بانک مرکزی برای آقایان پول دارد برای ازدواج جوانان کف‌‌گیر به تهِ دیگ خورده؟

افزایش وام ازدواج به 10 میلیون تومان را شاید بتوان یکی از مهمترین مصوبات مجلس در روزهای اخیر برشمرد که برای جوانان از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که مشکلات اقتصادی و تشدید رکود عرصه را برای مردم بهویژه جوانان بسیار تنگ کرده و همین موضوع علتی شده بر افزایش سن ازدواج در جامعه!

عدم تمایل جوانان به ازدواج بهدلیل مشکلات اقتصادی مهمترین استدلال مجلس برای تصویب وام ازدواج به 10 میلیون تومان است، غلامرضا مصباحی مقدم نماینده پیشنهاد دهنده افزایش وام ازدواج با همین استدلال میگوید: در سال 89 تعداد 900 هزار ازدواج به ثبت رسیده که این رقم در سال 94 به 680 هزار مورد کاهش یافته است. در حال حاضر 12 میلیون نفر جوان مجرد و در سن ازدواج در کشور وجود دارد که 4 میلیون نفر آنها بالای 28 سال سن دارند.

برهمین اساس مجلس شورای اسلامی طی روزهای گذشته در مصوبهای بانک مرکزی را مکلف کرد وام ازدواج را به مبلغ 10 میلیون تومان برساند. با این مصوبه مبلغ 10 میلیون تومان برای هر یک از زوجین خواهد بود و جمعاً 20 میلیون تومان تسهیلات قرض الحسنه ازدواج برای زوجین با بازپرداخت چهار سال پرداخت خواهد شد.

اما هنوز شیرینی خبر به کام مردم و جوانان خوش نیامده بود که از نظام بانکی بانگ مخالفت برخاست و بانکها اعلام کردند توان پرداخت این وام را ندارند. این مخالفت درحالی از تریبون رسانه ملی اعلام شد که پیش از آن نمایندگان مجلس اعلام کرده بودند بانکها از منابع دیگر خود (قرض الحسنه جاری) باید به پرداخت تسهیلات این بخش بپردازند.

عبدالناصر همتی رئیس شورای هماهنگی بانکها در همین ارتباط با تأکید بر اینکه افزایش سهبرابری تسهیلات ازدواج در بودجه 1395 با توجه به منابع محدود قرضالحسنه بانکها نمیتواند عملیاتی شود، گفت: بانکها جهت پرداخت تسهیلات مذکور، منابع مالی محدودی دارند.

همتی با بیان اینکه مصوبه اخیر مجلس سطح توقع و انتظار مردم را از دولت بدون توجه به واقعیتهای موجود افزایش میدهد، گفت: مصوبه مذکور چون قانون است باید اجرایی شود ولی بهعلت منابع محدود بانکها عملیاتی نیست به این معنی که قبلاً بانکها مبلغ 3 میلیون تومان تسهیلات ازدواج را به یک میلیون نفر پرداخت میکردند ولی در حال حاضر مجبورند مبلغ 10 میلیون تومان را به 300 هزار نفر پرداخت کنند.

چند روز بعد از این اظهارات، بانک مرکزی هم وارد میدان مخالفت با افزایش وام ازدواج شد و اعلام کرد: ما قرار بود وام ازدواج را به پنج میلیون تومان افزایش دهیم که مجلس وام 10میلیونی را مصوب کرد.

مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی که مسئولیت اعلام موضع بانک مرکزی در قبال مصوبه جدید مجلس برای افزایش وام ازدواج را بهعهده داشت، در جمع خبرنگاران اعلام کرد: پول کافی برای پرداخت این تسهیلات نداریم و اگر بخواهیم این تسهیلات را پرداخت کنیم مردم باید مدت زمان بیشتری در صف وام ازدواج منتظر بمانند تا از محل وصولیها وام جدید بپردازیم.

ولی مخالفت نظام بانکی با افزایش وام ازدواج درحالی مطرح شده که بانکها به کارمندان خود وامهای کلان قرض الحسنه میدهند! و جالب اینجاست که بانک مرکزی در توجیه این کار و در پاسخ به نقدهای وارده به آن میگوید: تا کنون قانونی نبوده که بانکها را از پرداخت این تسهیلات منع کند ولی ما (بانک مرکزی) به بانکها گفتیم «از محل قرض الحسنه این وامها را ندهید».

بانک مرکزی اما این را هم گفته که پرداخت این وامها خیلی زیاد نیست و حداقل 20 تا 25 درصد منابع قرض الحسنه به پرداخت تسهیلات کلان کارمندان بانکها اختصاص یافته است.

گفتنی است، طبق گزارش برخی نمایندگان مجلس بانکها تاکنون بیش از 10هزار میلیارد تومان در زمینه اعطای تسهیلات قرضالحسنه تخلف داشتهاند که باید از طریق افزایش وام ازدواج آن را جبران کنند.

طبق گزارش 14455 مرکز پژوهشهای مجلس، وام دادهشده به مدیران و کارکنان بانکی، دوره بازپرداختی 15ساله به بالا دارد و مبلغ آن نیز بیش از 12 میلیون تومان است که در مواردی تا 100 میلیون تومان هم میرسد.

با وجود این، یکی از دلایل اصلی امتناع بانکها از پرداخت وام 10 میلیونی ازدواج البته کاهش سهم سپردههای قرض الحسنه در نظام بانکی است، طبق گزارش بانک مرکزی در بهمن ماه سال گذشته از مانده حدود 945هزار میلیارد تومانی سپرده بخشهای غیردولتی کمتر از 40هزار میلیارد تومان به منابع قرض الحسنه اختصاص دارد، بنابراین مانده این منابع فقط حدود 1.1 در 11 ماهه اول سال گذشته رشد داشته است.

ولی به نظر میرسد استدلال مجلسیها برای تصویب این مصوبه منطقیتر باشد و بهانهها برای عدم اجرای مصوبه افزایش وام ازدواج را نیز از بین ببرد، چراکه طبق گفته پورابراهیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پاسخ به دژپسند معاون سازمان مدیریت مبنی بر نبود منابع در نظام بانکی «مدنظر نمایندگان مجلس، استفاده بانکها از سپردههای قرض الحسنه جاری در اعطای وام قرض الحسنه»، بهویژه وام قرض الحسنه ازدواج است که این در متن ماده مصوب نیز آمده است.

همچنین غلامرضا مصباحی مقدم درباره محل پرداخت وام 10 میلیونی ازدواج گفته است: طبق آمار بانک مرکزی، 102هزار میلیارد تومان منابع قرض الحسنه موجود است که 36هزار میلیارد تومان آن پسانداز و 62هزار میلیارد تومان آن نیز جاری است.

ولی بانک مرکزی با پرداخت تسهیلات از محل سپردههای جاری مخالف است و میگوید شاید مردمی که این سپردهها را در بانکها افتتاح کردهاند راضی به این کار نباشند. (گفته میرمحمدصادقی در جلسه دیروز خود با خبرنگاران) یا اینکه سپردههای جاری عندالمطالبه هستند یا اینکه بخشی از منابع سپردههای جاری مربوط به یارانههاست که امروز میآیند و فردا میروند!

طبق آمار بانک مرکزی، بانکها بیش از 70هزار میلیارد تومان سپرده قرض الحسنه جاری از مردم با نرخ صفر دریافت کردند که برایشان هیچ هزینهای نداشته و مشخص نیست که این منابع را صرف چهکارهایی میکنند، شاید این منابع همان منبع وامهای بانکی با سودهای نجومی باشد!

بهدلیل اهمیت موضوع و اعلام مخالفت رسمی بانک مرکزی و بانکها با افزایش وام ازدواج به 10 میلیون تومان، تسنیم بهسراغ مردم رفت و پای حرف جوانانی نشست که حرف مشترک تمام آنها این بود که بانکها چرا برای وام ازدواج سنگاندازی کرده اما پولهای کلان صرف دانهدرشتها میکنند؟

رضا امیری جوانی 28ساله و مجرد است که با دلی پر از مشکلات اقتصادی و بیکاری گله میکند و میگوید: بانکها تا دلتان بخواهد پول دارند و حاصل آن هم اختلاسهایی است که هر چند وقت یک بار خبر آن منتشر میشود.

وی میگوید: در نظام بانکی به هر کسی که دوست دارند وام میدهند آن هم با ارقام بالا و سود پایین! در حقیقت پارتیبازی حرف اول را برای گرفتن وام از بانکها میزند.

امیری که رانندگی تاکسی را بهعنوان شغل انتخاب کرده ادامه میدهد: آنوقت در این شرایط یک بار برای جوانان تصمیم مهم گرفته شده ولی بانکها مانع میشوند و میگویند «پول نداریم»!

وی تعبیر جالبی از وضعیت فعلی اقتصاد دارد و تهران را به یک شهر جنگزده تشبیه کرده و میگوید: همه بهدنبال گرفتن غنائم خود هستند و به دیگران فکر نمیکنند. نمونه بارز هم مخالفت با وام ازدواج است آنهم بهبهانه پول نداشتن!

علی مرادی جوان دیگری است که در بازار آزاد مشغول به کار بوده و تا متوجه موضوع گزارش میشود ناله سر داده و میگوید: بانکها برای یک میلیون تومان کلی سنگ جلوی پای مردم میاندازند و باید دید برای 10 میلیون تومان چهکاری قرار است انجام دهند.

وی از سختگیری بانکها برای ضامن در قبال پرداخت تسهیلات گله کرده ادامه داد: معمولاً برای دریافت وام بانک میگوید «باید ضامن با فلان مشخصات بیاوری»، دست آخر هم باز ضامن را قبول نکرده و سنگ جدیدی میاندازد.

زهرا مقدسی جوان دیگری است که بهتازگی ازدواج کرده ولی هنوز موفق به دریافت وام ازدواج نشده است، وی میگوید: دریافت وام در بانکها بدون رابطه خیلی سخت است.

مقدسی علت مخالفت بانکها با افزایش وام ازدواج را در استفاده خودشان (بانکها) از منابع موجود میداند و میگوید: نمیخواهند به مردم وام بدهند و بهانهگیری میکنند! اگر پول ندارند چرا کارمندان خودشان در وضعیت رفاهی عالی به سر میبرند و وامهای بالا میگیرند.

آرین کمایی جوان دانشجویی است که وی نیز مانند دیگر جوانان دل خوشی از نظام بانکی ندارد و میگوید: وقتی وام نمیدهند چه یک میلیون چه 10 میلیون، فرقی برای ما ندارد.

وی هم از سختگیری بانکها بهخصوص در مورد ضامن گله دارد و میگوید: برای وامهای دو سه میلیونی کلی سخت میگیرند که «ضامنت حتماً باید کارمند دولت باشد و فیش حقوقی مشخصی داشته باشد»، دیگر معلوم نیست برای 10 میلیون تومان چه شرایطی خواهند گذاشت.

شاهرخ رضایی جوان دیگری است که در بازار کاسبی میکند، وی با انتقاد از رکود شدید در جامعه میگوید: 10 میلیون تومان هم بعید است چاره مشکلات جوانان باشد بهخاطر اینکه دیگر پول ارزش سابق را ندارد.

وی ادامه میدهد: شاید یک زوج با 20 میلیون تومان بتوانند یک مراسم عروسی ساده بگیرند که آن هم با توجه به مخارج فعلی بعید است، ولی با وجود این، بانکها نباید سنگاندازی کنند.

رضایی با اشاره به پرداخت وام به کارمندان بانکها میگوید: اکثر کارمندان بانکها با این وامها بهراحتی صاحب خانه و ماشین میشوند ولی جوانهای عادی بعد از چند سال کار مداوم باز هم نمیتوانند خانه بخرند! چطور بانک مرکزی آقای روحانی برای همه آقایان و آقازادهها پول دارد، به ازدواج جوانان که رسیده، کفگیر به ته دیگ خورده؟

مشابه این اظهارات بین سایر جوانان و در محافل مختلف بسیار مطرح میشود، باید دید که بعد از ابلاغ قانون بودجه و مصوبه وام 10میلیونی ازدواج به بانک مرکزی، این بانک چه تدبیری برای اجرای قانون خواهد داشت و آیا تهدید طولانی شدن صف ازدواج را عملی خواهد کرد یا خیر؟!