فرآوری فسفات ایران به کمک چینی‌ها

برنامههای آینده سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، به منظور استفاده از امکانات و فرصتهای خارجی برای بسط دانش فنی، انتقال تجربههای موفق مهندسی شرکتهای خارجی است و در همین زمینه سمینار آموزشی یادشده با همکاری شرکت «معدنکاو» و هلدینگ چینی «مین متالز» برگزار شد.

در این جلسه، بررسی روشهای رایج فرآوری فسفات برای تولید اسید فسفریک مورد بررسی قرار گرفت چراکه روشهای کنونی فرآوری فسفات، علاوه بر هزینه بر بودن، آلودگیهای زیستمحیطی بسیاری ایجاد میکند که برای رفع آنها، هزینههای هنگفتی باید پرداخت کرد. در این سمینار، روش ابداعی و جدید شرکت چینی مورد بررسی قرار گرفت که گفته میشد علاوه بر نداشتن مخاطرات زیستمحیطی، امکان تولید محصول با کیفیت بالا از فسفاتهای کم عیار را داشته و بهطور تقریبی تمام مواد اولیه، مورد استفاده قرار گرفته و دورریزی نخواهند داشت.

فعالیتهای عمقی معدنی

در ابتدای سمینار آموزشی معرفی فناوری جدید تولید اسید فسفریک، مدیرعامل شرکت چینی «مین متالز» اظهار کرد: در گذشته نهچندان دور در سفر انجام شده به ایران، از معادن سرب و روی ایران بازدید کردم. از آن زمان به بعد همواره این شرکت در تلاش بوده تا زمینه همکاری مشترک با ایران را فراهم کند.

وینست در ادامه گفت: شرکت مین متالز به عنوان یک شرکت پژوهش و توسعهای در پروژههای معدنی بسیاری فعال بوده و سابقه ۶۰ ساله در حوزه معدن دارد و ارائه دهنده خدمات «EPC» است. از طرفی فعالیتهای پژوهشی بسیاری در زمینه استخراج مواد معدنی و فرآوری در دستور کار این شرکت قرار دارد که با داشتن نیروهای متخصص در حوزه معدن و صنایع معدنی توانسته بهترین حوزههای تخصصی در این بخش را از آن خود کند.

وی افزود: شرکت مینمتالز سابقه استخراج مواد معدنی در اعماق بسیار پایین حدود ۶ هزار متر از سطح زمین انجام داده است. از جمله برنامههای مهم این شرکت که قرار است با ایران به مرحله اجرایی برسد همکاری با شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران است و تاکنون مراحل آمادهسازی اجرای فعالیتهای معدنی در این استان در دستور کار قرار گرفته است.

سهامدار و عضو هیات مدیره شرکت مین متالز گفت: یکی دیگر از فناوری و دانشهایی که شرکت ما در اختیار دارد، آزمایشگاههای مجهز و پیشرفتهای است که امکان هرگونه انجام آزمایش در آن روی مواد معدنی وجود دارد. ایران نیز در صورتی که بتواند زمینه همکاری مشترک با این شرکت معدنی را فراهم کند، گامی روبه جلو برای تولید محصولات با کیفیت برخواهد داشت.

وینست در ادامه بیان کرد: شرکت مینمتالز که در حوزه استخراج مواد معدنی اقدامات گستردهای انجام داده، توانسته در اعماق ۱۵۰۰ متری از سطح زمین فعالیت کند. همچنین فناوری انجام فعالیتهای مختلف اکتشافی و استخراجی در ارتفاع ۴هزارمتری از سطح دریا را نیز در اختیار دارد.

وی افزود: از آنجاییکه بیشتر ذخایر معدنی چین در ۳۰سال گذشته مورد استفاده قرار گرفته، هماکنون پروژههای معدنی سخت و پردردسری برای بهرهبرداری از ذخایر عمقی پیش روی بهرهبرداران وجود دارد. این در حالی است که فعالیت روی این دست از معادن در ایران بسیار پرهزینه و سخت است و شاید نگاهی برای بهرهبرداری از آنها در برنامهها فعالان معدنی نباشد. با این حال چینیها ناچارند که روی معادن سخت و پیچیده کار کرده و ضمن دستیابی به این مواد معدنی، آنها را فرآوری کنند. بنابراین میتوان گفت روشها و دانش فرآوری مواد معدنی چین، در جهان حرف نخست را میزند.

به گفته سهامدار و عضو هیات مدیره شرکت مینمتالز، یکی از پروژههای این شرکت در حدود ۱۰۰کیلومتری تهران قرار گرفته که در ماه آینده به بهرهبرداری میرسد. همچنین در زمینه کارخانههای ریختهگری نیز این شرکت بهترین فناوریها را در اختیار دارد که هیچگونه مسائل و چالشهای زیستمحیطی نیز ندارند.

اسید فسفریک کشاورزی

در ادامه این سمینار، پروفسور «هویانگ» که سخنگوی شرکت مینمتالز بود ضمن اشاره به کاربردهای اسیدفسفریک در جهان به معرفی روشهای امروزی برای فرآوری فسفات و تولید اسید فسفریک پرداخت. مخترع روش جدید فرآوری فسفات گفت: اسید فسفریک در صنعت کشاورزی و صنایع غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. البته بیشترین مصرف اسیدفسفریک در کشاورزی بوده ولی در صنعت چاپ، منسوجات و رنگسازی نیز به کار میرود.

وی با بیان اینکه نسبت به سرانه مصرف اسیدفسفریک در جهان، کمبود این ماده در ایران دیده میشود در ادامه گفت: ۲روش «گرمایی» و «تَر» به عنوان روشهای تولید اسیدفسفریک در جهان هستند و این در حالی است که هرکدام از این روشها چالشها و مشکلات زیادی به همراه خود میآورند. بهعنوان مثال در روش گرمایی سرمایهگذاری بالاست و با داشتن آلودگی بالا، کاهش تولید را به همراه دارد. همچنین مصرف بالای منابع انرژی مانند آب، برق و ذخیره شدن اندک انرژی در این روش و نیاز به فسفات عیار بالا برای تولید اسید فسفریک از دیگر معایب این روش بهشمار میآیند.

استفاده از مواد معدنی دیگری همچون سیلیس و زغالسنگ هنگام فرآوری فسفات در روش قدیمی، منجر به آلودگیهای زیستمحیطی فراوانی میشود.

فسفات کوه لار، عیار میگیرد

«هویانگ» با بیان اینکه روش تَر نیز معایب بسیاری همچون نیاز به سرمایهگذاری بالا، کاست تولید بالا و آلودگی زیستمحیطی بالایی وجود دارد گفت: علاوه بر آن در روش تَر، فرآیند تولید بسیار طولانی است و باید از فسفات عیار بالا استفاده کرد. این درحالی است که برای تولید اسید فسفریک با کیفیت بالا باید روشی انتخاب کرد که میزان معایب و مشکلات حاصل از آن به کمترین حد ممکن برسد.

وی بعد از پرداختن به انواع روشهای فرآوری فسفات برای تولید اسید فسفریک درباره روش نوین شرکت مین متالز تصریح کرد: روش «jckpa» کارآیی خوب و بالایی دارد و آزمایشهای اولیه آن انجام شده و در سال ۲۰۱۳م به شکل کاملا توسعهیافته ارائه شده و مورد تایید قرار گرفته است.

به گفته «هو» این روش شامل ۵مرحله تولیدی است. در مرحله نخست تهیه مواد اولیه شامل سیلیکا، فسفر و...، مرحله دوم آمادهسازی گندله ترکیبی، مرحله سوم ایجاد کورههای سربار برای جداسازی سربارهها، مرحله چهارم جذب اسید و ریکاوری و بازیافت و مرحله آخر نیز جداسازی پلیت یا همان گندله است. در این روش از فرآوری مواد معدنی، میتوان اسید فسفریک ۸۵ درصد تولید کرد.

به گفته وی از مزایای این نوع از فرآوری فسفات، سرعت بالا و فناوریهای بروز و مصرف پایین انرژی است.

وی به همکاری مشترک بین ایران و این شرکت چینی اشاره بیان کرد: یکی از پروژههای شرکت مینمتالز در ایران مربوط به کوه لار است که در این زمینه اقدامات اولیه همچون نمونهبرداری انجام شده و زمینه تولید محصول نهایی از ماده معدنی کوه لار با عیار پایین (۹/۳) وجود داشته و میتوان عیار فسفات آن را تا ۲۵ درصد بالا برد. برای انجام این کار، آزمایشهای اولیه انجام شده است.

وی با ابراز تمایل برای همکاری با ایران برای تولید اسید فسفریک در ادامه گفت: ایران به دلیل برخورداری از ذخایر قابل توجه از فسفات، میتواند بازار خوبی برای فعالیت باشد. البته هماکنون فعالیتهایی روی معدن«اسفوردی» در یزد آغاز شده و در آینده با به وجود آمدن شرایط مناسب و پیگیری امور، میتوانیم فعالیت خود را در این معدن بهطور جدی آغاز کنیم.