احتمال تفاهم سیاسی تا مارس/تنها یک توافق خواهیم داشت

مرضیه افخم در نشست هفتگی خود با خبرنگاران در پاسخ به این سئوال که با توجه به اظهارات جانکری مبنی بر اینکه اگر تا ماه مارس به توافق سیاسی دست پیدا نکنیم، مذاکرات را ادامه نخواهیم داد و اینکه آیا توافق جدیدی بین طرفین صورت گرفته و ممکن است بعد از مارس در صورت عدم توافق اعلام شکست صورت گیرد، گفت: بنده درصدد پیش بینی نیستم، اما برخی از فکت های موجود را بیان می کنم.

افخم گفت: در مذاکرات پایان نوامبر توافق بر این شد که برنامه اقدام مشترک ۷ ماه دیگر تا پایان ماه ژوئن ادامه پیدا کند و این توافق به قوت خود باقی است و هیچ تحولی در این روند نبوده است و طرف های مذاکراتی نیز متعهد به توافقات هستند.

سخنگوی وزارت امور خارجه. ادامه داد: در عین حال برای روش های مذاکراتی نیز گفتگوهایی بین مذاکره کنندگان صورت گرفته که یک جدول مذاکرات درونی تنظیم شود و بر آن اساس توافق داخلی صورت گرفته که تفاهم سیاسی تا پایان ماه مارس را داشته باشیم تا بتوانیم وارد جزئیات شویم.

وی گفت: آنچه روشن است هیچ تفاهمی بدون روشن شدن کلیه جزئیات شکل نخواهد گرفت. یعنی اینکه اگر تفاهمی شکل بگیرد که جزئیات آن تفاهم نیز مشخص باشد و بر اساس تفاهم بر روی کلیات طرفین به جزئیات بپردازند، طبعا ما یک توافق خواهیم داشت، یعنی توافق دو مرحله ای مورد نظر ما نیست.

افخم ادامه داد: بر اساس اینکه روش مذاکره چگونه باشد، چه تفاهمی صورت گیرد و چه چارچوبی انتخاب شده و بر اساس آن چارچوب جزئیات مورد توافق قرار گیرد، روش های مذاکراتی است و من تاکید می کنم که جمهوری اسلامی ایران به دنبال یک توافق است که باید توافق نهایی باشد، البته این امر ناقض بحث تفاهم نیست.

وی در این باره که بر این اساس صحبت های جانکری چه مفهومی دارد، اظهار داشت: اگر مواضعی را که طی دو هفته گذشته مطرح بوده مرور کنیم، روشن تر مشاهده می کنیم که چگونه است؛ ضمن اینکه گفتگوها ادامه پیدا می کند تا طرفین بتوانند مذاکرات چند جانبه و دوجانبه را شکل دهند و تفاهم سیاسی مانعی برای شکل گیری توافق یک مرحله ای نیست. تفاهم می تواند گفتگو پیرامون چگونگی روش مذاکره باشد و طبعا هیچ توافق دومرحله ای در مسیر مذاکرات نخواهیم داشت.

افخم در پاسخ به سئوال دیگری در همین باره که بر این اساس تا سوم فروردین ماه که بحث فشار کنگره برای تحریم ها مطرح است، چه اتفاقی در مذاکرات خواهد افتاد و آیا توافقی صورت خواهد گرفت و آیا قرار است تا سوم فروردین ماه یک توافق جامع صورت گیرد یا خیر، بیان کرد: ایران و ۱+۵ توافق کرده اند که برنامه اقدام مشترک ۷ ماه و ۷ روز تمدید شود، این تمدید دارای جدول مشخص است و باید در این دوره مذاکرات صورت گیرد. مذاکره کننده ها در تفاهم داخلی بین خودشان روشی را برای رسیدن به مقطع پایانی که هم جدول مذاکراتی و هم تنظیم همه موضوعات را شامل شود، در نظر گرفته اند؛ لذا بحث ۲۴ مارس در این جا شکل می گیرد.

وی گفت: مذاکره کننده ها برای اینکه بتوانند روی جزئیات توافق کنند، ابتدا نیازمند آن هستند که یک تفاهم سیاسی داشته باشند و این تفاهم سیاسی برای برخی به منزله توافق سیاسی شکل می گرفت، یعنی توافق در یک مرحله و بند دوم توافق در مرحله دیگر و در پایان ژوئن.

سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: ما تاکید کردیم که این موضوعات تفاهم است و تنها یک توافق در مذاکرات خواهیم داشت. بر این اساس اینکه مذاکره کنندگان در تیرماه یا اسفند چه تفاهمی بکنند که روش مذاکره ای را تعیین کنند که بر اساس آن اول یک تفاهم و چارچوبی را داشته باشند و بعد چطور به توافق دست یابند، موضوع مذاکراتی است و این روش در مذاکراتِ حساس است که یک تفاهم صورت می گیرد و قالب کار در آن تفاهم مشخص می شود و بر اساس آن تفاهم جزئیات مورد توافق قرار می گیرد و تا زمانی که جزئیات روشن نشود، هیچ گونه تفاهمی شکل نخواهد گرفت، لذا ما در دوره زمانی یک توافق خواهیم داشت. باقی موضوعات مطرح تفاهم است و تفاهم برای روش مذاکرات صورت می گیرد.

افخم گفت: مسائل داخلی و بحث هایی که در آمریکا مطرح می شود را باید طرف آمریکایی مدیریت کند و در داخل این کشور حل و فصل شود.

سخنگوی وزارت امور خارجه در این باره که بر این اساس توافق در ژوئن اعلام خواهد شد، اظهار داشت: تیم های مذاکره کننده تا پایان ژوئن برای مذاکره فرصت دارند. برای اینکه بتوانند در پایان ژوئن توافقی را اعلام کنند باید به صورت مرحله مرحله تفاهم هایی صورت گیرد. یکی از بحث هایی که در وین درباره آن صحبت شد این است که بتوانیم تا پایان مارس تفاهم سیاسی را شکل دهیم تا توافق حاصل شود.

وی گفت: برخی از محافل در داخل آمریکا این تفاهم در مارس را به منزله توافق در نظر گرفته اند، ما قبلا اعلام کرده بودیم که فشار بر روی مذاکره نتیجه ای ندارد و مذاکرات را گمراه می کند. مذاکرات در زمان بندی مشخص ادامه خواهد یافت و تا همه جزئیات روشن نشود، توافقی شکل نخواهد گرفت. در عین حال جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای استفاده از فرصت زمانی موجود برای رسیدن به توافق خوب اعلام می کند.

افخم در پاسخ به این سئوال که بر اساس گفته های شما تفاهمی درباره نحوه ادامه مذاکرات صورت خواهد گرفت که بر این اساس مفهوم تفاهم سیاسی چه خواهد بود و چرا قرار است بعد از یک سال مجددا در مارس درباره نحوه تداوم مذاکرات تفاهم کنیم و اینکه آیا به غیر از نحوه تداوم مذاکرات در این تفاهم سیاسی، موضوعات دیگری نیز مطرح است؟ اظهار داشت: از نظر فنی تقریبا مذاکرات در حال اشباع است و به سقف خود رسیده. از نظر فنی گفتگوها و موضوعات مختلفی مطرح شده که درباره آن ها تبادل نظر می شود؛ لذا درباره بحث جزئیات و مسائل فنی که درباره آن کار زیادی صورت گرفته است لازم است یک اراده سیاسی نتیجه را مشخص کند.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: اراده سیاسی اکنون باید به منصه ظهور برسد، یعنی آن اراده ای که می تواند موضوع را کاملا حل و فصل کند. دلیل آنکه واژه سیاسی به طور مکرر مطرح می شود این است که هر موضوع فنی که مورد بحث قرار گیرد و طرفین به این نتیجه برسند که هیچ مشکلی درباره آن وجود ندارد، در نهایت نیازمند یک تصمیم سیاسی است. این مسئله نه تنها در موضوع هسته ای بلکه در اکثر موضوعات دوجانبه منطقه ای و بین المللی، فارغ از جزئیات فنی و کارشناسی، برای تصمیم نهایی مطرح است.

وی با تاکید بر اینکه طرف های مذاکراتی ما باید اراده سیاسی را نشان دهند، اظهار داشت: از نظر حقوقی تفاوتی که بین تفاهم و توافق وجود دارد این است که توافق از نظر حقوقی تعهدآور است و طرفین باید به آنچه توافق شده عمل کنند. تفاهم دارای چنین شرایطی نیست و برای مذاکره کنندگان سیاسی تفاهم به منزله روشی در مذاکره است و تفاهم تعهد بین المللی ایجاد نمی کند؛ گرچه طرفین بر اساس هر تفاهمی متعهد می شوند که کار را ادامه دهند.

افخم گفت: جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که ما یک مرحله توافق خواهیم داشت، اما اینکه تفاهمی صورت گیرد و بر اساس آن تفاهم وارد جزئیات شوند، روش هایی است که مذاکره کنندگان دنبال می کنند. اعلام اینکه ما توافق دو مرحله ای نخواهیم داشت بر همین اساس و با نگاه به این جزئیات مطرح شده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سئوال که آیا اگر به تفاهمی در فروردین دست پیدا کردیم اعلام خواهد شد، گفت: در این باره مذاکره کنندگان باید تصمیم بگیرند و در مذاکرات دوجانبه و چند جانبه و مجموعه ۱+۵ مشخص خواهد شد که شیوه اعلامی نهایی چگونه باشد.

وی تاکید کرد: در توافق یک مرحله ای باید تمام جزئیات در توافق روشن باشد و هیچ نکته ابهامی باقی نماند. این موضوع بارها از سوی جمهوری اسلامی ایران در ماه های گذشته اعلام شده که هیچ یک از موارد توافق تا اینکه همه موارد روشن نشود، مشخص نخواهد شد. زمانی که همه ابعاد توافق روشن شد از نظر ما زمان اعلام توافق است. گاهی اوقات در رسانه ها موضوع به موضوع اعلام می شود که ایران و ۱+۵ در این موارد توافق کرده اند، اینها گمانه زنی های رسانه ای است و تا همه جزئیات مورد توافق قرار نگیرد، توافق جامع شکل نخواهد گرفت.

افخم همچنین در خصوص دور آتی مذاکرات ایران و ۱+۵ نیز گفت: مذاکرات در هفته های آینده و تا پایان اسفندماه به صورت دوجانبه و چند جانبه ادامه خواهد داشت و در صورت توافق طرفین، مذاکرات به صورت نشست ایران و ۱+۵ نیز خواهد بود.

وی افزود: هنوز زمان مذاکرات آتی مشخص نشده اما این احتمال وجود دارد که در چند روز آینده در سطح دوجانبه که در راس آن آمریکا خواهد بود، مذاکرات برگزار شود.