاری باشیم و کشورهایی مانند عربستان هم فرصت تعاملات اقتصادی را خواهند داشت.