چرم، بازیگر همیشگی صنایع کوچک و بزرگ

چرمسازی، صنعت لوکسی است که در مرحله نخست با پرورش دام آغاز میشود. این صنعت سالهاست جای خود را در صنایع مختلف بزرگ و کوچک، از هواپیماسازی گرفته تا تولید صنایعدستی مانند دستبند محکم کرده است. بنا به گواه کارشناسان این عرصه، درحالحاضر حدود ۶۰درصد از چرمهای تولیدی در صنعت کفش و ۴۰درصد باقیمانده در تولید لباس، کمربند و سایر محصولات چرمی بهکار برده میشود.بیش از ۵۰ کشور جهان به پرورش کروکودیل میپردازند، اما تنها ۵ کشور در جایگاه نخست برترین تولیدکنندگان چرم کروکودیل قرار گرفتهاند. این ۵ کشور شامل استرالیا، گینهنو، امریکایشمالی، تایلند و اندونزی میشوند. بسیاری از تولیدکنندگان سراغ تولید چرم حیواناتی مانند کروکودیل و مار میروند تا فصل تازهای را در صنعت چرمسازی آغاز کنند که در آن به جای تولید انبوه به دنبال تولید کمتر با سود بیشتر باشند. نگاهی به فروش اینترنتی محصولات چرمی نشان میدهد یک کمربند زنانه از پوست شاخی کروکودیل با سگک برنزی توپر بهطور میانگین ۱۴۰دلار و پوتین آن یکهزار و ۹۹ دلار قیمت دارد. در سال ۲۰۱۴م اعلام شد که هر تخته پوست ۱/۵متری درجه یک دباغیشده کروکودیل در بازارهای جهانی به قیمتی معادل ۸۰۰-۶۰۰دلار به فروش میرسد.

رشد چشمگیر هند در صنعت چرم

آمار و ارقام منتشرشده از سوی دولت هند نشان میدهد که بخش چرم این کشور از آوریل ۲۰۱۳ تا مارس ۲۰۱۴ توانسته به ۱۷/۸درصد افزایش صادرات دست یابد. در این دوره ۱۲ماهه ارزش صادرات چرم توانسته ۹۰۰میلیون دلار نسبت به زمان مشابه سال گذشته رشد کرده و به رقمی معادل ۵میلیارد و ۹۰۰میلیون دلار دست یابد. نکته قابل توجه این است که ۲میلیارد دلار از این رقم به صنعت کفش چرمی اختصاص یافته است. رشد هند در بخش صنعت چرمسازی به حدی سرعت یافته که پیشبینی میشود تا ۱۰سال آینده این صنعت به عنوان دومین یا سومین صنعت شاخص این کشور شناخته شود.

فصل تازه با ورود کروکودیلها

برخلاف تصور افکار عمومی، صنعت چرم تنها به پوست دام وابسته نیست و امروز شاهد هستیم که بسیاری از تولیدکنندگان سراغ تولید چرم حیواناتی مانند کروکودیل و مار میروند تا با آغاز فصل تازهای در صنعت چرمسازی به جای تولید انبوه به دنبال تولید کمتر با سود بیشتر باشند.نکته جالب در صنعت چرم این است که هر چند در این صنعت نیز مانند تمام صنایع، رسیدن به جایگاه بینالمللی حائز اهمیت است، اما بیشتر فعالان این صنعت با درنظر گرفتن مولفههایی مانند ارزشافزوده پایین و هزینههای تولید محصولات تمامشده، در پی تقویت بازارهای داخلی خود هستند تا هم قیمت محصول تمامشده کاهش یابد و هم از تولید داخلی خود حمایت کنند.

اوایل قرن چهاردم میلادی توجه صنعت کفشسازی به سوی صنعت چرم جلب شد و به این ترتیب قرنی که به نام «قرن آغاز مد» مشهور شده است، پذیرای فصل تازهای از همکاری ۲ صنعت «چرم» و «کفشسازی» شد. در سال ۲۰۰۹م ۲ نام تجاری صنعت کفشسازی دنیا خرید چرم از بخشهای جنگلزدایی شده جنگلهای آمازون را متوقف کردند. اینکار تنها چند هفته پس از گزارش سازمان «صلح سبز» انجام شد که نشان میداد گلههای دامداری منطقه آمازون باعث تخریب جنگلهای آمازون میشوند.با توجه به گستره کاربرد این کالای لوکس در صنایع مختلف و توجه ویژه صنعتگران به آن درباره جایگاه صنعت چرمسازی در سطح بینالملل، چالشها و عوامل موثر بر این صنعت با ۲ کارشناس و فعال صنعت چرمسازی به گفتوگو پرداخت.

کشورهای مطرح در صنعت چرم

صنعت چرم یکی از صنایع پولساز بوده که در بسیاری از کشورهای دنیا جایگاه خود را یافته است؛ این صنعت در تولید محصولات مختلف از کفش گرفته تا روکش صندلی هواپیما ادامه دارد. حسن نصیریان، فعال صنعت چرم درباره وضعیت صنعت چرمسازی بهویژه در بحث ساخت کفشگفت: درحالحاضر بیشتر کشورهای دنیا از امریکا گرفته تا اروپا به تولید چرم مورد نیاز برای استفاده در صنعت کفش میسازند. اما بخش عظیمی از تولیدات این صنعت در دست هند قرار گرفته که تولید سالانه آن بیش از ۲میلیارد فوت چرم برآورد شده است. پس از آن کشورهای چین، آرژانتین، برزیل، اسپانیا و ایتالیا سهم چشمگیری از تولیدات این صنعت را در جهان به خود اختصاص دادهاند و در بحث منطقهای نیز میتوان از کشورهایی مانند ترکیه و پاکستان نام برد.وی با اشاره به ارتباط صنعت کفش و چرمسازی افزود: بخشی از صنعت کفش با صنعت چرمسازی در ارتباط است، به گونهای که براساس اعلام سازمان «فائو» نزدیک به ۶۰درصد چرمهای تولیدی در صنعت کفش و ۴۰درصد باقیمانده در تولید لباس، کمربند و سایر محصولات چرمی به کار برده میشود.

جنس چرمهای مورد استفاده در این صنعت معمولا از چرم گاوی است. البته در ساخت کفش زنانه از چرم بز هم استفاده میشود. این فعال صنعت چرمسازی درباره تاثیر رکود اقتصادی در این صنعت اظهار کرد: رکود اقتصادی در تمام کشورهای دنیا هر چند سال یکبار تکرار میشود و تاثیر خود را بر صنعت چرمسازی هم نشان میدهد. در کشورهای منطقه نیز این چالش به وضوح قابل مشاهده است. بهعنوان نمونه، وقوع مشکلات داخلی در کشورهای روسیه و اوکراین بهطور مستقیم بر صنعت چرمسازی ترکیه تاثیر گذاشته است. البته این دوره رکود مانند همیشه گذراست و بعد از مدتی صنایع با آرامش نسبی روبهرو میشوند.نصیریان در ادامه سخنانش با اشاره به آینده روشن صنعت چرمسازی بهویژه تولید چرم مخصوص کفش گفت: کشورهای اروپایی با استناد به این نکته که پرورش دام از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست، از پرورش دام خودداری میکنند و سعی دارند مصرف مرغ و ماهی را جایگزین گوشت قرمز کنند. همین امر باعث میشود که در طولانیمدت میزان پوست مورد نیاز برای تهیه چرم کاهش یابد و از سوی دیگر با افزایش تقاضا مواجه شویم.

ایتالیا، رتبه نخست

کارشناسان و فعالان صنعت چرمسازی معتقدند که این صنعت لوکس، یکی از بازیگران اصلی و فعال در صنایع گوناگون بزرگ و کوچک در سراسر جهان است.جواد حسینیخواه، صنعتگر و عضو انجمن چرم اظهار کرد: صنعت چرمسازی که از آن بهعنوان صنعت لوکس هم یاد میشود، یکی از صنایع پولساز در سراسر دنیاست که علاوه بر ارزشافزوده بالا، سرمایه اولیه اندکی نیز لازم دارد. چرمسازی توانسته اهمیت خود را (از صنایع بزرگی مانند خودروسازی و هواپیماسازی گرفته تا صنعت کفش و کیف و دستبند چرمی) نشان دهد.وی در ادامه سخنان خود به بحث جایگاه کشورها در صنعت چرمسازی اشاره کرد و افزود: اگر بخواهیم چند کشور مطرح در این صنعت را نام ببریم، کشورهایی مانند ایتالیا، ترکیه، هند و حتی فرانسه خودنمایی میکند.

درحالحاضر ۲ کشور ایتالیا و ترکیه بهصورت تخصصی در تولید چرم مورد استفاده در صنایع کفشسازی فعال هستند و کشور هند نیز در برنامه ۱۰ساله خود با افزایش تولید چرم مورد نیاز در این صنعت، آن را به صنعت دوم یا سوم کشور خود تبدیل خواهد کرد. از سوی دیگر برخلاف حضور همیشگی چین در تولید صنایع مختلف، شاهد هستیم که صنعت چرمسازی برای این کشور ارزشافزوده کمتری به همراه داشته و در رتبهبندی جهانی نتوانسته جایگاه خوبی را به خود اختصاص دهد. حسینیخواه در تایید اینکه چرم مورد استفاده در صنایع کفشسازی، چرم گاوی است به نکته دیگری نیز اشاره و اظهار کرد: به تازگی با کاهش قیمت پوست گوسفندی، بسیاری از کشورهای فعال در صنعت کفشسازی، پوست گوسفندی را برای استفاده در این صنعت برگزیدهاند. از سوی دیگر در ۲ سال گذشته، رونق اقتصادی در جهان کاهش یافته و از آنجایی که در بحث بازار محصولات، قیمت تمامشده اهمیت زیادی دارد، صنعتگران این عرصه بهدنبال یافتن راههایی برای کاهش قیمت محصولات خود هستند که انتخاب چرم گوسفندی به جای چرم گاوی یکی از این راهکارهاست.

این کارشناس صنعت چرم گفت: یکی دیگر از راههای کاهش هزینه، استفاده از فناوریهای جدید است. از میان فعالان این صنعت، کشور ایتالیا در بحث ماشینآلات و در بحث مواد اولیه، ملزومات و تکنیک مورد نیاز به ترتیب کشورهای آلمان، ایتالیا و هلند دارای رتبههای برتر در سطح بینالمللی هستند. البته باید توجه داشت که چرمسازی، آمیختهای از هنر و صنعت است و فناوری در این صنعت تنها در نقش مکمل ظاهر میشود. حسینیخواه درباره جایگاه کنونی صنعت چرمسازی در جهان معتقد است: صنعت چرم در حال ورود به مرحله جدیدی است. صنعتگران در کنار استفاده از چرم دامی از قبیل چرم گاوی، گوسفندی و بز سراغ راههای تازهای برای جلب مشتری رفتهاند. امروز شاهد هستیم که بسیاری از تولیدکنندگان سراغ تولید چرم حیواناتی مانند کروکودیل و مار میروند. این گروه از صنعتگران، آغازگر فصل تازهای در صنعت چرمسازی هستند که به جای تولید انبوه به دنبال تولید کمتر با سود بیشتر هستند.