اثر پروازهای مستقیم بر گردشگری

فرود هواپیمایی ایرفرانس، به عنوان نخستین شرکت هواپیمایى که بعد از اجراى برجام پروازهاى خود به ایران را از سر گرفت و قرار است با سه پرواز در هفته مسافران ایران را از فرودگاه شارل دوگل پاریس به فرودگاه امام خمینى (ره) تهران برساند، در کنار دیگر پروازهای شرکت آلمانى لوفتهانزا و شرکت اتریشى استریا ایر، ایران را به اروپا متصل میکند و تعاملات گردشگری کشورمان را با اروپا افزایش خواهد داد.

در طول سالهای گذشته، با محدود شدن پروازهای خارجی به ایران و همچنین تحریم شرکتهای هواپیمایی ایرانی، ایجاد اختلال در ارتباطات هوایی، دشواریهای بسیاری را برای مسافران به همراه داشت. کاهش امنیت پروازها، طولانی شدن مسیرها، توقفهای طولانی در فرودگاههای کشورهای ثالث، محدودیت تعداد و انواع پروازها و تحمیل هزینههای اضافی به مسافران، همه و همه از جمله مشکلاتی بود که رفت و آمدهای هوایی به ایران را تحتالشعاع قرار میداد.

در این میان، سود زیادی هم نصیب کشورهایی همچون ترکیه و دیگر کشورهای عربی منطقه شد که با افزایش پروازهای خود به ایران، به تقاضای مسافران برای ورود و خروج هوایی پاسخ میدادند. شرکتهای هواپیمایی ایران نیز مجبور بودند برای خرید سوخت و پر کردن باکهای خود، در آسیای مرکزی، اوکراین و ترکیه توقف کنند؛ چراکه شرکتهای غربی از فروش سوخت به هواپیماهای ایرانی امتناع میکردند. چنین شرایطی، علاوهبر متضرر کردن صنعت هوایی کشور و کاهش درآمدهای شرکتهای هواپیمایی، صنعت گردشگری را نیز بهشدت متاثر کرد؛ چه اینکه حمل و نقل بهعنوان یکی از اساسیترین زیرساختهای توسعه گردشگری، ارتباط مستقیمی با میزان سهولت و هزینه مسافرتها داشته و از اینرو، هرگونه تغییری در وضعیت حمل و نقل، به سرعت اثر خود را بر گردشگری نشان خواهد داد.

حالا به گفته کارشناسان اقتصادی و گردشگری، توسعه همکاریهای ایران با شرکتهای هوایی بینالمللی و افزایش پروازهای مستقیم از دیگر کشورها به ایران، اثرات مثبتی بر گردشگری کشور خواهد داشت. در این بین به اعتقاد آنها دو اثر برجستهتر خواهد بود؛ نخست آنکه بستههای سفر تنوع مییابند و دست تورگردانان و آژانسدارها برای تعریف تورهای گردشگری بازتر خواهد شد و دیگری اینکه هزینه سفرها کمتر میشود. آنها معتقدند اثرات غیرمستقیم آن نیز اشتغالزایی و توسعه صنایع وابسته به گردشگری است.

تسهیل ورود و خروج گردشگران به کشور

در همین حال مدیر یکی از آژانسهای گردشگری کشور که در زمینه ورود تورهای خارجی و همچنین طراحی تورهای خروجی فعالیت میکند به «دنیای اقتصاد» میگوید: «پروازهای مستقیم از شهرهای بزرگ اروپایی به تهران، با ایجاد یک هاب هوایی، رونق صنعت گردشگری را به همراه خواهد داشت.» رقیهحاتمیپور اضافه میکند: «گسترش صنعت هوایی به عنوان سهلترین و سریعترین راه ارتباطی، ورود و خروج گردشگران به ایران را تسهیل میکند و به صورت مستقیم بر آمار ورود گردشگران خارجی اثر میگذارد.»

وی با تاکید بر اینکه این امر چند نتیجه مهم دارد، میگوید: «نخست اینکه حضور شرکتهای معتبر هوایی، در امنیت و اعتبار پروازها نقشی عمده دارد و همین امر مشتاقان سفر به ایران را برای ورود به کشورمان مصممتر میکند.» این مدیر آژانس با اشاره به اهمیت این قراردادها و توافقات انجام شده با شرکتهای هواپیمایی صاحب نام میافزاید: «علاوهبر این، آژانسهای مسافرتی دستشان برای تعریف بستههای سفری متنوعتر باز شده و این امر با دادن حق انتخاب بیشتر به مسافران، تقاضا در بازار سفر را افزایش و با ایجاد رقابت، ارتقای کیفیت خدمات گردشگری را به دنبال خواهد داشت.»

حاتمیپور همچنین میافزاید: «از سوی دیگر شهروندان کشورهای دیگر، ترجیح میدهند با هواپیماهایی که از کشور خودشان بلند میشوند و متعلق به شرکتهای هواپیمایی کشورشان است، پرواز کنند که در صورت برقراری پروازهای مستقیم از تعداد بیشتری از شهرهای خارجی، طبیعتا گردشگران بیشتری هم به ایران سفر خواهند کرد.» به اعتقاد این فعال گردشگری، حال که با این اتفاقات مثبت، زمینههای بنیادین و زیرساختی گردشگری تسهیل شده است، آژانسداران و تورگردانان با فراغ خاطر بیشتری میتوانند بر دیگر جنبههای کار خود تمرکز کنند. حاتمیپور در اینباره تاکید میکند: «طراحی بستههای سفری که بتواند برای جمعیت بیشتری از گردشگران جذاب باشد و گروههای سنی و طبقاتی گستردهتری را شامل شود، نیازمند خلاقیت است و در شرایطی که فعالان این صنعت با مشکلات ساختاری و زمینهای دست به گریبان باشند، زمان و آرامش کافی برای اندیشیدن به اینگونه از موارد را نخواهند داشت؛ اما حالا به نظر میرسد که تسهیل شرایط، به تنوع بیشتر در خدمات سفر و افزایش کیفیت این خدمات منجر شود.»

دومینوی توسعه هوایی و گردشگری

حضور شرکتهای بزرگ و معتبر هوایی در کشور علاوه بر اینکه باعث گسترش و تسهیل ارتباطات ایران با جهان خواهد شد، زمینه ورود سرمایهگذاران خارجی علاقهمند به سرمایهگذاری در صنعت هوایی ایران را فراهم میکند و سبب ترمیم، نوسازی و توسعه پیکر نحیف و فرسوده ناوگان هوایی کشور میشود. همچنین انتقال دانش و تکنولوژی هوایی روز دنیا امنیت پروازها را بیشتر کرده و از آمار حوادث هوایی خواهد کاست. از سرگیری پروازهای ایرفرانس و افزایش تعداد پروازهای خارجی به ایران، دیگر شرکتهای بزرگ هواپیمایی دنیا را برای ورود به کشورمان مشتاقتر و برای ایجاد زمینهسازیهای لازم، وارد مذاکره با طرفهای ایرانی کرده است؛ تا آنجا که دونالد ترامپ، نامزد رقابتهای ریاستجمهوری آمریکا در پی سفر هیات بلندپایه ایرانی به فرانسه و نمایندگان سازمان هواپیمایی برای عقد قرارداد نهایی خرید هواپیما، اعلام کرده که چرا ما کاری نکردیم که این هواپیماها از بوئینگ خریداری شود. از سوی دیگر، استفان دیون، وزیر خارجه کانادا نیز گفته که اگر ایرباس میتواند هواپیما به ایران بفروشد، چرا بمباردیر کانادا نتواند چنین کاری انجام دهد؟ به اعتقاد وی، عدم تمایل برای برداشتن تحریمهای ایران از سوی محافظهکاران کانادا به ایرباس کمک کرده است، نه به بمباردیر.

سوزان بنوآ، رئیس گروه آنرو مونترال که نماینده بخش هوافضای مونترال است نیز معتقد است: «اگر تحریمها برداشته شوند، خبر فوقالعادهای برای این صنعت خواهد بود. در حال حاضر رقابت منصفانهای با ایرباس نداریم؛ زیرا ایرباس میتواند به ایران فروش داشته باشد.» استفان گی، مدیر شرکت منزیس اسکاتلند در آفریقا، خاورمیانه و هند هم معتقد است: «اجلاس بینالمللی هوانوردی ایران 2016، پنجره کوچکی بود که یک نیاز بزرگ را نشان داد. بنابراین لغو تحریمهای ایران فرصت استثنایی برای صنعت هوانوردی جهان برای ورود به این بازار ایجاد کرده است.» اما هواپیمایی اتریش نخستین شرکتی بود که خدمات خود را از سال 2014 در تهران از سر گرفت. بریتیش ایرویز نیز در 14 ژوئیه 6 پرواز هفتگی به ایران را از سرخواهد گرفت و خبرها حاکی از احتمال برقراری پرواز مستقیم میان تهران- توکیو است.

در همین خصوص، روزنامه فایننشال تایمز نیز در گزارشی به از سرگیری پروازهای خارجی به ایران پرداخته و با اشاره به تلاش برای نوسازی هواپیماهایی که عمر بعضی از آنها از 25 سال بیشتر بود، خاطرنشان کرده است: «ایران با شرکت ایرباس فرانسه برای خرید هواپیما قرارداد بسته و با بوئینگ نیز در حال مذاکره است.» این روزنامه انگلیسی در ادامه نوشته است: «پروازهای امن و افزایش شمار پروازهای خارجی در تحقق هدفگذاری ایران برای سالانه 50 میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی، حیاتی است.» هوشیاری مقامات ایرانی در بهره گرفتن از این فرصت برای احیا و نوسازی ناوگان هوایی، آینده صنعت هوایی کشور را تعیین خواهد کرد؛ صنعتی دانشمحور که سبب توسعه دیگر بخشهای صنعتی و اقتصادی (نظیر گردشگری) شده و مراودات ایران با جهان را گسترش خواهد داد.

در همین راستا، لجستیک، تعمیر و نگهداری هواپیماها و بازسازی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی از اولویتهایی است که از سوی وزیر راه و شهرسازی عنوان شده است. از سویی نوسازی و طراحی هفت فرودگاه بینالمللی نیز در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته و مذاکراتی نیز با برخی از شرکتهای خارجی انجام شده است. فعالسازی مسیرهای هوایی جدید نیز از دیگر اقداماتی است که پس از لغو تحریمها مورد توجه مسوولان کشور قرار گرفته است. به نظر میرسد همه چیز برای افزایش روزافزون گردشگران اروپایی و آمریکایی به ایران آماده است. حالا مسوولان صنعت حمل و نقل در حال صاف کردن مسیر توسعه گردشگری ورودی هستند و دارند توپ را کم کم در زمین مسوولان گردشگری کشور میاندازند.

ترکیب گردشگران پروازهای مستقیم پاریس به تهران

مدیرعامل ایرفرانس گفت: «با از سرگیری پروازهای مستقیم بین تهران و پاریس، سالانه 80 هزار مسافر ایرانی و فرانسوی بین دو کشور جابهجا میشوند.» فردریک گژی مدیرعامل ایرفرانس که همزمان با نشستن نخستین پرواز مستقیم از پاریس به تهران، به ایران آمده بود در گفتوگو با «ایرنا» افزود: «50 درصد مسافران خارجی این پرواز به ایران را فرانسویها تشکیل میدهند و باقی از کشورهایی مثل آمریکا و کانادا خواهند بود.» وی خاطرنشان کرد: «بعد از برجام، همه در فرانسه از ایران حرف میزنند و بخشی از مردم فرانسه که از فرهنگ ایران چیزهایی شنیدهاند، دوست دارند به ایران بیایند و از نزدیک کشور شما را ببینند.»

گژی افزود: «یکی از دلایل اشتیاق فرانسویها برای سفر به ایران این است که فرانسویها ذاتا انسانهای کنجکاوی هستند و شناخت نقاط جدید و آشنایی با تاریخ و فرهنگ آنها، برایشان جالب توجه است. در این مورد هم برای فرانسویها یک افتخار است که از یک کشور با تمدن طولانی که پرسپولیس و تخت جمشید را دارد، دیدن کنند.» وی ادامه داد: «دوستان من که به ایران سفر کردهاند درباره میهمان نوازی مردم ایران حرفهای خوبی میزنند.» مدیرعامل ایرفرانس خاطرنشان کرد: «من اولین بار است که به ایران میآیم اما بهطور قطعی وقتی سفر کردن بین دو کشور آسانتر میشود این تبادل بهتر شکل میگیرد؛ مثلا من در همین مدت کوتاه حضور در ایران تحت تاثیر ذائقه ایرانی قرار گرفتهام.» وی ادامه داد: «متقابلا سعی کردهایم تا مسافران ایرانی هم از بدو ورود به داخل هواپیما با یکسری از نمادها و ذائقههای فرهنگ مردم فرانسه آشنا شوند یا برای نمونه در همین پرواز اول، یکی از رهبران ارکستر فرانسه با ما به تهران آمد و هفته آینده تور کنسرتی را در ایران خواهد داشت و من به ارتقا و تبادل فرهنگها از طریق رفت و آمد بسیار خوشبین هستم.»

ژیل روش مدیر بخش خاورمیانه شرکت ایرفرانس هم که در این سفر هیات فرانسوی را همراهی کرده بود، گفت: «از نظر من برداشته شدن تحریمها میتواند یک عامل بسیار مهم برای گشایش روابط باشد که این اتفاق را دولت آقای روحانی رقم زد و این پیام روشن را به دنیا داد که ایران اهل تعامل و خواهان رابطه با دنیا است.» روش در ادامه افزود: «مهمترین چیزی که باعث میشود ما در رقابت با شرکتهای هواپیمایی ترکیش ایر و هواپیمایی امارات برنده باشیم این است که مکان فرودگاهی ما برای ترانزیت پروازهای بینالمللی استراتژیکتر است و تقاضای زیادی از کشورهای مختلف داریم که قابل مقایسه با آنها نیستیم. ضمن اینکه از نظر خدمات هم صد در صد تمام تلاشمان را خواهیم کرد که ذائقه فرانسوی دلپذیر با ذائقه ایرانی ترکیب شود و خدمات با این مصلحت در اختیار گردشگران قرار گیرد.» وی تاکید کرد: «مهم است بدانید که ایرفرانس هرگز بهطور کامل ایران را ترک نکرده بود و با اینکه پروازی در این سالها برقرار نبوده است، ولی نمایندگانی از ما در ایران حضور پیدا کرده و خواهان این مناسبات بودهایم.»