توافق هسته‌ای باعث تعامل بیشتر و همگرایی بیشتر خواهد شد / ایران یک فرصت سرمایه‌گذاری است

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در گفتوگو با نشریه نیویورکر که روز پنجشنبه منتشر شده است، در پاسخ به این سوال که روز توافق چه شکلی است؟ گفت: رهبری ایران فرمودند که اگر آمریکا نشان دهد جدی است و مایل به کنار گذاشتن زبان اجبار و تهدید باشد و آماده یک توافق با ایران بر مبنای احترام متقابل در خصوص موضوع هستهای باشد، در این صورت ما دیگر گزینهها را بررسی خواهیم کرد.

وی ادامه داد: این یک پیشنهاد بسیار مهم روی میز است. روز بعد از یک توافق، کارهای زیادی برای افراد بسیاری برای اجرای آن وجود خواهد داشت و این یک پروسه بزرگ است، هم در ایران و هم در آمریکا چون برخی از مردم به تحریمها عادت کردهاند. بوروکراسیهای اداری شکل گرفته و شغلها ایجاد شدهاند که ما امیدواریم برداشته شوند. از نظر من سرپوشی است که بسیاری را قادر کرده تا مشکلات واقعی در منطقهمان را پنهان کنند و ما و همسایگانمان در این منطقه به سمت روشی مبتنی بر همکاری برای مواجهه با این مسائل واقعی پیش خواهیم رفت.

ظریف درباره مشکلات واقعی موجود در منطقه، بیان کرد: من قبل از هر چیز و بیشتر درباره افراطیگری و تروریسم که تهدید علیه همه در منطقه است صحبت میکنم. ما شاهد این هستیم که داعش علیرغم تمام تلاشها در حال پیشروی نفوذ خود است. گاهی اوقات کشورهای منطقه در ترویج و گسترش دلایل اصلی جذب نیروهای جدید به این سازمانها کمک کردهاند.

وی گفت: فرقهگرایی در ابتدا یک چالش برای تمام دولتها در منطقه است اما برای جهان نیز چالش محسوب میشود چون تأثیرات جهانی بیشتر فرقهگرایی خشونت آمیز به راحتی قابل پیشبینی نیست. تنها راه مواجهه با آنها همکاری منطقهای نه فقط در سطح سیاسی بلکه در سطوح فرهنگی، آموزشی و ارتباط فرد به فرد است که متأسفانه رو به افزایش نیست بلکه رو به کاهش است.

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در پاسخ به سوالی درباره اینکه توافق هستهای چگونه ایران را تغییر میدهد، گفت: خب، این باعث تعامل بیشتر و همگرایی بیشتر خواهد شد. شما نمیتوانید اعتماد را از طریق انزوا افزایش دهید. در انزوا قرار دادن افراد آنها را به سمت بیاعتمادی هل خواهد داد و موجب بیاعتمادی شما به طرف مقابل میشود و تقویت مفهوم دشمن را تقویت خواهد کرد. بنابراین، این چیزی است که از نظر من مهمترین دستاورد است.

ظریف گفت: من انتظار ندارم که یک مرتبه شاهد یک انقلاب در موقعیتی متفاوت باشیم. ما تجارت بیشتری خواهیم داشت. ما از نفوذ کمتر آمریکا در تجارتمان با دیگر کشورها مواجه خواهیم شد. ایران یک فرصت سرمایهگذاری بزرگ است و منابع انسانی در این کشور شاید بهتر از دیگران در منطقه باشد. اینجا با ثباتترین مکان در همسایگیمان است. بنابراین، یک فرصت است و بسیاری از افراد هم اکنون مایل به ورود به ایران هستند.

وزیر خارجه گفت: اما این دورنما، اگرچه جذاب است، علاج تمام دردها نیست. ما باید تطبیقهایی را انجام دهیم. تحریمها به ما کمک کردند تا برخی از این کارها را انجام دهیم و تا حد امکان باید از یک اقتصاد واگذارنده فاصله گرفته و به اقتصادی جدیتر نزدیک شویم که هیچگاه بدون تحریمها یا بدون قطع درآمد نفتی ممکن نبود. بنابراین، برخی از اینها به نوعی برای ما نعمت بودند.

وی در پاسخ به سوالی درباره اینکه اولویت بعدی پس از حصول توافق هستهای بهبود روابط به ویژه در خلیج فارس است، خاطرنشان کرد: خلیج فارس همیشه برای من اولویت بوده است، نه بعد از توافق هستهای! اولین سفر من به خارج از ایران در منطقه بود. ایران تنها میتواند در یک منطقه با ثبات و موفق به رونق دست یابد. برای ما، امنیت هم در آسیای مرکزی و هم در خاورمیانه و منطقه خلیج فارس، بعلاوه ترکیه، پاکستان و افغانستان بسیار بسیار مهم است.

وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به این سوال که وی چگونه میخواهد شکاف ایجاد شده با عربستان را در حالیکه سطح لفاظیها به حد بیسابقهای رسیده است و این تنها مربوط به یمن نمیباشد، پر کند؟ اظهار کرد: این موضوع مربوط به عراق است، مربوط به کمک مالی به القاعده است. مربوط به حمایت از طالبان است. این مربوط به کمک مالی به داعش است. مربوط به حمایت مالی از النصره است. بنابراین، فقط درباره یمن نیست، بلکه مربوط به پشتیبانی و کمک مالی به سازمانهای تروریستی است که شهروندان ایرانی را ربوده و دیپلماتهای ایرانی را در بیرون و شرق ایران کشتهاند. اینها مربوط به همه اقدامات کوتهبینانه و وحشتزدهای است که این افراد درگیرشان هستند.

وی در پاسخ به سوال نیویورکر مبنی بر اینکه یک دادگاه آمریکایی اعلام کرده وزیر امور خارجه عربستان هدف توطئهای تروریستی بوده است، بیان کرد: از نظر بسیاری از دادگاههای آمریکا ما پشت حادثه 11 سپتامبر بودیم. 19 شهروند عربستانی و اماراتی در حال انجام این اقدام کشته شدند. پروندههای قضایی زیادی از نیویورک گرفته تا واشنگتن وجود دارند که در آنها از ایران خواسته شده به دلیل دست داشتن در توطئه 11سپتامبر غرامت بدهد. در نتیجه از نظر من دادگاههای آمریکایی بهترین معیار سنجش برای حقیقت نیستند.

ظریف درباره احتمال گفتوگوی سازنده ایران و عربستان برای همکاری درباره منافع مشترک در منطقه، گفت: چرا که نه؟ من هیچ مشکلی برای نشستن دور یک میز با هر کسی از این منطقه ندارم. منوط به اینکه آنها مشغول اقدامات مجرمانه علیه همسایگانشان نباشند.

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان درباره خواستههای ایران در آینده، تصریح کرد: ما تنها خواهان یک زندگی عادی هستیم. ما از اندازه، جمعیت، منابع طبیعی و جغرافیای کشورمان رضایت داریم. ما خواهان تعاملات واقعی با دیگر کشورهای جهان و این منطقه هستیم. ما نمیخواهیم از مسائل منطقه که تاکنون در آن نیرویی بسیار بسیار بزرگتر و بسیار قدیمیتر از دیگر کشورهایی که در منطقه وجود دارند هستیم، کنار گذاشته شویم.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا امکان، پتانسیل و گفتوگو درباره اختلافات با آمریکا وجود دارد، گفت: این یک آزمون برای ماست تا ببینیم آیا آمریکا آماده است تا با واقعیتها روبرو شود و زبان فشار و تهدید را کنار بگذارد. من بارها این را تکرار کردهام و نمیدانم چرا هیچکس گوش نمیدهد. آمریکا یکی از کشورهای موسس عضو سازمان ملل است و من معتقدم زمانی که آنها فصل دوم، پاراگراف چهارم از منشور سازمان ملل را که میگوید تهدید و استفاده از زور خلاف حقوق بینالملل است مینوشتند و اکنون اگر کشوری روزانه بگوید که تمام گزینهها روی میز است بدین معنی است که آنها در حال تهدید به استفاده از زور علیه یک کشور مستقل دیگر هستند و این قانون جنگل است نه قانون سازمان ملل.

ظریف گفت: از نظر من، آمریکا برای خودش هم چیزهای خوبی دارد اگر دست از این ادبیات بردارد. استفاده آمریکا از زور و توسل به آن هیچ فایدهای نه برای سیاست آمریکا و نه مردم این کشور نداشته است، بلکه فقط به ضرر کسانی بوده که مالیات نپرداختهاند. بسیار حائز اهمیت است که شروع به شناختن این واقعیت کنید که مردم ایران دو خصوصیت دارند: آنها در برابر فشار مقاومت میکنند اما پاسخی بسیار مثبت به احترام میدهند.