قلع - Tin

قلع - Tin عنصری است شیمیایی با علامت اختصاری Sn و با شماره ۵۰ در جدول اتمی. این فلز نقرهای رنگ خاصیت چکش خواری خوبی دارد و به سادگی اکسید نمیشود و در برابر خوردگی مقاوم است. قلع در بسیاری از آلیاژها مورد استفاده قرار میگیرد.

تاریخچه :

قلع - Tin یکی از قدیمی ترین فلزات شناخته شده است و از دوران باستان بعنوان بخشی از برنز مورد استفاده بوده است.چون موجب سخت شدن مس می گردد از 3500 سال قبل از میلاد در وسایل برنزی بکار رفته است.
رونق تجارت قلع در دوران باستان بین معادن Cornwall و تمدنهای مدیترانه وجود داشته است. با این وجود شکل خالص این فلز تا تقریبا 600 قبل از میلاد کاربرد نداشته است.

ویژگی ها :

قلع فلزی است چکش خوار، قابل انعطاف، شدیدا" بلورین وسفید نقرهای که ساختار بلوری آن هنگام خم شدن قطعهای از قلع صدای خاصی ایجاد میکند( علت آن شکست بلورها است).این فلز دربرابر فرسایش ناشی از آب تقطیر شده دریا و آب لوله کشی مقاومت میکند اما بوسیله اسیدهای قوی و موادقلیایی و نمکهای اسیدی مورد حمله قرار میگیرد. هنگامیکه اکسیژن بصورت محلول است قلع بعنوان کاتالیزور عمل کرده و واکنشهای شیمیایی را تسریع میکند. درصورتیکه آنرا درحضور آزمایشهای مربوط به هوا حرارت دهند Sn۲ حاصل میشود. Sn۲ اسید ضعیفی بوده و با اکسیدهای بازی تولید نمکهای قلع میکند.قلع را میتوان به مقدار زیادی جلا داد و بعنوان پوشش سایر مواد جهت ممانعت از فرسودگی یا واکنشهای شیمیایی دیگرمورد استفاده قرار میگیرد.این فلز مستقیما" با کلر و اکسیژن ترکیب میشود و و جایگزین هیدروژن اسیدهای رقیق میگردد.قلع در دماهای معمولی انعطاف پذیر است اما در صورتیکه گرم شود شکننده میشود.

انواع آلیاژ :

برخی از آلیاژهای مهم قلع عبارتند از: برنز، مفرغ، بابیت، آلیاژ ریخته گری شده تحت فشار، پیوتر، برنز فسفردار،لحیم نرم وفلز سفید.

کاربردها:

- قلع به آسانی به آهن متصل شده وبرای پوشش سرب، روی و فولاد مورد استفاده قرار می گیرد تا از پوسیدگی آنها جلوگیری شود.قوطیهای فولادی با پوشش قلع برای نگهداری غذا کاربردی وسیع دارد و این کاربرد بخش وسیعی از بازار قلع فلزی را تشکیل می دهد.

- مهمترین نمک آن کلرید قلع است که بعنوان عامل کاهنده و یک خورنده در چاپ روی پارچه کاربرد دارد.اگر نمک قلع روی شیشه پاشیده شود لایهای بوجود می آید که خاصیت هدایت الکتریکی دارد. از این پوششها در شیشه های اتومبیل ضد یخ و روشنایی تابلو فرمان استفاده می شود.

- برای ساخت شیشه پنجره با سطحی تخت ،بیشتر ازروش شناور نمودن شیشه مذاب روی قلع مذاب( شیشه شناور) استفاده می شود ( این روش را فرآیند Pilkington می نامند).

- از قلع همچنین در لحیم کاری برای اتصال لوله ها یا مدارهای الکتریکی ، در آلیاژهای چرخ دنده، در شیشه سازی وطیف وسیعی از کاربردهای شیمیایی قلع استفاده می شود.