دسترسی به خوراک و آب شرط اولیه ایجاد پتروشیمی

چند سال اخیر اقتصاد کشور به واسطه تحریمهای غرب و سو مدیریتها با مشکلات عدیدهای روبرو شده و اقتصاد از ریل اصلی حرکت خود خارج شده است. در این میان به واسطه چنین شرایطی کارخانجات و صنایع تولیدی با مشکلات خاصی روبرو شدهاند که عاملی شد تا حجم کار و فعالیت در اقتصاد و صنعت کاهش یابد. با توجه به این تفاسیر ایجاد و راه اندازی واحدهای اقتصادی و صنعتی بیش از گذشته به طرحهای توجیحی دقیق و کارآمد نیاز دارد، همچنین در کنار این موضوع باید به شرایط زیست محیطی کشور نیز توجه شود.

این مسائل در حالی بیان میشود که برخی مدیران دولتی و کارشناسان انتقاداتی نسبت به راهاندازی واحدهای بدون صرفه اقتصادی و صنعتی در چند سال اخیر داشتهاند که سر پیکان این انتقادات بیشتر به سوی نمایندگان مجلس بوده است. برخی از مدیران دولتی منتقد رویه برخی از نمایندگان مجلس بر این باورند که نمایندگان در راستای جذب رای شهرستان خود بدون در نظر گرفتن شرایط بهرهبرداری با ایجاد فشار به دولت به دنیال ایجاد واحدهای اقتصادی و صنعتی در شهرستان خود هستند.

در سطح کشور تعداد قابل توجهی واحدهای صنعتی وجود دارد که با شرایط اقتصادی همخوانی ندارند و با بررسی شرایط زیست محیطی می توان مدعی شد در مجموع آثار منفی فعالیت برخی از واحدهای اقتصادی و صنعتی بیش از سود آنها است. در حال حاضر به زعم برخی از کارشناسان برخی از واحدهای پتروشیمی همچون یکی از واحدهای پتروشیمی کرمانشاه که در دست ساخت است، صرفه اقتصادی نداشته و این در حالی است که با توجه به مشکل کم آبی کشور، مصرف آب تنها یکی از واحدهای این پتروشیمی به طور سالانه در حدود 4 میلیون متر مکعب است.

در این رابطه معاون سابق مدیربرنامه ریزی شرکت صنایع پتروشیمی ایران با بیان اینکه ایجاد پتروشیمی در نزدیکی دریای عمان و خلیج فارس، منطق اقتصادی به همراه دارد، گفت: پتروشیمیهای غرب کشور به واسطه دسترسی آسان به خط لوله اتانول ایجاد شدهاند. پرویز صحافزاده، اظهار کرد: از پنج سال گذشته با توجه به فاکتورهای مهم همچون دسترسی به خوراک و منابع آبی تاسیس یک واحد پتروشیمی مورد بررسی قرار گرفته میشود و این در حالی است که مصرف آب واحدهای پتروشیمی بسیار زیاد است.

وی با بیان اینکه مصرف آب واحدهای پتروشیمی بسیار زیاد است، ادامه داد: با توجه به شرایط ایجاد پتروشیمی به این نتیجه رسیده شده است که ایجاد واحدهای پتروشیمی در کنار دریای عمان و خلیج فارس منطقیتر است و از سوی دیگر فرآیند صادرات در آن منطقه صرفه اقتصادی بیشتری دارد.

او در پاسخ به این سوال که چرا با توجه به دستیابی به دریای عمان و خلیج فارس برخی از پتروشیمیها در منطقه غرب به ویژه کرمانشاه ایجاد شدهاند، گفت: با توجه به خط لوله اتیلن که خوراک پتروشیمیها به حساب می آید برخی از پتروشیمیها در آن منطقه ایجاد شدهاند و این در حالی است که وضعیت آب در منطقه غرب بهتر از شرق کشور است.

معاون اجرایی انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی در رابطه با برخی انتقادات مبنی بر اینکه ایجاد پتروشیمی در منطقه غرب با توجه به وضعیت کم آبی کشور، بیان کرد: یکی از مجوزهای ایجاد پتروشیمی از سوی سازمان آب و وزارت نیرو هر منطقه صادر میشود و با توجه به دسترسی پتروشیمی به خط لوله اتیلن به نظر میآید شروط اولیه برای راه اندازی پتروشیمی محقق شده است.

با این تفاسیر به نظر میرسد بهترین منطقه برای ایجاد پتروشیمیها با توجه به کمبود آب در کشور، در نزدیکی دریای عمان و خلیج فارس بوده و از سوی دیگر که کشور به دنبال تولید و اقتصاد صادرات محور است، دسترسی به بازارهای صادراتی و مسیرهای کم هزینه دارای صرفه اقتصادی بیشتری است.

البته همچنان جای سوال دارد که آیا ایجاد پتروشیمی جدید در شرایط فعلی برای اقتصاد ایران به صرفه است یا خیر و از سوی دیگر مناطق انتخابی برای ایجاد پتروشیمی یا واحدهای صنعتی بزرگ به درستی انتخاب میشوند؟ در کنار این مسائل در دو سال اخیر یکی از مهمترین مباحث در صنعت پتروشیمی، موضوع نرخ خوراک است که تا به این لحظه نرخ مشخصی بین وزارت نفت و سازمان اوراق بورس بهادار تعیین نشده است.

نرخهای مختلفی در رابطه با نرخ خوراک اعلام میشود که در محدوده 8 تا 12 سنت در نوسان است اما بیشتر کارشناسان بر نرخ 9 سنت اتفاق نظر دارند. در این رابطه نیز پرویز صحافزاده گفت: در قانون الحاقیه اسفندماه سال 1393 نرخ خرواک گازی از سوی وزارت نفت تا حدودی مشخص شده است. وی ادامه داد: بنابر این مصوبه در ابتدای هر سال مقرر شده نرخ مشخص شود اما تا به امروز نرخ جدید اعلام نشده است و بخشی از قانون برای خوراک مایع اجرا نمیشود. او یادآور شد: نرخ خوراک گاز طبیعی با توجه به ضوابط مشخصی همچون میزان و نرخ صادرات و واردات، مصارف داخلی و قیمت چند هاب بزرگ دنیا تعیین میشود که با این تفاسیر نرخ خوراک در حدود 9 سنت محاسبه میشود.