سهم بریتانیا از قرارداد «ایرباس»

«روبرت گودویل» که اخیرا با هیاتی اقتصادی برای انجام مذاکرات با فعالان اقتصادی ایرانی در تهران حضور یافت، از علاقهمندیاش برای همکاری با ایران سخن میگوید؛ اما مهمترین مانع برای تحقق این موضوع را مقررات بانکی میداند و البته درخصوص رفع این مشکل، راهکارهایی نیز ارائه میدهد. وی در تشریح مهمترین قرارداد خارجی ایران در بخش هوایی، به خرید هواپیما از ایرباس اشاره دارد و معتقد است: بریتانیا نیز بهطور غیرمستقیم در این قرارداد شریک است. از سویی این مقام مسوول از سفر هیاتهای ایرانی به بریتانیا استقبال میکند و معتقد است که برای آغاز همکاری با ایران، اینگونه سفرها باید در دستور کار قرار گیرد. درخصوص برنامه بریتانیا برای تامین مالی پروژههای زیرساختی ایران نیز سوالی را مطرح کردیم که در پاسخ آن میگوید درخصوص سرمایهگذاری، نگاه دولت بریتانیا به بخش خصوصی است و آنها باید در این خصوص اقدام کنند. در ادامه مشروح گفتوگوی «دنیای اقتصاد» را با «روبرت گودویل»، وزیر مشاور حملونقل بریتانیا میخوانید.

با توجه به سیاستهای سختگیرانه بریتانیا در دوران تحریمهای ایران، در شرایط کنونی سه شرط برای همکاری با این کشور از سوی طرف ایرانی مطرح شده است. تدوین آییننامههای لغو تحریم، همکاری بانکهای بریتانیایی و سرمایهگذاری طولانیمدت شرکتهای آنها در ایران از جمله این سه شرط است. با توجه به این شروط در حال حاضر بریتانیا تا چه اندازه برای همکاری با ایران آمادگی دارد؟

در حال حاضر در شرایط جدید پس از تحریم قرار داریم و بخشی از اقدامات لازم را نیز برای همکاری با ایران انجام دادهایم. هم اکنون با هیاتی متشکل از شرکتها و کمپانیهای بریتانیا در ایران حضور داریم. آنها نیز برای همکاری با ایران آمدهاند. شما به مساله مهمی اشاره کردید. یکی از مهمترین موانع همکاری با ایران مساله مقررات بانکی است که امیدوارم این موضوع هرچه سریعتر برطرف شود. ولی در عین حال این را هم میدانیم که تعداد زیادی از بانکهای بزرگ بریتانیایی، بانکهایی هستند که با بانکهای ایالاتمتحده آمریکا همکاری میکنند و ازاین موضوع نگران هستند که همکاری آنها با ایران در روابطشان با آمریکا مشکل ایجاد کند. بنابراین یکی از ماموریتهای من در بازگشت به بریتانیا این است که مطمئن شوم درباره این نگرانیها با ایالاتمتحده مذاکره شود و ببینم که ما چه کار میتوانیم انجام دهیم تا این بانکها را مطمئن کنیم که کسبوکار در ایران اتفاق خوبی است.

ما در هیات همراه خود یک نماینده از دپارتمان تامین مالی صادرات بریتانیا (UK Export Finance) داریم که به آن معنا است که شرکتهایی که مایلند در ایران کار کنند، میتوانند این اطمینان را داشته باشند که کار آنها تحت ضمانت دولت بریتانیا است. این امر فرصتهای کسبوکار را تسهیل خواهد کرد و ضمنا راههای دیگری هم برای رفع نگرانی هست، مثلا استفاده از بانکهایی که در ایالاتمتحده کار نمیکنند. اما مسلما یکی از اولویتهای اصلی ما استقرار و عادیسازی دوباره روابط بانکی بین دو کشور با استفاده از بانکهای بینالمللی ما است.

وزارت راه و شهرسازی ایران اولین وزارتخانهای بود که فهرست جذب سرمایه خارجی خود را در زمینههای عمرانی و پروژههای زیرساختی اعلام کرد. آیا شما آن را مطالعه کرده اید؟ بریتانیا در چه زمینههایی میتواند با ایران همکاری داشته باشد؟

من این فهرست فرصتهای سرمایهگذاری را ندیدهام، اما میدانم که طرحهای متعددی از سوی دولت ایران برای بازسازی و نوسازی زیرساختها وجود دارد. اما این نوسازیها نباید تنها در حوزههای هوایی مورد توجه قرار بگیرد. تصور کنید اگر کسی بخواهد برای سفر خود از هواپیما استفاده کند، پیش از آن نیازمند زیرساختهای مناسب شهری است که بتواند برای انجام پرواز، به موقع به فرودگاه برسد. زیرساختهایی همچون خیابانها و بزرگراهها و پلهایی که به فرودگاه منتهی میشوند. در واقع انجام پرواز آخرین قسمت این پروسه است. در نتیجه فعالیت در یک حوزه برای نوسازی کافی نیست و باید یکسری اقدامات اساسی در زیرساختهای شهری صورت گیرد. ما دو راه برای کمک داریم، اول گسترش دعوتها از دوستان ایرانی برای اینکه به بریتانیا بیایند و طرحهای ما را در فرودگاهها و انشعابات آن ببینند؛ این کار میتواند در روند همکاریها تاثیرگذار باشد و زمینههای همکاری را مشخص کند. برای مثال پروژهای که فرودگاه هیترو لندن را به مرکز لندن وصل میکند، همین طور پروژه قطار پرسرعتی که ساخت آن سال آینده شروع خواهد شد، میتواند از برنامههای بازدید این هیاتها باشد. این کار دولت با دولت است. نکته دوم این است که ما در بریتانیا کارشناسان سطح بالایی در مدیریت پروژه داریم که میتوانند به ایران کمک کنند.

یکی از نیازهای حال حاضر ایران برای پروژهها، تامین منابع مالی است. آیا بریتانیا میتواند در این زمینه نیز در پروژههای ایران همکاری داشته باشد؟

به لحاظ تامین مالی این پروژهها، ما همیشه برای سرمایهگذاری به بخش خصوصی چشم داریم. این را نیز میدانم که در بخش حملونقل ریلی، نظام عملیاتی شما همین حالا هم شباهتهای زیادی به ما دارد؛ شما هم در این بخش امتیازهای مخصوصی دارید که بخش خصوصی را ترغیب به سرمایهگذاری و ارائه خدمات بهتر میکند.

شرکتهای هوایی و هواپیمایی بریتانیایی چه برنامهای برای ورود به ایران و همکاری با ایران دارند؟

تا آنجا که من مطلع هستم شرکت هواپیمایی ایران ایر قراردادی با ایرباس برای خرید هواپیما امضا کرده است. حدود 25 درصد هواپیمای ایرباس توسط بریتانیا ساخته میشود. در حقیقت بالهای این هواپیما در بریتانیا تولید میشود. چنانچه در هواپیماها از موتور رولز-رویس که ساخت کشور بریتانیا است، استفاده شود، درصد و سهم بریتانیا در ساخت این هواپیماها بیشتر نیز خواهد شد. در مورد مدل ایرباس A350، موتور رولز-رویس تنها موتور مناسب برای استفاده در این مدل هواپیما است. در موارد دیگر هم برای نوع موتورها بین موتورهای بریتانیایی و آمریکایی حق انتخاب وجود دارد، اما ما معتقدیم که موتورهای بریتانیایی رولز رویس دارای کیفیت بهتری هستند؛ به خصوص در زمینه مساله محیطزیست. ما میدانیم که ایران در دوران تحریمها با مشکلات زیادی در ناوگان هواییاش روبهرو بود. شرکت رولز-رویس در آن دوران هیچ حق انتخابی نداشت، جز اینکه به فعالیتهای خود در پشتیبانی از موتورهای موجود در ایران پایان دهد اما معتقدیم که این حمایت هم اکنون میتواند احیا شود.

بریتانیا درخصوص همکاری شرکتهای هواپیمایی با ایران نیز اعلام کرده است که شرکت هواپیمایی بریتیش ایرویز پروازهای خود را از سرخواهد گرفت. این پروازها از چه زمانی شروع خواهد شد؟

بله درست است. پروازهای این شرکت از ماه جولای (تیرماه) از سر گرفته خواهد شد.

با توجه به اینکه توسعه فرودگاه امام خمینی(ره) نیز در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار دارد، آیا بریتانیا برنامهای برای مشارکت در این پروژهها دارد؟

دولت بریتانیا هیچ دخالتی در عملیات فرودگاهی ندارد. در بریتانیا، فرودگاهها تحت عملیات شرکتهای خصوصی هستند. بهترین راه برای افزایش سرمایهگذاری در فرودگاهها، ایجاد فرصتهای تجاری است. میدانم که صنعت هوایی ایران از عملکرد شرکتهای ما در فرودگاه دبی و استانبول آگاه است و مساله این است که ایران به لحاظ جغرافیایی موقعیت بسیار خوبی دارد تا قطب منطقه باشد. با ناوگان هوایی جدید، ایران پتانسیل این را خواهد داشت که بازیگر پیشرو این صنعت در جهان باشد. ما تخصص آن را داریم که در این مسیر به شما کمک کنیم.

علاوه بر تخصص، علاقهمندی به همکاری با ایران هم وجود دارد؟

ما به تسهیل شرایط همکاری کسبوکارهایمان علاقهمندیم. برای مثال «بریتیش ایرویز» به دولت بریتانیا تعلق ندارد، بلکه یک شرکت تجاری بینالمللی است. نکته آخری که میخواهم بگویم و من را بسیار تحتتاثیر قرار داده است، سطح تحصیلات عالی و تخصص در ایران است. پس نیازی نیست که ما کاری برای شما انجام دهیم، تنها ممکن است برخی تخصصهای مورد نیاز را در اختیار شما بگذاریم. درسهایی هم هست که ما باید از شما بیاموزیم و به همین دلیل است که من از امضای تفاهمنامه اخیر بین سازمان هواپیمایی دو کشور بسیار خشنودم.