چشم‌انداز روشنی در انتظار سنگ‌آهن نیست

تولیدکنندگان سنگ آهن روزهای سختی را پشت سر میگذارند و آنچنان که پیشبینیها نشان میدهد برای سال آینده نیز افق چندان روشنی در انتظار سنگ آهن نیست. کاهش قیمتهای جهانی سنگ آهن همزمان با کاهش تقاضا، بازار صادرات سنگ آهن را از رونق انداخت. در این میان ایران نیز که بخش عمده سنگ آهن خود را به چین صادر میکرد از این روند معکوس بازار بینصیب نماند. فعالیتهای بخش خصوصی سنگ آهن که عموما معادن کوچکتر را در اختیار دارند با کاهش قیمتهای جهانی متاثر شدند. بهگونهیی که برخی از این حوزه خارج شدند و عدهیی نیز فعالیتهای خود را تا بهبود نسبی وضعیت بازار جهانی به حالت تعلیق درآوردهاند.

در این رابطه قدیر قیافه، رییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن معتقد است: افق کوتاهمدت حوزه سنگ آهن چندان روشن نیست و انتظار نمیرود در کوتاهمدت تغییر چشمگیری در این بخش اتفاق بیفتد.

با بیان اینکه وضعیت بازار سنگ آهن در کوتاهمدت بهبود نمییابد، تصریح کرد: «بهتازگی رییسجمهوری چین نرخ رشد اقتصادی این کشور را حداکثر 7درصد عنوان کرد که همین امر ضربه بزرگی به بازار سنگ آهن وارد کرد چراکه بدینترتیب تقاضای سنگ آهن چین نیز کاهش خواهد یافت.»

وی افزود: «رییسجمهوری چین همچنین اعلام کرد که سیاستهای کلی مبنی بر توسعه مناطق شهری نیست و بیشتر بر مناطق روستایی متمرکز خواهد شد که این امر به معنای کاهش تقاضای فولاد و بهدنبال آن کاهش تقاضای سنگ آهن چین است.»رییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن با بیان اینکه طی چند روز اخیر قیمت سنگ آهن 4دلار کاهش یافت، اظهارکرد: «این کاهش قیمت درحالی رخ داد که افزایش بین 7 تا 10دلاری را برای سنگ آهن پیشبینی میکردیم که این امر شوک بزرگی به بازار وارد کرد.»

مصرف داخلی اوضاع را بهتر میکند

وی افزود: «نیاز سنگ آهن داخلی به اندازهیی نیست که تمام سنگ آهن تولید شده در بازار داخلی بهفروش برسد. در همین حال بازار جهانی نیز از رونق افتاده است. مجموعه این شرایط روی معدنکاران تاثیر میگذارد. بهگونهیی که تاکنون حدود 30درصد معادن سنگ آهن در نیمه شمالی کشور تعطیل شدهاند و برخی دیگر نیز درحال تصمیمگیری برای توقف فعالیتها یا ادامه تولید هستند.» قیافه با بیان اینکه برای چند ماه آینده وضعیت مطلوبی برای تولیدکنندگان سنگ آهن پیشبینی نمیشود، تصریح کرد: «با راهاندازی واحدهای مصرفکننده سنگ آهن در داخل کشور وضعیت تقاضای بازار داخلی اندکی بهبود خواهد یافت اما این امر نیز در کوتاهمدت محقق نخواهد شد.»رییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن افزود: «بهبود وضعیت بازار سنگآهن بهصورت مستقیم به بازار فولاد بستگی دارد. اگر واحدهای تولید کنسانتره و گندله در داخل کشور راهاندازی شود، میزان تقاضا در بازار داخلی نیز افزایش مییابد و بازار سنگ آهن رونق پیدا میکند.»

معادن سنگآهن باید زنده بمانند

قیافه با اشاره به اهداف بخش فولاد در افق 1404 تصریح کرد: «برای دستیابی به این اهداف، معادن سنگ آهن باید به حیات خود ادامه دهند تا با سپری شدن شرایط رکود دوباره شروع به تولید کنند.»وی راهاندازی مجدد معادن سنگ آهن تعطیل شده را مشروط بر افزایش تقاضای بازار داخلی خواند و اظهار کرد: «اگر نیاز داخلی تحریک شود، معادن بسیاری دوباره به چرخه تولید باز خواهند گشت. البته ممکن است برخی معادن بهدلیل پایین بودن سطح ذخیره، دیگر نتوانند در شرایط موجود به مدار تولید بازگردند.»رییس انجمن تولیدکنندگان سنگ آهن تصریح کرد: «انجمن سنگ آهن بهدنبال تشکیل کنسرسیومهای متشکل از تولیدکنندگان بخش خصوصی برای احداث کارخانه تولید کنسانتره است. اگر این امر محقق شود، تحرک بیشتری در بخش خصوصی ایجاد میشود و بازار رونق میگیرد.»وی افزود: « در شرایط موجود تولیدکنندگان باید با هم متحد شوند. با تشکیل کنسرسیوم، هم نیاز داخلی به کنسانتره تامین میشود و هم سودآوری افزایش مییابد.»

سیاستهای بیثبات، سرمایهگذاران مردد

در همین حال بهرام شکوری، نایبرییس انجمن تولیدکنندگان سنگ آهن معتقد است که بخش خصوصی انگیزه و نیروی محرکه کافی برای سرمایهگذاری در این حوزه ندارد.

شکوری با بیان اینکه بخش خصوصی چشمانداز خوبی برای سنگآهن نمیبیند، تصریح کرد: « در چنین شرایطی سرمایهگذاران نیز از این حوزه استقبال نخواهند کرد. از این رو دولت باید به کمک بخش خصوصی بیاید و با ایجاد انگیزه در فعالان این بخش زمینه را برای تکمیل زنجیره تولید فراهم کند.»

وی بیثباتی سیاستگذاریهای دولت را یکی از مهمترین علل بیانگیزه بودن بخش خصوصی عنوان کرد و افزود: «در چنین فضایی نمیتوان انتظار افزایش سرمایهگذاری داشت چراکه بسترهای لازم برای سرمایهگذاری فراهم نشده و تا زمانی که ثبات سیاستگذاری حاکم نشود، شرایط تغییری نخواهد کرد.»

نایبرییس انجمن تولیدکنندگان سنگ آهن با بیان اینکه با به نتیجه رسیدن توافقات و رفع تحریمها فضای فعالیتها بازتر خواهد شد، افزود: «با این وجود باید سیاستهای ضد تولید و قوانین دست و پاگیر از میان برداشته شود تا فعالان و سرمایهگذاران با اطمینان بیشتری وارد این عرصه شوند.»

سفره گسترده سنگآهنیها

شکوری تصریح کرد: «افراد زیادی سر سفره سنگ آهنیها نشستهاند و تعطیلی این معادن به معنی زیرپا گذاشتن مسوولیتهای اجتماعی است. از این رو حاکمیت و تولیدکنندگان باید بکوشند، اشتغال ایجاد شده را حفظ کنند تا شرایط رکود سپری شود و تولید رونق پیدا کند.»

وی با بیان اینکه دولت و مجلس نباید نگاه درآمدی به حوزه سنگ آهن داشته باشند، اظهارکرد: «با مطرح شدن مقوله افزایش حقوق دولتی و بهره مالکانه، هجمهیی به فعالان سنگ آهن وارد شد. در شرایطی که رکود بر این بخش حاکم شده، دولت باید بار مالی را کاهش دهد و حمایت بیشتری از تولیدکنندگان داشته باشد. با این حال شاهد بودیم که در سال جاری تولیدکنندگان با مشکلات متعددی دست به گریبان بودند که همراه با کاهش ادامهدار قیمتهای جهانی، معادن بسیاری را به تعطیلی کشاند.»

نایبرییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن تصریح کرد: «درحال حاضر فروش سنگآهن خام سودی را عاید تولیدکنندگان نخواهد کرد. همین امر تولیدکنندگان را به ناچار به سمت تکمیل زنجیره تولید کشانده است. تکمیل زنجیره ارزش آن هم در شرایط رکود کار سادهیی نیست و دولت باید از این بخش حمایت کند تا شرایط رکود سپری شود.»

با ادامه یافتن کاهش قیمتهای جهانی و رکود در بازارهای بینالمللی انتظار نمیرود تغییر چشمگیری در بازار سنگ آهن رخ دهد و میزان تقاضای داخلی برای سنگ آهن نیز جوابگوی میزان تولید نیست. در همین حال احتمال کسری بودجه برای سال آتی امکان رونق فعالیتهای عمرانی را ضعیف کرده است. از این رو انتظار نمیرود تقاضای داخلی فولاد نیز محرکی برای مصرف داخلی سنگ آهن تولیدشده باشد. شرایط بازار نیز نشان میدهد، فروش خام سنگ آهن سود چندانی نصیب تولیدکنندگان نخواهد کرد. در این شرایط تولیدکنندگان تنها دو گزینه پیش روی خود دارند. بهعبارت دیگر تولیدکنندگان راهی ندارند جز اینکه با سرمایهگذاری در صنایع پاییندستی، ارزشافزوده محصول خود را افزایش دهند یا بهطورکلی از فعالیت در این حوزه کنار بکشند.