ناسلامتی و آشفتگی اقتصاد جهان

اخبار و گزارشهای ناسلامتی و لرزان بودن اقتصاد جهانی، اکنون از طرف نهادهای معتبر بینالمللی مثل صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی و نشریههای معتبری مثل اکونومیست و تایمز مالی به گوش میرسد و صفحههای رسانه را پر میکند. همین چند روز پیش بود که گفته شد رشد اقتصاد چین در سرازیری قرار گرفته و به 4/7درصد میرسد و سال آینده میلادی نیز کمتر از این خواهد شد. وقتی دومین اقتصاد جهان که به نزدیکی امریکا رسیده است شرایط نامساعدی دارد، طرفهای تجاری آن نیز نگران و بیمار خواهند شد.

موسسه بروکینگز چند روز پیش با تحلیل آمارهای اقتصاد جهان به این نتیجه رسید که مناطق اثرگذار بر اقتصاد جهان مثل اتحادیه اروپا، اقتصادی آشفته و ناسلامت دارند و تایمزمالی نیز وضع امروز اقتصاد جهان را لرزان توصیف کرد.

صندوق بینالمللی پول نیز اگرچه خرسند است که اقتصاد امریکا روندی رشدیابنده دارد اما اقتصاد آتی جهان را متزلزل و ناکارآمد میداند.

اروپاییها باوجود همه تلاشهایی که نشان میدهند اما نمیتوانند خود را از چنبره کهنه و دست​وپا گیر بدهیها، بیکاری و ضعف بهرهوری رها کنند. الی کوهن اقتصاددان امریکایی با استناد بر آمارهای اقتصادی اروپا و امریکا به این نتیجه رسیده است که رکود 100ساله اجتنابناپذیر نیست و جبر اقتصادی وجود ندارد و بحرانهای اخیر را باید در پرتو دگرگونیهای عمیق اقتصاد و فرهنگ تحلیل کرد.

مباحث مرتبط با ناسلامتی اقتصاد جهان موجب شده است که استیگلیتز نیز به صف منتقدان پیوسته و اقتصاد اروپا را بیمار توصیف کند و تاکید کند که این قاره دیگر به روزهای اوج سابق برنمیگردد.

افت اقتصاد روسیه و ژاپن که از قطبهای اقتصاد جهان بهحساب میآیند نیز مزید بر علت شده و روزهای سختی را برای کسب و کار شهروندان جهان رقم میزند.

عصر تنزل انتظارات از اقتصاد جهانی

اکونومیست گزارش داد صندوق بینالمللی پول در سه مقطع متوالی پیشبینی خود از رشد اقتصادی جهان را کاهش داده و به نظر میرسد انتظارات از اقتصاد جهان تنزل یافته و سیاستگذاران نیز به شنیدن اخبار ناخوشایند اقتصادی عادت کردهاند.

اکونومیست مینویسد، جدیدترین برآورد صندوق بینالمللی پول از چشمانداز اقتصادی جهان حامل اخبار ناخوشایندی است. این نهاد درپیشبینی خود در ماه ژانویه سال جاری از اقتصاد جهان انتظار رشد3.7درصدی را داشت. اما این پیشبینی در ماه آوریل به 3.6درصد و در ماه جولای به 3.4 درصد و سرانجام در پیشبینی اخیر به 3.3درصد کاهش یافت. اگر رشد اقتصادی در سال جاری باز هم کاهش یافته و از سال۲۰۱۳ کمتر شود به این معناست که سال۲۰۱۴ چهارمین سال متوالی است که در آن بازده اقتصاد جهان نسبت به سال پیشین خود کاهش داشته است.

به گزارش تسنیم، کاهش پیوسته در عملکرد اقتصادی جهان به دلایل مختلفی قابل ملاحظه است. صندوق بینالمللی پول در نخستین بخش چشمانداز اقتصادی جهان اعتراف میکند که هرچند پیشبینیهای این صندوق نسبت به سال۲۰۱۰ تاریکتر شده اما این پیشبینیها آنقدرها هم ناامیدکننده نیستند. صندوق بینالمللی پول اعلام کرد از سال۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ بهطور متوسط پیشبینیهایش در مورد سال بعد حدود 0.6 درصد بیش از حد خوشبینانه بوده است. این مساله نشانه خوبی برای سال جاری یا سال آینده نیست. در همین حال صندوق بینالمللی پول رشد 3.8درصدی را برای سال۲۰۱۵ پیشبینی میکند. تجدیدنظر صندوق بینالمللی پول در مورد پیشبینی رشد اقتصادی بسیار گسترده است. انتظار میرود، اروپا و ژاپن در سال جاری نسبت به پیشبینی این صندوق رشد کمتری را تجربه کنند. در پیشبینی رشد اقتصادی در سال ۲۰۱۵ هر دو آنها با کاهش رشد مواجه خواهند شد. بازارهای نوظهور نیز سرنوشت بهتری نخواهند داشت. در واقع مجموع تولید ناخالص داخلی در بازارهای نوظهور نیز طبق پیشبینی جدید در سال جاری 4.4درصد خواهد بود که تنها 2.6درصد نسبت به اقتصادهای پیشرفته بیشتر رشد خواهد داشت. جالب توجه اینکه در پیشبینی اخیر صندوق بینالمللی پول در مورد امریکای لاتین، خاورمیانه و کشورهای جنوب صحرای آفریقا تجدیدنظر زیادی صورت گرفته است.

صندوق بینالمللی پول عقیده دارد، پیشبینیهای اقتصادی ممکن است در آینده حامل اخبار ناخوشایندتری باشند. پیشبینیهای اخیر این صندوق بهطور محسوسی سیاست همسازی پولی را درکنار کاهش تنشهای ژئوپلتیک در نظر گرفته و این مساله نگرانکننده است. کاهش رشد اقتصادی جهان از سال۲۰۱۰ تا به امروز در مقایسه با رکود و بحران اقتصادی امریکای لاتین در دهه۱۹۸۰ و بحران آسیا در اواخر دهه۱۹۹۰ یکی از چشمگیرترین رخدادهای۴۰ سال گذشته است.

مقامات اقتصادی جهان در نشست بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول گرد هم میآیند و امیدوارند که چشمانداز اقتصادی جهان، کشورها را برای انجام اقدامات قاطع برای حمایت از رشد اقتصادی جهان به حرکت درآورد. متاسفانه به نظر میرسد سیاستگذاران به شنیدن اخبار ناخوشایند اقتصادی عادت کردهاند.

اصلاحات اقتصادی را جدی بگیرید

البته نهادهای بینالمللی درکنار اخبار ناخوشایند از توصیههای تخصصی هم غافل نماندهاند. اخیرا رییس صندوق بینالمللی پول گفته است، سیاستگذاران جهانی باید اصلاحات اقتصادی را جدیتر بگیرند در غیر این صورت ممکن است شاهد این باشند که اقتصادهایشان در یک چرخه رشد متوسط با میزان بدهی و بیکاری بالا گیر بیفتد. کریستین لاگارد افزود، توصیههایش از 6 ماه پیش (یعنی زمان نشست مشترک صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی) تاکنون تغییر زیادی نکرده اما تهدیدات بیشتری از آن زمان تاکنون پدیدار شدهاند. وی اضافه کرده است: «جدیدترین تصویر از اقتصاد جهانی به نحو ناراحتکنندهیی آشنا به نظر میرسد: وضعیتی شکننده، روند ترمیمی ناهموار با رشد کندتر از حد پیشبینی شده و افزایش ریسکهای کاهشی.»

صندوق بینالمللی پول اوایل این هفته با هشدار نسبت به عملکرد ضعیفتر کشورهای مرکزی حوزه یورو، ژاپن و بازارهای نوظهور بزرگ نظیر برزیل، پیشبینی خود از رشد اقتصاد جهانی را برای سومین بار در طول سال جاری کاهش داد و برای سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ به 3.3 و 3.8درصد رساند. رییس صندوق بینالمللی پول در ادامه گفت، وی از طرحهای اخیر ماریو دراگی، رییس بانک مرکزی اروپا برای خرید بدهیها برای افزایش رشد اقتصادی اروپا استقبال میکند اما وی باید حاضر باشد درصورتی که با این اقدامات رشد قیمتها آغاز نشد، اقدامات بیشتری را انجام دهد. وی افزوده است: «اما اگر چشمانداز تورم بهبود نیابد و پیشبینیها همچنان کاهشی باشد، بانک مرکزی اروپا باید آماده باشد کارهای بیشتری ازجمله خرید داراییهای دولتی را انجام دهد.»

لاگارد در دو سال گذشته همواره خواهان اعمال اصلاحات اقتصادی عمیقتر بوده اما تلاشها برای صورت دادن اقدامات ملموس در این راستا در حوزه یورو به دلیل عدم تمایل دولت آلمان برای اتخاذ اقدامات محرک اقتصادی با مانع مواجه بوده است. رییس صندوق بینالمللی پول افزود به خصوص آلمان و امریکا نیاز به فضا برای سرمایهگذاری بیشتر در پروژههای زیرساختی افزایشدهنده رشد اقتصادی دارند.