«ال‌سی» ریالی راهی که به کار نیامد

مدیران واحدها و بنگاههای اقتصادی برای تامین سرمایه در گردش خود نیازمند نقدینگی هستند تا بتوانند واحد تحت نظر خود را سر پا نگه دارند. در ایران نیاز به نقدینگی روزبهروز در حال افزایش است و هر بار که رسانهها را میکاویم، تنها دغدغه تولیدکنندگان را کمبود نقدینگی مییابیم. در واقع کارخانهها و واحدهای تولیدی، تولید میکنند و تولیدات خود را میفروشند اما زمانی که میخواهند مواد اولیه را برای تولید دوباره خریداری کنند با افزایش قیمت مواجه میشوند. بنابراین نیاز به نقدینگی برای تولید مجدد افزایش مییابد.

سیستم توزیع در ایران در مقایسه با سایر کشورها بسیار متفاوت است و نیاز به نقدینگی تولیدکنندگان را افزایش میدهد. بسیاری از شرکتهای فعال در بخش توزیع، پول کالاهای خریداری شده را با تاخیر سه تا چهارماهه به تولیدکنندگان میپردازند. در این چندماه تولیدکنندگان چارهای جز تامین نقدینگی خود از راههای دیگر ندارند. در کنار این، بسیاری از چکهای خریداران کالاها برگشت میخورد.

اینجا نیز بخشی از پول تولیدکنندگان بلوکه میشود. البته این اتفاق به دلیل رکود حاکم بر فضای اقتصادی است اما گویا در چنین فضایی باید بیشتر فشارها بر گرده تولیدکننده باشد. شاید اگر تولیدکنندگان میتوانستند از طریق بهکارگیری روشهای مختلف به تبلیغ کالاهای خود اقدام میکردند، از حجم این فشارها کاسته میشد. هزینه تبلیغات در ایران آنقدر بالاست که اغلب شرکتهای تولیدی قادر به اجاره یک بیلبورد نیستند. شهرداری هر بیلبورد را به صورتماهانه به مبلغ 60میلیون تومان اجاره میدهد که مبلغ اجاره آن برای 10ماه معادل 600 میلیارد تومان خواهد بود. شرکتهای تولیدی توان پرداخت چنین هزینههایی را ندارند و اغلب این بیلبوردها در اختیار تولیدکنندگان خارجی قرار گرفته زیرا آنها فقط از عهده هزینه بیلبوردهای تبلیغاتی بر میآیند. البته صداوسیما تا حدودی این مشکل را حل کرده اما باز هم هزینه تبلیغ از طریق این سازمان هم بالاست. البته برخی از شرکتها توانستهاند کالاهای خود را از طریق فروشگاههای زنجیرهای عرضه کنند اما تمامی شرکتها موفق به این کار نشدهاند، زیرا فروشگاههای زنجیرهای مبلغی در حدود 35 تا 70میلیون تومان به عنوان ورودی از تولیدکنندگان دریافت میکنند.

این هزینه بار بیشتری بر دوش تولیدکنندگان است و نیاز آنها به نقدینگی را بیشتر میکند. تمامی آنچه که شرح داده شد، در زمان ایستایی است. یعنی در شرایطی که تولیدکنندگان میخواهند وضع موجود خود را حفظ کنند. اما اگر آنان بخواهند فعالیت خود را توسعه دهند، قطعا به نقدینگی بیشتری احتیاج خواهند داشت. «السی» ریالی یکی از ابزاری است که قرار بود نیاز به نقدینگی واحدهای تولیدی را رفع کند. استفاده از این ابزار در جریان اختلاس متوقف شد. البته در حال حاضر استفاده از این ابزار دوباره به جریان افتاده اما یک مشکل وجود دارد. بانکها در صورتی امکان استفاده از السی را برای تولیدکنندگان فراهم میکنند که بدهی معوق نداشته باشند.

در این چند سال بسیاری از واحدهای تولیدی به نظام بانکی بدهکار شدند و بنابراین نمیتوانند از این ابزار برای تامین نقدینگی خود استفاده کنند. راهکار دیگری نیز برای تامین نیازهای مالی وجود ندارد و تولیدکنندگان همچنان با معضل کمبود نقدینگی دست به گریبانند.