صنعت آلومینیوم با بحران مواجه است

مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی به وضعیت صنعت آلومینیوم در ایران و چالشها و راهکارهای آن پرداخت. در این گزارش آمده است که صنعت آلومینیوم یکی از صنایع استراتژیک در جهان محسوب میشود که توجه جدی برای تولید پایدار، سازگاری با محیط زیست و رقابتی شدن آن میتواند نقطه مثبتی در صنعتی شدن و پیشرفت کشورها محسوب شود.

با این وجود ایران با بیش از 475هزار تن ظرفیت اسمی تولید آلومینیوم هماکنون از جهت عدم تامین مواد اولیه پایدار، نبود برق پایدار و عدم رسوب تکنولوژی برتر تولید که منجر به کاهش مصرف برق و کاهش آلایندگی میشود دچار مشکل بوده و بدون توجه به حل مشکلات پیش روی این صنعت در آینده از وضعیت رقابتی برخوردار نخواهد بود. براساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس ایران در حال حاضر با برخورداری از 3 کارخانه تولید آلومینیوم المهدی، ایرالکو و هرمزال ظرفیتی 457هزار تنی دارد که این رتبه باعث شده ایران کشور هیجدهم جهان از نظر ظرفیت آلومینیوم باشد. در این میان 50درصد از ظرفیت آلومینیوم ایران در حملونقل و ساخت و ساز و 17درصد در بستهبندی استفاده میشود. با این وجود 3 چالش اساسی باعث شده که مرکز پژوهشهای مجلس اعلام کند که این صنعت با بحران مواجه است و آینده روشنی را پیشروی این صنعت نمیتوان دید. موضوع اول مساله بوکسیت است. بیش از 98درصد آلومینیوم جهان از بوکسیت و بقیه از نفلین سینیت و آلونیت بهدست میآید. میزان ذخایر بوکسیت کشف شده در ایران بسیار ناچیز است بهنحوی که بزرگترین معدن بوکسیت ایران در جاجرم میزان ذخیره قابل بهرهبرداری کمتر از 20میلیون تن است. باتوجه به اینکه به ازای هر 4کیلوگرم بوکسیت 1.93کیلوگرم آلومینیا تولید میشود و از هر 1.93کیلوگرم آلومینیا یک کیلوگرم آلومینیوم بهدست میآید، در آینده ایران نیاز به بوکسیت بسیار زیادی خواهد داشت. برای حل این مشکل میتوان از کشورهایی همچون استرالیا، هند و برخی کشورهای آفریقایی مانند گینه واردات انجام داد.

چالش دوم تامین پایدار برق است. در حال حاضر واحدهای آلومینیومسازی باید نیروگاههایی برای تامین برق پایدار داشته باشند چراکه برق علاوه بر انرژی بهعنوان ماده اولیه و خوراک آلومینیومسازی استفاده میشود. در حال حاضر در مدرنترین تکنولوژی جهان برق مصرفی برای تولید یک کیلوگرم آلومینیوم نزدیک به 11کیلو وات بر ساعت است که 4کیلو وات بر ساعت از میانگین برق مصرفی در جهان کمتر است. با این وجود میزان مصرف کارخانجات ایران در حدود 17 کیلو وات بر ساعت است.

درنهایت مشکل اساسی دیگر عدم شناخت کافی این صنعت و مزیتهای آن در بین تصمیمگیران و تصمیمسازان صنعتی کشور است. پیامد این موضوع این است که کشورهای رقیب ایران در حوزه خلیجفارس تولیدی 10برابر بیشتر از ایران دارند.