فرمول ایران-کروات برای گسترش همکاری‌ها در پسابرجام

در فضای پسابرجام و ادامه سفر مقامهای عالی رتبه جهان به ایران، اکنون نوبت به رییس جمهوری کرواسی رسیده است تا به همراه هیات بزرگ اقتصادی در کشورمان حضور یابد. به همراه کیتاروویچ که عصر دیروز (بیست وهشتم اردیبهشت ماه) به تهران آمد، نمایندگان بیش از 50 شرکت کروات از بخشهای گوناگون راهی ایران شدهاند.

در هیات همراه، نمایندگان شرکتهای بزرگ مانند شرکت نفت کرواسی (INA)، شرکت گاز کرواسی (PPD)، شرکت نصب خطوط انتقال برق و دیگر بنگاههای فعال در زمینههای دارویی، عمرانی و ... حضور دارند تا با طرفهای ایرانی خود به گفت وگو بپردازند.

در بیان اهمیت این سفر، خبرگزاری چینی «شینهوا» روز شنبه در گزارشی هیات همراه کیتاروویچ را بزرگترین هیات سیاسی اقتصادی کرواسی دانست که در سال 2016 به یک کشور دیگر میرود.
همان گونه که از ترکیب هیات همراه رییس جمهوری کرواسی پیدا است، برای کرواتها در برهه رفع تحریم های بین المللی، توسعه روابط اقتصادی با ایران در دستور کار قرار گرفته است. در اهداف اعلانی سفر نیز گسترش همکاریهای دوجانبه، منطقهای و بین المللی با مقامهای بلندپایه کشورمان از برنامههای سفر سه روزه کیتاروویچ به تهران اعلام شده است.

روابط کم نوسان گذشته و آینده پویای مناسبات

در فضای تحریمهای روزافزون بینالمللی علیه برنامه صلح آمیز هستهای، روابط تهران- زاگرب نیز زیر تاثیر اختلافهای فزاینده ایران و غرب و تنگناهای تحریمی قرار گرفت. به عنوان نمونه توافقی که ایران با شرکت نفت کرواسی در سال 2008 با هدف اکتشاف نفت و گاز در 17 میدان گازی کشورمان بسته بود به خاطر تحریمها اجرایی نشد. با وجود کاهش سطح همکاریهای اقتصادی طی سالهای گذشته، اراده جمهوری اسلامی ایران و کرواسی برای دستیابی به سطح مطلوب مناسبات پابرجا ماند.

در این پیوند، روزنامه «توتال کروشیا نیوز» کرواسی بیست و دوم اردیبهشت ماه نوشت: سال گذشته بازرگانان و سیاستمدارانی از ایران کرواسی را کشوری مهم قلمداد کردند که این نه فقط به خاطر موقعیت ژئوپلتیکی کرواسی بلکه به دلیل آن است کرواسی را کشوری دوست میدانند که هرگز به ایران پشت نکرده است. از این رو، امتیاز خاصی برای کشور ما در مقایسه با سایر کشورها قایلند.
جمهوری اسلامی ایران از نخستین کشورهایی بود که استقلال کرواسی را در دهه 90 میلادی به رسمیت شناخت؛ اقدامی سنجیدهای که تاکنون از ذهن مردم آن سرزمین پاک نشده است.

با وجود این سابقه مطلوب و نگاه مساعد دوجانبه، سطح مناسبات تجاری و اقتصادی میان 2 طرف قابل قیاس با روابط خوب سیاسی تهران و زاگرب نیست. خبرگزاری شینهوا حجم روابط 2 کشور را بسیار اندک و نزدیک به 4.5 میلیون یورو در سال برآورد کرده است. این در حالی است که تمایل جدی در تهران و زاگرب برای گسترش روابط وجود دارد.

اراده برای ارتقای سطح روابط به ویژه در عرصه اقتصادی حتی قبل از برجام نیز دیده میشد. سفر «وسنا پوسیچ» وزیر امور خارجه کرواسی، «دارکو لورنسین» وزیر گردشگی و همچنین « یوسیپ لکو» رییس پارلمان این کشور به ایران پیش از توافق جامع هستهای نشانگر درجه بالای اهمیت روابط با تهران برای سران زاگرب است.

ایران و کرواسی؛ از آشنایی فوتبالی تا همکاری اقتصادی

همکاری ورزشی به ویژه در عرصه فوتبال را میتوان یکی از زمینههای آشنایی و نزدیکی 2 کشور طی دهههای گذشته به شمار آورد. «استانکو پوکله پوویچ» مربی اهل کرواسی از نخستین مربیان فوتبال خارجی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی عهده دار سرمربیگری تیم ملی فوتبال ایران شد. بدین ترتیب بستر برای آشناییهای فوتبالی ایران و کرواسی فراهم شد. به دنبال استانکو، «تومیسلاو ایویچ»، «میروسلاو بلاژویچ» و «برانکو ایوانکوویچ» را میتوان از سرشناس ترین مربیان کروات در ایران به شمار آورد.

طی روزهای گذشته تارنمای نشریه «کرواسی ویک» در ارتباط با سفر کیتاروویچ به ایران گزارشی را منتشر کرد به همکاریهای ورزشی 2 کشور پرداخت. به نوشته این نشریه، تیمهای ملی فوتبال ایران و کرواسی که پیش از این 2 بار با یکدیگر روبرو شدهاند، قرار است پیش از رقابتهای قهرمانی اروپا (یورو 2016) در فرانسه دیدار دوستانهای را برگزار کنند.

گردشگری از دیگر محورهای همکاری مشترک است که میتواند در این سفر مورد توجه قرار گیرد. ایران به رغم دارا بودن آثار تاریخی فراوان و جاذبههای گردشگری بی نظیر تاکنون نتوانسته از این صنعت پردرآمد بهرهبرداری کند؛ موضوعی که از دید مسوولان دولت یازدهم دور نمانده است.

اوایل خرداد پارسال، در حاشیه یکصدمین اجلاس شورای اجرایی سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO) بود که رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشورمان و وزیر گردشگری کرواسی در راستای گسترش همکاری در حوزه مرتبط سند همکاری امضا کردند. افزون بر آن، پارسال وزیر گردشگری کرواسی در سفر به ایران بر افزایش همکاریهای 2 کشور به ویژه سرمایهگذاری کرواسی بر توریسم حلال تاکید کرد. به نوشته کرواسی ویک، در این کشور اروپایی، 20 هتل حلال وجود دارد که پذیرای مسلمانان از کشورهای اسلامی است.

همکاری در حوزههای سیاسی و امنیتی به ویژه در موضوع برخورد با تروریسم و افراط گری از دیگر مسایلی خواهد بود که در این سفر مورد توجه قرار میگیرد. نشریه وزیر امور خارجه این کشور نوشت: ایران کشوری مهم برای اروپا از جنبههای سیاسی و امنیتی است. همچنین، توسعه روابط پارلمانی، همکاری در زمینههای فناوری اطلاعات، داروسازی، بهداشت، حمل و نقل زمینی و دریایی همچون کشتیسازی و راه آهن از دیگر بسترهای همکاری میان ایران و کرواسی محسوب میشود.

ایران، کرواسی و مزیتهای همکاری در زمینه اقتصاد انرژی

در حوزه اقتصاد، همکاری در بخش انرژی از وزن و اهمیت بسیاری برای مقامهای ایرانی و کروات برخوردار است. در این ارتباط و در آستانه سفر رییس جمهوری کرواسی به ایران، تارنمای خبرگزاری «ترند» جمهوری آذربایجان در گزارشی این سفر را آغاز شکوفایی روابط 2 کشور عنوان کرد و نوشت: اکنون پس از برداشته شدن تحریمهای ضد ایرانی، کراوسی به دنبال گسترش روابط تجاری و اقتصادی خود با تهران است. ...«اتاق اقتصادی کرواسی» که مسوولیت هیات اقتصادی همراه رییس جمهوری این کشور را بر عهده دارد ابراز امیدواری کرده است که سفر به تهران موجب تقویت همکاری اقتصادی میان تهران- زاگرب شود.

سرمایهگذاری در بخش انرژی ایران شامل نفت، گاز و پتروشیمی از مهمترین خواستههای مقامهای کرواسی است. در بیان اهمیت این موضوع، روزنامه توتال کروشیا نیوز نوشت: ایران، از ذخایر بزرگ گازی برخوردار است و میتواند نقش مهمی را به عنوان تولید کننده گاز ایفا کند. کرواسی نیز در منطقه بسیار مهمی از لحاظ ژئوپلتیکی واقع شده است و میتواند به توزیع کننده گاز ایران در میان کشورهای اروپایی تبدیل شود. ایرانیها علاقهمند به جذب سرمایه در پایانه گاز طبیعی مایع (LNG) هستند و شرکتهای کروات سرمایه گذاری در بخش زیرساختارها و انرژی را هدف قرار میدهند.

در مجموع، به خاطر حجم چشمگیر ذخایر انرژی ایران و قرار گرفتن کرواسی در یک موقعیت ژئوپولتیکی خاص، این کشور میتواند به عنوان دروازه ورود انرژی ایران به اروپا عمل کند. بنابراین، نقش تعیین کننده کرواسی در منطقه بالکان و نیز ایران در منطقه خاورمیانه بیش از هر عامل دیگری میتواند سرعت بخش افزایش سطح مناسبات این 2 کشور باشد.

هر چند آمارها از حجم پایین مبادلههای اقتصادی میان ایران و کرواسی حکایت دارد اما با سفر رییس جمهوری کرواسی به ایران انتظار میرود بسترهای تازهای برای همکاری در زمینههای گوناگون ایجاد شود. به باور ناظران، برگزاری منظم نشستهای کمیسیون مشترک اقتصادی بین 2 کشور، این همکاریهای دوجانبه را سرعت خواهد بخشید، ضمن آن که کرواسی به عنوان یکی از اعضای اتحادیه 28 عضوی اروپا قادر است بر گسترش مناسبات تهران با این اتحادیه اثری کارآمد و مثبت بر جای گذارد.