ابراز امیدواری رئیس بورس به تامین مالی ۷۵۰ همتی از بازار سرمایه تا پایان سال

به گزارش از بازار سرمایه ایران (سنا)، مجید عشقی شنبه شب در گفت وگوی تلویزیونی در خصوص وظایف سازمان بورس اوراق بهادار بیان کرد: سازمان بورس بر اساس ماده ۲ قانون اوراق بازار اوراق بهادار وظایفی دارد. به طور کلی هدف سازمان بورس، حمایت از حقوق سهامداران و ساماندهی، حفظ و توسعه بازار سرمایه است.

وی افزود: در دو سال اخیر، یکی از راهبردهای جدی ما توسعه سرمایهگذاری غیر مستقیم بود که در این حیطه سعی کردیم به طراحی و راهاندازی انواع صندوقهای سرمایهگذاری بپردازیم و با انواع صندوقهای سرمایهگذاری از جمله صندوق تضمین اصل سرمایه و صندوق بازنشستگی تکمیلی و... سبد ابزارهای سرمایهگذاری غیر مستقیم تکمیل شده؛ حدود ۵۰ درصد معاملات روزانه بازار مربوط به صندوقهای سرمایهگذاری است. یعنی سهامداران به جای خرید مستقیم سهام اقدام به سرمایهگذاری از طریق صندوقها میکنند.

عشقی گفت: سرمایهگذاری غیرمستقیم مزایای زیادی دارد؛ اولین مزیت کاهش هزینه معاملات در بازار سرمایه است؛ البته که این موضوع تضاد منافعی برای عدهای ایجاد کرده است. همچنین این اقدام باعث شده مدیران صندوقها در بازار سرمایه بهتر کار کنند و غیر حرفهایها از طریق این صندوقها در بازار سرمایه فعالیت کنند. عدهای هم که از فعالیت صندوقهای سرمایهگذاری ناراضی هستند عمدتا کسانی هستند که از طریق اغوای حقیقیها ارتزاق میکردند.

وی در خصوص ابزارهای تامین مالی بازار مسکن اظهار کرد: یکی از ابزارها، ابزارهای سرمایهگذاری در بازار مسکن است. معتقدیم سهم ابزارهای تامین مالی در بازار مسکن بسیار کمرنگ است و باید در این حوزه بیشتر تلاش کرد.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: در بخش اول فعالیتمان، صندوقهای املاک و مستغلات را تعریف و راهاندازی کردیم و صندوقهای متعددی هم در دست راهاندازی است. بخش دوم فعالیت ما کمک به هدایت منابع به سمت تولید مسکن است که این هدف را با ابزار سلف مسکن محقق میکنیم. این اوراق به مراحل نهایی رسیده و نظرخواهی از تمام ذینفعان انجام شده و دستورالعمل اوراق سلف مسکن به زودی نهایی خواهد شد و از طریق این ابزار خواهیم توانست منابع را مستقیماً به سمت تولید مسکن هدایت کنیم. با توجه به مذاکراتی که با ذینفعان این حوزه و انبوه سازان داشتیم، استقبال خوبی هم از این ابزار صورت خواهد گرفت.

وی ادامه داد: بحث بعدی افزایش کیفیت ارائه خدمات به سرمایهگذاران است. زمانی که با اوج مراجعه مردم به نهادهای مالی مواجه بودیم، سبدگردانها و کارگزاریها نتوانستند خدمات لازم را به موقع به سرمایهگذاران ارائه کنند و صفهای طویلی در کارگزاریها شکل گرفت. البته با توسعه سامانههای الکترونیکی این مشکل برطرف شد.

عشقی خاطرنشان کرد: انحصاری در نهادهای مالی ایجاد شده بود که بعضاً تا ۱۳ سال مجوز جدیدی در حوزه آن نهاد مالی ارائه نشده بود. در دو سال گذشته بالغ بر ۲۰۶ نهاد مالی اعم از کارگزاری، سبدگردان، صندوق سرمایهگذاری و... مجوز دریافت کردهاند. جهتگیری کلی ما هم به این سمت بوده که سرمایهگذاری غیر مستقیم را ترویج کنیم.

وی افزود: مانده دارایی صندوقهای سهامی از ۴۵ هزار میلیارد تومان به بالای ۱۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده؛ دارایی تحت مدیریت سبدگردانها نیز از ۴۵ هزار میلیارد تومان به بالای ۱۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده و این نشان دهنده آن است که نقش نهادهای مالی در بازار سرمایه در حال افزایش است. ما انحصارها را شکستیم و قفل مجوز صدور نهادهای مالی شکسته شد. در دو سال گذشته بالغ بر ۱۰ مجوز کارگزاری صادر شده و همه این مجوزها از طریق درگاه ملی صدور مجوزها صادر شده است. سازمان بورس به عنوان یکی از سازمانهای پیشگام در این حوزه، صدور مجوزها را به این درگاه منتقل کرده است.

رئیس سازمان بورس در رابطه با پرداخت سود سهامداران از طریق سجام گفت: در دو سال گذشته تلاش شد سودی که در مجامع شرکتها پرداخت میشود، کلا توسط سامانه سجام پرداخت گردد. تمام شرکتها ملزم شدند در سال جاری سود تمامی سهامداران را بر اساس برنامه زمانمندی و از طریق سامانه سجام پرداخت کنند. بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان سود به این روش پرداخت شد.

وی افزود: اتفاق دیگر این بود که سالیان سال سودهایی در مجامع تقسیم شده بود، اما به بهانه عدم دسترسی به مشخصات سهامداران توزیع نشده بود، به حساب سهامداران واریز شود. سال گذشته بالغ بر ۳۶ میلیون نفر سود رسوبی شرکتها را دریافت کردند. امسال هم حدود ۱۲ میلیون نفر سود رسوبی دریافت کردند. شاید این سودها اعداد ناچیزی بود، اما جمع سودهای رسوبی مبلغ قابل توجهی بود که این مورد را به عنوان حق الناسی که به گردن شرکتها بود تعیین تکلیف کردیم.

عشقی در خصوص وضعیت سهام عدالت متوفیان گفت: قوه قضاییه سرویسی در اختیار سازمان بورس اوراق بهادار قرار داده تا تقسیم قهری سهام عدالت بین وراث انجام شود. نکته اینجاست که این سرویس، سرویس اصالت گواهی انحصار وراثت است. چون این داراییها قرار است بر اساس این گواهی تقسیم شود، باید به عدد و درصد تبدیل شود. ما وسواس داشتیم که تبدیل عکس گواهی انحصار وراثت به اعداد و درصدهایی که باید بین وراث تقسیم شود به نحو درستی صورت میگیرد. با توجه به اینکه لازم بود هم شبکه کارگزاری ما به برخی نرمافزارها تجهیز شود و هم میخواستیم از همکاری دفاتری که کارهای تخصصی دستگاه قضا را هم انجام میدهند، بهره بگیریم، به واسطه رفت و برگشتهایی که اتفاق افتاد این کار انجام نشد.

وی افزود: خوشبختانه این کار در شرکت سپردهگذاری مرکزی انجام شده و آموزشهای لازم هم به شرکتهای کارگزاری داده شده و از هفته آینده فراخوان خواهیم داد که وراث متوفیان سهام عدالت به دفاتر کارگزاری مراجعه کنند و انتقال قهری انجام شود. البته با توجه به تعداد بالای فوت شدهها در چند سال گذشته، احتمالا فراخوان در چند مرحله انجام خواهد شد.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: تقسیم ماترک متوفیان دو بخش دارد؛ بخش اول خود سهام عدالت که مستقیماً به قیمت روز به متوفیان منتقل خواهد شد؛ بخش دوم هم مربوط به سودهای سنواتی است که به وراث پرداخت خواهد شد. سودها در حساب شرکت سپردهگذاری مرکزی بوده و اگر سودی هم به این سودها تعلق گرفته باشد، پرداخت خواهد شد. البته از سال ۹۹ سود تقسیمی به سهامداران عدالت پرداخت شده و اشخاصی که از آن مقطع ، سود سهام عدالت را دریافت نکردهاند، مشغول دریافت سود سهام عدالت خواهند شد. این سودها هم بر اساس همان درصد بین وراث تقسیم خواهد شد.

عشقی درخصوص صندوقهای بازنشستگی تکمیلی گفت: ما یک سری صندوقهای بازنشستگی اجباری داریم که تامین اجتماعی یا سایر نهادها و دستگاههای اجرایی، برای کارمندان و کارگران تشکیل دادهاند؛ ولی فارغ از این صندوقهای بازنشستگی اجباری، ما صندوق بازنشستگی تکمیلی تعریف کردهایم که بر اساس قانون بازار اوراق بهادار تحت نظارت سازمان بورس فعالیت داشته و مقررات آنها هم توسط سازمان بورس تدوین شده است.

وی گفت: در این صندوقها، بخشی از حقوق کارمندان بعلاوه منابعی که کارفرمایانی ترجیح میدهند برای آینده پرسنل خود کنار بگذارند، سرمایهگذاری خواهد شد. زمانی که کارمندان به موعد بازنشستگی برسند این مبالغ تسویه شده و به حساب شخص واریز میشود. البته که این کار در ساختارهای مختلفی در بعضی شرکتها و دستگاهها و ارگانها انجام میشود؛ اما بعضاً در شفافیت آنها مسائلی وجود دارد و مشکلات مالیاتی دارند و ... با تعریف صندوق بازنشستگی تکمیلی در بازار سرمایه، شرایطی فراهم کردیم که با کارفرماها با منابع حاصل از کسر درصدی از حقوق پرسنل بعلاوه مبلغی توسط کارفرما، واحدهای این صندوقها خریداری و برای بلندمدت نگهداری شود.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: به این دلیل روی بلند مدت تاکید میکنیم که مقایسه بازدهی بازار سرمایه با سایر بازارها در بازه ۱۰ ساله یا ۲۰ ساله نشان میدهد این بازار بازدهی بسیار بالاتری برای سرمایهگذاران به همراه داشته است. ضمن اینکه صندوقهای بازنشستگی اجباری بعضاً دچار معضلی به نام تصدیگری یا بنگاهداری هستند؛ اما صندوقهای بازنشستگی تکمیلی با توجه به حد نصابهای سرمایهگذاری، حق تصدیگری ندارند. لذا در بلندمدت ما مشکل تصدیگری در این صندوقها را نخواهیم داشت و منابع به صورت خرد در سهمهای متنوعی سرمایهگذاری خواهد شد.

وی گفت: با توجه به سابقه تقریباً ۱۸ ساله فعالیت صندوقهای سرمایهگذاری در بازار سرمایه ما چیزی به نام نکول (عدم ایفای تعهدات) در مورد این صندوقها نداریم. با توجه به مدیریتی که در حد نصاب صندوقها اعمال میشود و سازمان بورس هم روی این حد نصابها نظارت جدی دارد و پروندههای تخلفاتی جدی برای صندوقهایی که حد نصابها را رعایت نکردند، تشکیل شده؛ بنابراین صندوقهای بازنشستگی تکمیلی فارغ از بحث تصدیگری در بلندمدت بازدهی خوبی برای سرمایهگذاران به همراه خواهند داشت.

عشقی در مورد مزیت صندوقهای بازنشستگی تکمیلی برای کارفرماها اظهار کرد: مهمترین مزیت این صندوقها برای کارفرما، بحث نگهداشت نیروی انسانی در شرکتها و سازمانها خواهد بود. استقبال بسیار خوبی از این صندوقها بعمل آمده و درخواستهای بسیار زیادی از سوی کارفرماها برای تاسیس و راهاندازی این صندوقها داشتهایم. حداقل سرمایه هر صندوق بازنشستگی تکمیلی ۵۰۰ میلیارد تومان است. ما یک سری صندوقهای بازنشستگی تکمیلی عمومی داریم که ممکن است ۱۰ کارفرما در این صندوق سرمایهگذاری کنند و هر یک حساب جداگانه داشته باشند.

عشقی در خصوص نظارت هوشمندانه و پیشگیرانه در بازار سرمایه گفت: یکی از دغدغههای جدی ما و تمامی فعالان بازار سرمایه بحث منصفانه بودن معاملات است. ما در این دو سال سعی کردیم با استفاده از تمام اطلاعاتی که از طریق سامانههای اطلاعات مدیران و سامانه اطلاعات دارندگان اطلاعات نهانی کسب میکنیم، نظارت هوشمندی در بازار سرمایه ایجاد کنیم تا بتوانیم دستکاری در بازار را به راحتی تشخیص دهیم.

رئیس سازمان بورس خبر داد: اسامی مدیران خاطی که رای قطعی برای آنها صادر شده، به زودی در سامانه سازمان بورس منتشر و افشا خواهد شد. این تخلفات مربوط به اسفند سال گذشته است.

وی افزود: پروندههای تخلفاتی در سازمان بورس از مجراهای مختلفی تشکیل شده؛ گاهی واحدهای نظارتی خود سازمان این پروندهها را تشکیل دادهاند؛ گاهی پروندهها از طریق سامانه سوت زنی توسط سایر اشخاص به صورت شناسایی شده یا ناشناس گزارش داده میشود و ما رسیدگی میکنیم و به یک پرونده تخلفاتی میرسیم؛ گاهی ز طریق سامانه رسیدگی به شکایات این پروندهها تشکیل میشود و در فرآیند رسیدگی قرار میگیرد یا از طریق بورس و فرابورس یا بورس کالا و انرژی این گزارش به ما ارسال شده ودر واحد حقوقی پرونده تشکیل میشود.

عشقی در خصوص حمایت از افشاگران و سامانه سوتزنی گفت: با توجه به گسترش بازار سرمایه و ظهور بیش از یکهزار نهاد مالی؛ بالغ بر ۷۰۰ ناشر که سهام آنها در بازار سرمایه معامله می شود؛ ارائه دهندگان خدمات به سرمایهگذاران و... فضای گستردهای در بازار سرمایه ایجاد شده که ممکن است بعضی از ناهنجاریها از چشم ناظر رسمی دور بماند. هرچند وظیفه ما این است که بتوانیم هر نوع ناهنجاری را به سرعت کشف کرده و رسیدگی کنیم؛ اما با توجه به گستردگی بازار سرمایه ممکن است برخی ناهنجاریها پنهان بماند.

وی ادامه داد: یکی از مجاری بسیار مهم برای شناسایی ناهنجاریها خود سرمایهگذاران، رسانههای حرفهای بازار سرمایه و مردم هستند. ما کانالهای متعددی را برای اخذ این گزارشها ایجاد کردهایم که یکی از این کانالها، دیدهبان سلامت بازار سرمایه است. آنجا تمام گزارشات از تمام حوزههای بازار سرمایه شامل سامانههای معاملاتی، حوزه نهادهای مالی، کارگزاریها، شرکتهای سبدگردانی، ناشرانی که به هر دلیلی ممکن است تخلفات و ناهنجاریهایی داشته باشند و... از طریق سامانه دیدهبان سلامت بازار سرمایه دریافت میشود و تاکنون موارد بسیار مفیدی از این طریق به دست آمده که منجر به اقدامات اصلاحی اساسی در فرآیند ناهنجاری شده که به اصلاح ناهنجاری یا تشکیل پرونده تخلفاتی و رسیدگی و در نهایت جلوگیری از تکرار تخلف منجر شده است. این سامانه دیدهبان سلامت همان سامانه سوتزنی است.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به پرداخت جایزه به سوتزنان گفت: ۱۰ تا ۳۰ درصد از جریمهای که برای افراد خاطی در نظر گرفته شده(متناسب با معیارهای مختلفی که تعریف شده) به شخصی که گزارش تخلف را داده پرداخت خواهد شد. تاکنون هم سه فقره جایزه سوتزنی پرداخت کردهایم. پروندههای مختلفی هم در دست بررسی است که به محض آنکه این پروندهها به نتیجه قطعی برسد، جوایز به سوتزنان پرداخت خواهد شد. با افزایش جریمهها، سقف جریمهها از ٣٠٠ میلیون به یک میلیارد تومان رسیده و اعداد جوایز سوتزنی قابل توجهتر خواهد بود؛ اما فارغ از بحث جوایز به سوتزنان، جلوگیری از تکرار تخلف و اقدامات اصلاحی منافع بسیار بهتری برای بازار سرمایه و سهامداران خواهد داشت و امیدواریم تمامی ذینفان بازار سرمایه در این مسیر به ما کمک کنند.

وی در خصوص تامین مالی از طریق بازار سرمایه افزود: یکی از محورهای فعالیت بازار سرمایه و سازمان بورس، تامین مالی حوزه تولید است. در ابتدای ورود به سازمان بورس سه حوزه حمایت از حقوق سهامداران؛ ارتقای اثربخشی و کارایی نظام نظارتی در حوزههای مختلف و بخش سوم تسهیلگری در تامین مالی و تشکیل سرمایه و مدیریت ریسک در این حوزه تعریف شد. یکی از معضلات اصلی ما در حال حاضر در بخش اقتصادی، بحث تشکیل سرمایه است. ما باید کاری کنیم که نرخ تشکیل سرمایه افزایش یافته و بتوانیم سرمایهگذاریهای بیشتری داشته باشیم. در این حوزه ما خوشبختانه ابزارهای خوبی تعریف کردیم. یک شرکت سهامی عام پروژه امروز به مرحله پذیرهنویسی رسید و در اولین گام، ۲۰۰۰ میلیارد تومان تامین سرمایه از این طریق برای اجرای یک پروژه صورت گرفت. امیدواریم بتوانیم تا پایان سال حداقل ۳ پروژه دیگر را هم به این شکل تامین مالی کنیم.

عشقی بیان کرد: مسیر تامین مالی پروژهها از مسیر شرکتهای سهامی پروژه میگذرد. این آمادگی را داریم که به شرکتهای بزرگ و پروژههای بزرگ کمک کنیم تا از این طریق تامین مالی کنند. دومین مسیر، افزایش سرمایه است. سال گذشته بالغ بر ۲۲۰ هزار میلیارد تومان از سود شرکتها به حساب سرمایه شرکتها منتقل شد که صرف سرمایهگذاری گردید. مسیر بعدی، تامین مالی جمعی است. امسال بحث تامین مالی جمعی را بطور جدی در شرکت فرابورس پیگیری میکنیم. تمرکز ما در این حوزه طرحهای کوچک است. سال گذشته کلاً ۱۰۹ طرح تامین مالی شد؛ امسال ۸۰ طرح تامین مالی شده و امیدواریم تا پایان سال به ۲۰۰ طرح برسیم. اینها تامین مالی کوتاهمدت یک ساله به میزان کمتر از ۲۵ میلیارد تومان است که برای شرکتهای کوچک جذابیت دارد. بحث انتشار اوراق توسط بخش غیردولتی نیز تسهیل شده است. البته با توجه به سیاستهایی که منظور کنترل نقدینگی در کشور ما وجود دارد، نرخ تامین مالی از این روش کمی بالاست؛ اما با توجه به استقبال خوبی که از این طریق شده امیدواریم امسال در این حوزه موفقتر عمل کنیم.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: در مجموع امیدواریم امسال تا پایان سال به عددی بیش از ۷۵۰ هزار میلیارد تومان تامین مالی در بازار سرمایه برسیم.

وی درمورد نگرانیهای مربوط به خروج سیمان و فولاد از بورس کالا گفت: اصولاً معامله کالاها در بورس کالا بر اساس قوانین و مقرراتی بوده که دولتهای مختلف وضع کردهاند. بررسیهای کارشناسی نشان میدهد خروج این محصولات از بورس کالا میتواند بازار این محصولات را متلاطم کرده و تصمیمی در این خصوص گرفته نشده. فعلاً موضوع خروج این محصولات از بورس کالا منتفی شده البته که عدهای انتقاداتی به برخی از فرآیندها دارند و توصیه کردهایم در جلسات کارشناسی اگر ایرادی به عرضهها مطرح است مورد بررسی قرار گرفته و برطرف شود. اگر ایرادی در نحوه تعیین قیمت پایه وجود دارد نیز باید با همکاری دستگاههای ذیربط گاهاً شورای رقابت ستاد تنظیم بازار یا وزارت سمت برطرف شود. ایراداتی که مطرح میشود بعضاً به دلیل عدم آشنایی این دوستان با مکانیزمهای بازار سرمایه و بورس کالاست و خروج این محصولات از بورس کالا قطعاً به التهاب بیشتر بازارها دامن خواهد زد.