سه گام ایران برای الحاق به توافق‌نامه پاریس

مجید شفیع پور با اشاره به اینکه برای الحاق کشورهای عضو کنوانسیون تغییرات آب و هوا به «توافقنامه پاریس» فرآیندی سهگانه پیش بینی شده است، گفت: گام نخست این است که اعضا در بازه زمانی یک ساله که در کنوانسیون و توافقنامه تعیین شده، برای امضای سند حقوقی بینالمللی حداقل در حد وزیر امور خارجه یا وزیر محیط زیست کشورها حضور به هم رسانند.

وی با بیان اینکه در توافقنامه دو روز 21 و 22 آوریل 2016 مصادف با دوم و سوم اردیبهشت ماه سال 95 برای اجرای این مراسم امضاء اختصاص یافته بود تا کشورهای علاقهمند به الحاق توافقنامه پاریس، در سطح مناسب برای امضا ءحاضر شوند، اظهار کرد: این دو روز آغاز بازه زمانی یک ساله و فرصت کشورها برای الحاق را رقم زد و تا دوم اردیبهشت 1396 تداوم دارد و این فرصت برای کشورهایی که به هر دلیلی نتوانستند در این تاریخ خود را به مراسم امضاء برسانند وجود دارد که طی این یک سال  تمایل خود را برای الحاق به توافقنامه پاریس اعلام کنند.

گام اول؛ مأموریت وزیر امور خارجه برای امضای توافقنامه پاریس

رئیس مرکز امور بینالملل و کنوانسیونهای سازمان محیط زیست با اشاره به اینکه در کشور ما نیز بر اساس تلاشهایی که توسط سازمان حفاظت محیط زیست، معاونت حقوقی ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه صورت گرفته بود درخواستی مبنی بر ضرورت حضور ایران در زمره امضاءکنندگان «توافقنامه تغییرات اقلیم» به هیئت وزیران تسلیم شد، افزود: هیئت وزیران نیز در اواخر فروردینماه مصوبهای را گذراند و طی آن به جواد ظریف وزیر امور خارجه مأموریت داد تا در مراسم امضاء، به نمایندگی از ایران حضور یافته و با امضای خود تمایل به الحاق و پذیرش توافقنامه پاریس را اعلام کند.

176 امضاء زیر توافقنامه پاریس طی دو روز

شفیعپور با تاکید بر اینکه این مراسم با استقبال شدید کشورها برگزار شد، گفت: تنها طی آن دو روز 176 کشور از 196 عضو کنوانسیون تغییرات آب و هوا در سطوح روسای جمهور، نخستوزیران و پادشاهان شرکت کرده و تمایل خود به پیوستن به مفاد این توافقنامه را اعلام کردند که جمهوری اسلامی ایران نیز در زمره این 178 کشور قرار گرفت.

گام دوم؛ تصویب لایحه توافقنامه پاریس در جلسه هیات دولت به ریاست رییس جمهور

این کارشناس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در گام دوم کشورها تلاش خواهند کرد طی تشریفات قانونی و در راستای الحاق به این توافقنامه اقداماتی انجام دهند، اظهار کرد: در کشور ما مشابه بسیاری از کشورها طلب میکرد دولت یک لایحه تنظیم کند که در برگیرنده محتوای توافقنامه پاریس باشد و مرجع قانونی توافقنامه در داخل کشور مشخص شود. این تلاش در پی امضای توافقنامه، از سوی معاونت حقوقی ریاست جمهوری و سازمان حفاظت محیط زیست دنبال شد و پیشنویس لایحهای که تنظیم شده بود در هیئت وزیران به تصویب رسید.

گام سوم؛ تقدیم لایحه توافقنامه پاریس به مجلس شورای اسلامی

به گفته شفیع پور، گام انتهایی که پس از طی شدن آن کشورها رسماً پذیرش خود را از طریق مجاری قانونی به دبیرخانه کنوانسیون تغییرات آب و هوا اعلام میکنند، تصویب این لایحه در مجلسهای قانونگذاری است. بنابراین ضروری است متعاقب تصویبی که در هیئت وزیران در 23 تیرماه سال جاری صورت گرفته این لایحه به مجلس شورای اسلامی تسلیم شود تا بعد از بررسی های لازم در کمیسیونهای مختلف در صحن علنی مطرح شود که طی این سه گام رسماً الحاق خودمان را به این توافقنامه اعلام میکنیم.

ایران در زمره 10 کشور اول تولیدکننده گازهای گلخانهای

رئیس مرکز امور بینالملل و کنوانسیونهای سازمان محیط زیست با بیان اینکه بر اساس توافقنامه پاریس اگر حداقل 55 کشور جهان که دارای حداقل 55 درصد از سهم انتشار گازهای گلخانهای کل جهان هستند به پذیرش مفاد این توافقنامه برسند در این صورت توافقنامه نافذ میشود، تاکید کرد: کشورهای مختلف در انتشار گازهای گلخانهای سهم های متفاوتی دارند. ایران نیز به عنوان کشوری که در زمره 10 کشور عمده تولیدکننده گازهای گلخانهای قرار دارد و به دنبال همسوکردن برنامههای توسعهای خود با اقتصاد کمکربن است، با توجه به زمانبندی شروع توافقنامه که اول ژانویه 2021 است، تعهدات کشورهای توسعهیافته در پیش از ورود به سال شروع، اصول چانهزنی و سایر اولویتها تشخیص می دهند که چه زمانی آمادگی خود را به کنوانسیون تغییرات آب و هوا اعلام کنند.

وی تاکید کرد: نکته مهم در مورد توافقنامه پاریس آن است که بعد از تصویب آن در مجلس شورای اسلامی چه زمانی دولت ما به دبیرخانه کنوانسیون تغییرات آب و هوا پذیرفته شدن این توافقنامه را اعلام کند. بنابراین این لایحه میتواند در زمان کوتاهتری مورد بررسی و تصویب مجلس قرار گیرد؛ ولی اعلام آن به دبیرخانه کنوانسیون تغییرات آب و هوا به زمانی که با منافع ملی تطبیق کامل دارد موکول میشود.

چالش اتحادیه اروپا در انجام تعهدات توافق نامه پاریس بعد از خروج بریتانیا

شفیعپور همچنین در مورد خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و ضرورت تعیین تکلیف جدید برای این اتحادیه، اظهار کرد: 28 کشور عضو اتحادیه اروپا دارای سهم 20 درصدی در انتشار گازهای گلخانهای جهان هستند که با خروج بریتانیا موضوع برای پذیرش در اتحادیه اروپا دشوارتر میشود چون با شرایط جدید سهم پذیرفته شده از سوی اتحادیه اروپا، باید بین 27 کشور تقسیم شود.

وی در پایان با تاکید بر اینکه این شرایط از یک طرف فرصت و از طرف دیگر تهدید محسوب میشود، افزود: اتحادیه اروپا پذیرفته که در سال 2030 نسبت به سال 1990، 40 درصد کمتر انتشار گازهای گلخانهای داشته باشد که با شرایط خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا محاسبات داخلی آنها را طلب میکند چون اتحادیه اروپا فارغ از تعداد کشورها، سهمی را عهدهدار شده است که از سوی دیگر اگر بریتانیا جدا شود این کشور نیز باید سهم جداگانهای را عهدهدار شود تا بتواند در همراهی توافقنامه پاریس شرکت کند.