جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در معادن ایران

تامین مالی پروژههای بخش معدن و صنایع معدنی ایمیدرو با سرمایهگذاری بخش خصوصی مصادف با سیل پیشنهادهای همکاری معدنی کشورهای خارجی شده است. بررسیها نشان میدهد شرکتهای خارجی بسیاری پس از بیانیه لوزان برای همکاری معدنی با ایران ابراز تمایل نشان دادهاند و حتی چندی پیش روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال از سیل حضور سرمایهگذاران خارجی در ایران بعد از توافق نهایی و برداشته شدن تحریمها خبر داده بود که این نشریه معتبر آمریکایی ایران را برای کشورهای خارجی یکی از مهیجترین بازارها اعلام کرده بود. پیرو آن آلبرت مومجیان، بنیانگذار و رئیس اجرایی شرکت سوکوترا کپیتال در دوبی به این نشریه گفته بود معادن ایران برای سرمایهگذاران بسیار جذاب است.

اما پیش از این مهدی کرباسیان، رئیس هیات عامل ایمیدرو نیز از استقبال و پیشنهادهای شرکتهای خارجی برای سرمایهگذاری در بخش معدن کشور خبر داده بود که در این راستا کمیتهای تشکیل داده شده تا به معرفی فرصتهای سرمایهگذاری در ایران و پاسخگویی به سوالات درخواستدهندگان بپردازد.

اما از آنجایی که ایران یکی از دهمین کشور معدنخیز دنیا است و بیش از 50 ماده مهم معدنی ایران برای استخراج تاکنون شناسایی شده، سرمایهگذاران بسیاری از اروپا و آمریکا معادن مس، آهن، روی، سرب و دیگر ذخایر معدنی ایران را مورد هدف قرار دادهاند که البته بنا بر گفته مقامات رسمی کشور اولین ابراز تمایل همکاریها بیشتر در زمینه صنایع معدنی بوده و اکتشاف و استخراج از معادن کمتر پیشنهادی را نسبت به خود جلب کرده است.

بیشترین سرمایهگذاری در کدام معادن بوده است؟

استناد به آمارهای مرکز آمار نشان میدهد در سال 1392 بالغ بر هزار و 298 هزار میلیارد تومان در معادن در حال بهرهبرداری کشور سرمایهگذاری شده است که در بین فعالیتهای مختلف معادن سنگآهن، سنگ مس و سنگ تزئینی به ترتیب با 612، 224 و 118 میلیارد تومان بیشترین سرمایهگذاری را داشتهاند.

بر اساس این گزارش، در بین استانها کرمان، یزد و خراسان جنوبی به ترتیب با 468، 178 و 133 میلیارد تومان بیشترین سرمایهگذاری سالانه را دارا بودهاند. همچنین از کل  هزار و 298 میلیارد تومان سرمایهگذاری در سال 1392، مبلغ هزار و پنج میلیارد تومان مربوط به ماشینآلات، ابزار و وسایل کار بادوام، سه میلیارد تومان مربوط به وسایل نقلیه، 124 میلیارد تومان مربوط به ساختمان و تاسیسات (بدون زمین)، 37 میلیارد تومان مربوط به توسعه و اکتشاف، 26 میلیارد تومان مربوط به لوازم و تجهیزات اداری، 28 میلیارد تومان مربوط به ایجاد راه اختصاصی،  دو میلیارد تومان مربوط به نرمافزارهای رایانهای و بالاخره حدود 69 میلیارد تومان مربوط به سایر موارد سرمایهگذاری بوده است.

این در حالی است که آمارهای مرکز آمار حاکی از آن است که از مجموع 5445 معدن در حال بهرهبرداری در سال 1392 معادل 5275 معدن توسط بخش خصوصی (96.9 درصد) و 170 معدن (3.1 درصد) توسط بخش عمومی مورد بهرهبرداری قرار گرفته است. همچنین در سال 92 به طور متوسط 94640 نفر در معادن کشور مشغول به کار بودهاند که از این بین سهم اشتغال بخش خصوصی 76.9 درصد (72748) شاغل و سهم بخش دولتی 23.1 درصد (21856 شاغل) بوده است.

آمارهای مرکز آمار بیانگر آن است که هزار و 206 میلیارد تومان را به عنوان جبران خدمات به شاغلان معادن در حال بهرهبرداری در سال 92 پرداخت شده که 832 میلیارد تومان آن در بخش خصوصی (69 درصد) و 374 میلیارد تومان (31 درصد) در بخش دولتی انجام شده است.

همچنین ارزش افزوده ایجاد شده توسط معادن در حال بهرهبرداری نیز 9 هزار و 343 میلیارد تومان بوده که پنج هزار و 864 میلیارد تومان (62.8 درصد) توسط بخش خصوصی و سه هزار و 478 میلیارد تومان (37.2 درصد) توسط بخش دولتی محقق شده است. این در حالی است که در مجموع سال 92 معادل هزار و 298 میلیارد تومان در معدن در حال بهرهبرداری کشور سرمایهگذاری شده که از این بین سهم بخش خصوصی 65.6 درصد (851 میلیارد تومان) و سهم بخش عمومی 34.4 درصد (446 میلیارد تومان) بوده است.

با وجود این، آمارهای سازمان توسعه و نوسازی معادن نشان میدهد در دو سال اخیر 20 هزار میلیارد تومان از سوی بخش خصوصی و غیردولتی کشور وارد پروژههای معدنی این سازمان شده، سیاست جدید این سازمان این است که در سال جاری سرمایهگذاران بیشتری برای همکاری و مشارکت در واحدهای معدنی ترغیب شوند. اما آیا شرایط برای ورود بیشتر سرمایهگذاران بخش خصوصی همچنین شرکتهای خارجی فراهم است؟