دوئل جدید نفتی ایران و اعراب در وین

ایران پس از پایان دادن به انحصار چندین ساله روسها در مجمع کشورهای صادرکننده گاز و انتخاب محمد حسین عادلی به عنوان دبیرکل جدید این مجمع گازی، حالا عزم خود را برای تصاحب استراتژیکترین کرسی نفتی جهان جزم کرده است.

ایران، عربستان سعودی و عراق از سال گذشته تاکنون رقابت خود برای دبیرکلی اوپک نفت آغاز کرده اند و با انصراف "مجید المنیف" نامزد پیشنهادی عربستان از یک سو و واگذاری کرسی ریاست تحقیقات به عنوان دومین کرسی استراتژیک اوپک، حالا شانس ایران و عراق برای تصاحب این کرسی داغ نفتی افزایش یافته است.

در این بین ایران و عراق در طول سه سال گذشته تاکنون و همزمان با افزایش تحریمهای بینالمللی نفتی علیه تهران، بالاترین سطح روابط و همکاریهای نفتی را تجربه کرده اند.

در شرایط فعلی ایران خود برای صادرات 20 تا 25 میلیون مترمکعب گازهای ترش پارس جنوبی به بغداد آماده میکند و پیش از این توافقهایی برای صادرات برق و گازوئیل، ترانزیت فرآوردههای نفتی، ارائه خدمات فنی و مهندسی به ویژه در بخش ساخت و توسعه صنعت سی.ان.جی بین این دو کشورنفتخیز جهان حاصل شده بود.

از سوی دیگر در طول یکسال گذشته هم مذاکرات متعددی بین وزاری مختلف نفت ایران همچون رستم قاسمی و بیژن زنگنه با کریم العیبی وزیر نفت عراق با محوریت انتخابات دبیرکلی اوپک انجام گرفته است.

با وجود تمامی این وجه اشتراکهای نفتی تهران – بغداد، اما اخیرا بیژن زنگنه وزیر نفت ایران از سیاستهای نفتی عراق انتقاد کرده و تاکید میکند: این کشور همسایه سعی دارد که بازارهای نفتی ایران را در اختیار بگیرد.

تمامی این تغییر و تحولات منجر به شکلگیری یک اتحاد نانوشته نفتی بین ایران و عراق در بازار جهانی و حتی اوپک شده است و از این رو با توجه به خروج نامزد عربستان و واگذاری ریاست تحقیقات اوپک به سعودیها، ایران و عراق را باید به عنوان فینالیستهای این انتخابات تاثیرگذار معرفی کرد.

در حال حاضر غلامحسین نوذری وزیر اسبق نفت نامزد پیشنهادی ایران برای دبیرکلی اوپک بوده که دارای سابقه بیش از 12 سال مدیریت کلان و در رده های بالا در شرکت ملی نفت و وزارت نفت ایران است در دوران وزارتش تعامل و همگرایی تکرار نشدنی در بین اعضای اوپک ایجاد کرد.

از این رو یکصد و شصت و چهارمین نشست وزیران نفت عضو اوپک تا 11 روز آینده (13 آذر 92) در وین برگزار خواهد شد تا در این نشست کشورهای عضو درباره دبیرکلی این سازمان استراتژیک نفت جهان تصمیم گیری کنند.

مواضع جدید ایران درباره دبیرکلی اوپک نفت

بیژن زنگنه وزیر نفت پس از پروزی ایران در انتخابات دبیرکلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز در جمع خبرنگاران با بیان اینکه انتخاب کاندیدای ایران به عنوان دبیرکل GECF تأثیری در تلاش ایران برای دستیابی به دبیرکلی اوپک نفت ندارد، تاکید کرده بود: ایران تصمیمی برای انصراف از کاندیداتوری دبیرکلی اوپک نداریم.

حسین کاظمپور اردبیلی نماینده ایران در هیات عامل اوپک نفت هم با اعلام اینکه شانس کاندیدای ایران برای احراز پست دبیرکلی اوپک نفت کم نیست، یادآورش ده بود: ایران برای احراز پست دبیرکلی اوپک مصمم است و وزارت نفت قصدی برای کنارهگیری از کاندیداتوری دبیرکلی اوپک نداریم.

بیژن زنگنه آذر ماه سال گذشته و پیش از حضور در وزارت نفت درباره برنامه کلیدی ایران به منظور احراز دبیرکلی اوپک در رقابت با عربستان و عراق، با تاکید بر اینکه ایران نباید اجازه دهد در دوره پیش رو کشورهای عربی دبیرکل اوپک شوند، گفته بود: همانگونه که در گذشته انتخاب نماینده ایران برای سمت دبیرکلی وتو شد، در صورت انتخاب نامزدهای دو کشور عربستان و عراق، ایران نیز باید این انتخاب را وتو کند.

وی با اعلام اینکه این حق ایران است که بعد از اولین دوره دبیرکلی خود یک بار دیگر به این سمت برگزیده شود، تصریح کرده بود: برخی از اعضای اوپک با تغییر سیستم انتخاب دبیرکلی، این فرصت را از ایران گرفتند، آنها نه تنها از فرصت جنگ عراق علیه ایران استفاده کردند، بلکه بعد از پایان جنگ نیز از انتخاب کاندیدای ایران برای سمت دبیرکلی اجتناب کردند.

بیژن زنگنه شهریور ماه سالجاری هم با تاکید بر اینکه ایران به منظور کسب دبیرکلی اوپک با بیان اینکه تصدی این کرسی چندان اهمیت ندارد اما ایران هم از حقوق خود کوتاه نخواهد آمد، بیان کرده بود: به هیچ کشوری در اوپک اجازه نمیدهیم که حق ایران در اوپک به عنوان یکی از کشورهای موسس و قدیمی این سازمان را ضایع کند.

وزیر نفت باخطاب به آن دسته از کشورهای عضو اوپکی که در چند سال گذشته بارها نسبت به حقوق ایران کوتاهی کردهاند، اظهار کرده بود: قطعا آن دسته از کشورهایی که به ایران ظلم میکنند نمیگذاریم دبیرکل اوپک شوند.

این عضو کابینه دولت تاکید کرده بود: اگر تغییری در سیاست تعدادی از کشورهای عضو اوپک در قبال مواضع ایران پیش نیاید و مثل گذشته باشد، ایران هم کوتاه نخواهد آمد.

رقابت اصلی احراز دبیرکلی اوپک بین نمایندگان ایران و عربستان در حالی روز به روز داغ تر می شود که این دو کشور نفتخیز از هیچیک از روزهای ابتدایی تأسیس اوپک در دهه 1960 میلادی تاکنون سمت دبیرکلی اوپک را در اختیار نداشتهاند.