یک تیر و چند نشان ایران پس از توافق با بدحساب‌ها

جایگاه خاص جغرافیایی ایران باعث شده هر جا در طول تاریخ صحبت از جابهجایی و ترانزیت کالا بوده، نام این کشور نیز مطرح شود. کشوری که نقطه اصلی اتصال در جاده تاریخی ابریشم بود، در این دوره از تاریخ و با توجه گسترش تواناییهای ترانزیتی نقش خود را در چند محور بازآفرینی خواهد کرد. اقدامی که با اجرای برجام سرعت گرفته و امیدی بسیار زیاد در این حوزه به وجود آورده است.

چراغ یکی از این امیدها را دولت هند روشن کرد. دولتی که از گذشتهی دور بحث برای ورودش به بندر چابهار را کلید زده بود و مذاکراتی دورهای و نامطمئن از سال 2003 تا امروز بنادر و دریانوردی ایران داشت این بار اسب خود را زین کرده تا بخشی از اهداف ترانزیتی خود را از خاک ایران پیگیری کند.

اقتصاد نوظهور هند که علاقه زیادی به رقابت با چینیها در حوزههای تجاری دارد، بندر چابهار را به عنوان اصلیترین فرصت پیش روی خود ارزیابی میکند. بندری که میتواند با کوتاهترین مسیر ممکن هند را به افغانستان و آسیای میانه وصل کند و این به معنی آن است که هند در آینده با صرف هزینهای بسیار کمتر کالاهای خود را به کشورهای شمالی ایران خواهد داد و البته مایحتاجش را بدون نیاز به خاک پاکستان تامین میکند.

هر سودی اما یک هزینهای نیز دارد. هزینهای که هند باید در طرحهای زیرساختی ایران بپردازد. بر اساس قراردادهای منعقد شده با طرفهای هندی، ایران چند طرح جامانده خود را میتواند پس از مدتها گمانه زنی نهایی کند.

پیگیری طرحهای توسعه بندر چابهار که میتواند دروازه ورود ایران به آبهای آزاد منطقهای باشد و البته نفوذ کشور را در بسیاری از مسیرهای ترانزیتی منتهی به خلیج فارس افزایش دهد از یک سو و تامین منابع مالی راه آهن 600 کیلومتری چابهار از سوی دیگر میتواند گامهای اصلی ایران در احیای موقعیت دریایی خود باشد.

نگاه بالاتر به این موضوع نشان میدهد ایران یک برد اساسی دیگر نیز خواهد کرد. دولت هند که در طول این سالها بیش از شش میلیارد دلار پول نفت به ایران بدهکار است به بهانه عقد قراردادهای جدید پای میز مذاکره آمده، بناست در کنار سرمایه گذاریهای جدید، بدهیهای معوق را نیز پرداخت کند، امری که در شرایط مالی اقتصادی کشور برای دولت اهمیتی جدی خواهد داشت.

بر اساس اعلام معاون وزیر راه، طرح راه آهن چابهار ظرف 10 ماه آینده تعیین تکلیف و نهایی خواهد شد و با آمدن شرکتهای هندی، سرمایه گذاری در دریا نیز قطعی خواهد شد، ایران و هند مسیری جدید به وجود میآورند و این امر برای بسیاری از مسیرهای موازی ترانزیتی منطقه رقیبی جدی خواهد ساخت.