ایران بالاترین نرخ رشد جهان را در تولید علم برتر کسب کرد

به گزارش از روابط عمومی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ، دکتر علی گزنی گفت: بررسی پایگاه استنادی آی.اس.آی در یک دهه اخیر نشان میدهد که تنها 25 کشور 84٪ کمیت تولید علم دنیا را تولید کردهاند و در بین این 25 کشور، جمهوری اسلامی ایران در سال 2015 نسبت به سال 2014 رتبه نخست رشد در تولید علم برتر را داشته است.

وی افزود: در تولید مقالات یک درصد برتر دنیا 19٪ رشد و در تولید مقالات 10 درصد برتر دنیا 66٪ رشد داشتهایم. 57٪ استنادهای شبکه علم تنها به 10٪ از مقالات برتر صورت میگیرد و 38٪ از مقالات حتی یکبار نیز مورد استفاده قرار نمیگیرند.

تولید علم برتر چیست؟

معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: هر چند پایگاه استنادی آی.اس.آی مبتنی بر فلسفه وجودی آن سعی دارد معتبرترین مجلات و کنفرانسهای دنیای علم را نمایه سازی نماید، اما تمامی این مجلات و کنفرانسها و همچنین تمامی محتوای نمایه شده در این پایگاه از وزن یکسانی از لحاظ اثربخشی برخوردار نیستند.

به گفته گزنی، مدارک در خُردترین و پایینترین سطح نظامهای استنادی قرار دارند و مقالات مهمترین و غالبترین نوع مدرکی هستند که نظامهای استنادی به واسطه مجلات و کنفرانسها نمایه میشوند. این مقالات توسط پژوهشگران منتشر میشوند و پژوهشگران نیز وابسته به یک دانشگاه یا مرکز تحقیقاتی هستند.

معاون ISC ادامه داد: هر نتیجه پژوهشی صرف این که در قالب یک مقاله مجله در پایگاههای استنادی نمایه شده باشد، اثربخش نیست. میزان استفاده از نتایج پژوهش یا به عبارت دیگر میزان استنادهای دریافتی میزان اثربخشی آن را معین میکند. در فاصله 26 سال اخیر، حدود 450 میلیون استناد در پایگاه استنادی آی.اس.آی ثبت شده است.

گزنی اظهار داشت: در شبکه علم بین الملل، 0.01% (یک صدم درصد) از مقالات حدود 1.6% ( یک ممیز شش دهم درصد) از استنادها را دریافت میکنند. مقالات 0.1% (یک دهم درصد) برتر 5.5% (پنج و نیم درصد) از استنادها دنیا را به خود اختصاص دادهاند. در مرحله بعدی مقالات 1% برتر قرار دارند که 19% استنادهای دنیا را دریافت کردهاند. زمانی که به مقالات 10% برتر نگاه میکنیم در مییابیم که این گروه از مقالات حدود 57% استنادهای دنیا را دریافت نمودهاند. حدود 76% از استنادهای دنیا به مقالات 20% برتر دنیا صورت گرفته است و حدود 96% از استنادهای دنیا به 50% از مقالات برتر دنیا صورت گرفته است.

وی افزود: 50% از مقالاتی که در پایگاه استنادی آی.اس.آی منتشر میشوند، فقط 4% از استنادهای شبکه علم را دریافت میکنند، این مقالات در دسته مقالات برتر قرار نمیگیرند.

به گفته معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، در فاصله سالهای 2015-1990 کل تولید علم دنیا در پایگاه وب آو ساینس تامسون رویترز (آی.اس.آی) تعداد 41,092,541 ( حدود چهل و یک میلیون) مدرک بوده است. 38٪ از این مقالات حتی یکبار هم مورد استفاده قرار نگرفتهاند، بنابراین هر تولید علمی در نظامهای استنادی مورد استفاده جامعه علمی قرار نمیگیرد.

گزنی با اشاره به اینکه تولید علم برتر به تحقیقی اطلاق میشود که از اثرگذاری بالایی (High-Impact) در شبکه علم برخوردار است و مبانی سنجش اثرگذاری میزان استفاده یا همان استنادها هستند، افزود: مقالات 10٪ برتر که تعدادشان بالغ بر 4.109.254 (حدود چهار میلیون) مدرک است حدود 57٪ استنادها یعنی 252.137.213 (حدود دویست پنجاه میلیون) استناد دریافت کردهاند.

وی یکی از راههای سیاستگذاری برای حرکت در مسیر تولید علم برتر را انتخاب مجلات برتر برای انتشار مقالات عنوان کرد و گفت: مقالاتی که در مجلات برتر منتشر میشوند به صورت بالقوه امکان دریافت استنادهای بیشتر را دارند.

گزنی خاطرنشان کرد: هدایت نشر علم کشور به سمت نشریات برتر به عنوان یک سیاست مطلق در جهت تولید علم برای رفع نیازهای کشور جای بحث دارد، اما برای کسب مرجعیت علم بین الملل سیاستی کارآمد است.

رتبه نخست دنیا در رشد تولید علم برتر - مقالات یک درصد برتر

معاون پژوهش و فناوری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران در سال 2014 تعداد 191 مقاله پراستناد تولید کرد. تعداد مقالات یک درصد برتر کشور در سال 2015 به 227 مورد رسید. بدین ترتیب کشور یک رشد حدود 19٪ را تجربه کرد. بعد از ایران هند بیشترین میزان رشد را دارد.

گزنی افزود: هندوستان در سال 2014 و 2015 به ترتیب تعداد 335 و 418 مقاله یک درصد برتر منتشر کرد. رشد این کشور حدود 18٪ است. چین در رتبه سوم دنیا از لحاظ رشد تولید علم برتر قرار دارد. این کشور در سال های 2014 و 2015 به ترتیب تعداد 2829 و 3170 مدرک منتشر کرد که در دسته مقالات یک درصد برتر قرار می گیرند. بدین ترتیب این کشور از یک رشد حدود 12٪ برخوردار بوده است.