سیف تاکید کرد: ارز تک‌نرخی درآینده نزدیک

برخی از کارشناسان معتقدند که رکود بازار ارز و کاهش تقاضا برای کسب سود و سوداگری ارز، مهمترین دلیل کاهش فاصله نرخ ارز بازار آزاد و نرخ رسمی بوده است و بر این اساس نمیتوان تحلیل دقیقی از اراده بانک مرکزی برای تکنرخی شدن نرخ ارز ارایه داد که آیا در این مقطع بانک مرکزی به دنبال تکنرخی ارز است یا آن را به فرصت دیگری موکول خواهد کرد.

به تازگی پیمان قربانی معاون اقتصادی بانک مرکزی با اشاره به تکنرخی شدن ارز اعلام کرده است: تکنرخی کردن ارز از اولویتهای بانک مرکزی است. اما در شرایط کنونی به دلایلی تکنرخی شدن ارز مصلحت نیست.

قربانی افزود: حفظ ثبات بازار ارز با سازکار فعلی مهمتر است. بعد از برداشته شدن تحریمها و احیای روابط کارگزاری، بانک مرکزی به سمت تکنرخی کردن ارز حرکت خواهد کرد اینکه ساز و کار تکنرخی شدن ارز چگونه باشد نیز به شرایط محیطی بستگی دارد اما این موضوع اولویت بانک مرکزی است. میخواهیم ارز تکنرخی را به صورت پایدار و در جهت متغیرهای بنیادین اقتصاد و در مسیر صحیح هدایت کنیم. معاون اقتصادی بانک مرکزی گفت: بانک مرکزی مدیریت خوبی بر ثبات بازار ارز، جلوگیری از سفتهبازیها داشته است و با همین مدیریت موضوع یکسانسازی نرخ ارز را هم مدیریت خواهد کرد.

همچنین رییسکل بانک مرکزی با اعلام کاهش 60درصدی نوسان نرخ ارز در 2سال گذشته بار دیگر بر تکنرخی کردن نرخ ارز در آینده نزدیک تاکید کرد.

ولیالله سیف در دیدار یک هیات اقتصادی – تجاری از کشور آلمان در پاسخ به پرسش این هیات تجاری درباره نوسانات نرخ ارز اظهار کرد: در دو سال گذشته دامنه نوسانات نرخ ارز در ایران، حدود 60درصد کاهش یافته است. این در حالی است که در یک دوره مالی یک ساله، نرخ برابری دلار در مقابل ریال تنها 3درصد افزایش داشته است. آن هم در شرایطی که دسترسی ما به منابع ارزی به علت وجود تحریمهای ظالمانه محدود بوده است.

وی همچنین بر اراده بانک مرکزی برای تکنرخی کردن نرخ ارز در آینده نزدیک تاکید کرد و افزود: شواهد و قرائن و بررسیهای کارشناسی نشان میدهد که امکان حرکت به سمت تکنرخی کردن ارز وجود دارد و این سیاست در موقع مقتضی عملی خواهد شد. اقدامی که بسیار مهم و ضروری است.

به گفته سیف پیشنیاز یکسانسازی نرخ ارز برقراری ارتباطات بانکی بینالمللی کافی و امکان مانور بانک مرکزی نسبت به جابهجایی منابع ارزی خواهد بود.

رییسکل بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ثبات حاکم بر بازار در ایران که در دو سال اخیر پدیدار شده است با ادامه رفتارهای منطقی دولت و اعمال انضباط دقیق مالی از سوی بانک مرکزی به طور جدیتری دنبال خواهد شد تا زمینه برای سرمایهگذاری خارجی بیش از پیش فراهم شود.

سیف اعلام کرد که برای حضور گستردهتر شرکتهای ایرانی در بازارهای جهانی و نیز حضور شرکتهای خارجی در ایران، برخورداری از یک نظام پولی و مالی قوی یک ضرورت جدی است و بانک مرکزی و مجموعه اقتصادی دولت به این موضوع اهتمام ویژه دارند.

به گفته وی، تلاش جدی برای افزایش سرمایه بانکهای دولتی و خصوصی، افزایش نسبت کفایت سرمایه آنها متناسب با استانداردهای بینالمللی و نیز کاهش هزینههای خدمات مالی در صنعت بانکداری ایران برای کاهش هزینههای تولید، ازجمله برنامههای اصلی خواهد بود. سیف با اشاره به سوابق همکاریهای اقتصادی و بانکی مشترک ایران و آلمان ادامه داد: با وجود مشکلات و نوسانات اقتصادی کشور در برخی سالها، تسویهحسابهای بانکهای ایرانی با طرفهای آلمانی با کمترین تاخیر انجام شده و هیچگاه این نوسانات نتوانسته است مانع ارتباطات مناسب بانکی دو طرف شود.

وی با اعلام آمادگی بانک مرکزی برای پذیرش هیاتی از نظام بانکی آلمان برای مذاکره درباره راههای همکاری دوجانبه گفت: ارزیابی ریسک بانکهای ایرانی نشان میدهد آنها توانستهاند سطحی مناسبی از اعتماد را نسبت به عملکرد خود جلب کنند. از همین رو، بستر بانکی موجود میتواند زمینه مناسبی برای عملیاتیشدن حجم قابل قبول مبادلات کالایی بین دو کشور و تسویهحسابهای فیمابین باشد.

این در حالی است که روند تحولات بازار ارز، نرخ رسمی، نرخ مبادلهیی و نرخ بازار آزاد نشان میدهد که دولت روحانی و بانک مرکزی از خردادماه 92 تاکنون برنامه کاهش فاصله نرخ بازار آزاد با نرخ رسمی و مبادلهیی را در دستورکار خود داشته است و این فاصله از حدود 2هزار تومان در سال 92 به حدود 390تومان در روزهای اخیر رسیده و به معنای کاهش 1600تومانی این فاصله در 2سال اخیر است.

رکود در عرضه و تقاضای ارز

در این رابطه علی کیوانپناه کارشناس و فعال بازار ارز و سکه گفت: حرکت قیمتها در بازار ارز نشانگر حرکت به سمت تکنرخی شدن ارز است که از دوره اصلاحات تاکنون شاهد تکنرخی شدن ارز در اقتصاد ایران نبودهایم اما مشخص نیست که کاهش فاصله قیمت دلار رسمی با دلار آزاد به دلیل توجه به یکسانسازی نرخ است یا خیر یا ممکن است به دلیل شرایط رکود حاکم در بازار ارز باشد.

زیرا برخی کارشناسان معتقدند که رکود نسبی حاکم بر بازار و کاهش خرید و فروش ارز با هدف سوداگری و کسب سود، مهمترین عامل کاهش فاصله نرخ آزاد ارز با نرخ رسمی آن است.

وی اضافه کرد: به دلیل عدم وجود تقاضای خرید و فروش ارز در بازار نمیتوان تحلیل درستی از کاهش قیمت دلار آزاد یا افزایش دلار رسمی در شرایط حال حاضر بازار داشت زیرا عرضه و تقاضا در بازار است که تعیینکننده قیمتهاست. لذا نمیتوان تحلیل دقیقی در مورد حرکت بانک مرکزی به سمت یکسانسازی نرخ ارز ارایه داد که آیا بانک مرکزی به دنبال تکنرخی کردن ارز است یا شرایط بازار چنین وضعیتی را موجب شده و فاصله نرخ رسمی و آزاد را کاهش داده است. وی افزود: ما هماکنون شاهدیم که بازار تمام ارزها از پوند، یورو و دلار راکد است و تقاضایی در بازار وجود ندارد و همه منتظرند تا شاهد نتیجه مذاکرات باشند حتی ما در بازار خرید و فروش موبایل هم شاهد رکود و عدم تقاضا هستیم و کل بازار به دنبال گشایش در بحث تحریمهاست و عدم وجود تقاضا در بازار را میتوان از عمده دلایل کاهش فاصله قیمتی دلار رسمی با دلار آزاد دانست.

وی با اشاره به تجربه یکسانسازی نرخ ارز گفت: به دلیل پایین بودن قیمت ارز در آن دوره یکسانسازی آسانتر صورت گرفت و قطعا شرایط مانند امروز با شک و تردیدهایی مبنیبر یکسانسازی همراه نبوده است اما هماکنون بازار و اقتصاد ایران در رکود به سر میبرد و چنین شرایطی در دوران پس از انقلاب هرگز تجربه نشده است به طوری که شاهدیم هیچ میلی از سوی خریداران برای بازار ارز وجود ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که ساز و کار یکسانسازی نرخ ارز در شرایط کنونی اقتصاد ایران چیست، گفت: اصولا چنین مباحثی به نهاد سیاستگذار پولی و ارزی مربوط میشود و دولت است که باید از راهکارهای ثبات بخش به اقتصاد بهره بگیرد و بازار ساز و کار مشخص خود را دارد و دولت است که باید از هرگونه ایجاد تلاطم و نوسان و رانتزایی جلوگیری کند به طوری که طی سالهای اخیر شاهد بودیم که با پرداخت ارز ارزانقیمت به برخی کالاهای اساسی و غیره واردات گستردهیی به کشور صورت گرفت و حتی در مواقعی شاهد ورود خودروهای لوکس و گرانقیمت به کشور بودهایم و در این رابطه بازار و بخش خصوصی نمیتواند کاری صورت دهد و این دولت و بانک مرکزی است که باید به عنوان بزرگترین فروشنده و عرضهکننده ارز در اقتصاد ایران از روشهای مفید و درست در جهت یکسانسازی نرخ ارز و ثبات بخشی به اقتصاد ایران استفاده کند و از هرگونه اعطای رانت به افراد و شرکتها اجتناب کند و تمام ارز خود را به صورت یکسان به تمام مردم عرضه کند و در صورت اتخاذ سیاستهای مناسب توسط بانک مرکزی، مطمئنا شاهد حل مشکل دونرخی بودن ارز خواهیم بود.

وی در پاسخ به این سوال که روند قیمت دلار را در ماههای آینده در چه سطحی پیشبینی میکنید، گفت: دولت روحانی به عنوان مسوول سیاستگذاری بازار ارز در حال حاضر با مشکل تحریمها مواجه است و فعالان اقتصادی و بازاریان هیچگونه چشماندازی از وضعیت قیمتها در آینده را نمیتوانند متصور باشند و تحلیل کلی از برداشته شدن تحریمها 50 - 50 است و هر شرایطی را اعم از نامطلوب بودن و نویدبخش میتوان متصور بود.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به قیمتهای کنونی نرخ دلار رسمی و آزاد چه نرخی برای ارز تکنرخی مناسب است، گفت: نرخ دلار مناسب با توجه به تقاضای کنونی بازار3200تومان است چون 3300تومان نرخی است که در بازار عرضه میشود و 2900تومان هم نرخ بانک مرکزی است بنابراین 3200تومان هم میتواند نرخ مناسبی باشد در صورتی که دولت بخواهد قیمتها را کاهش دهد میتواند نرخ 2900تومانی را در بازار عرضه کند و نرخ کنونی دلار را بیشتر بشکند زیرا دولت بزرگترین عرضهکننده دلار در بازار ایران است.

تکنرخی کردن اولویت بانک مرکزی

پیمان قربانی در همایش بینالمللی نقش بانکهای توسعهیی در توسعه و رونق اقتصادی کشور افزود: بانکهای توسعهیی نقش متفاوتی از بانکهای تجاری دارند و در ایران هم زمینههای تخصصی و توسعهیی فعالیت آنها مشخص است.

وی با اشاره به اینکه بانکهای توسعهیی از دولت، منابع را برای کمک به توسعه اقتصادی کشور دریافت میکنند، گفت: عملکرد این بانکها در پرداخت تسهیلات به بخشهای صنعت و معدن، کشاورزی، مسکن و… خوب بوده اما هنوز به حدی کافی نرسیده است.

معاون اقتصادی بانک مرکزی گفت: هنوز نیازهای زیادی برای توسعه زیرساختها، کمک به بنگاه کوچک و اشتغالزا و رفع توسعه نامتوازن منطقهیی وجود دارد که باید تامین مالی شود.

قربانی با راهگشا دانستن افزایش سرمایه بانکهای توسعهیی کشور گفت: تخصیص منابع دولتی به این بانکها در کنار سپردههای بانکی میتواند تا حدی نقش بانکهای توسعهیی را فعالتر کند. وی خاطرنشان کرد: باید بانکهای توسعهیی تقویت شود تا بتوانیم به توسعه اقتصادی در کشور برسیم. معاون اقتصادی بانک مرکزی در پاسخ به پرسشی درباره تکنرخی شدن ارز هم گفت: تکنرخی کردن ارز از اولویتهای بانک مرکزی است. قربانی با بیان اینکه در شرایط کنونی به دلایلی تکنرخی شدن ارز مصلحت نیست، گفت: حفظ ثبات بازار ارز با سازوکار فعلی مهمتر است. وی گفت: بعد از برداشته شدن تحریمها و احیای روابط کارگزاری، بانک مرکزی به سمت تکنرخی کردن ارز حرکت خواهد کرد.

معاون بانک مرکزی گفت: اینکه سازوکار تکنرخی شدن ارز چگونه باشد نیز به شرایط محیطی بستگی دارد اما این موضوع اولویت بانک مرکزی است. قربانی گفت: میخواهیم ارز تکنرخی کردن را به صورت پایدار و در جهت متغیرهای بنیادین اقتصاد و در مسیر صحیح هدایت کنیم. معاون اقتصادی بانک مرکزی گفت: بانک مرکزی مدیریت خوبی بر ثبات بازار ارز، جلوگیری از سفتهبازیها داشته است و با همین مدیریت موضوع یکسانسازی نرخ ارز را هم مدیریت خواهد کرد.