از خاک تا سازه‌های فلزی

در تشریفات نیز از آهن استفاده میشد به گونهای که ارزش آن از طلا بیشتر بود. امروزه آهن و فولاد، یکی از اساسیترین پایههای فعالیتهای اقتصادی و صنعتی هر کشور را تشکیل میدهند و این به سبب نیاز مبرمی است که انسان برای پیشبرد مقاصد خود در زندگی امروزی مانند ساختمانسازی، پلسازی، خودرو، کشتی، لوازمخانگی و... به آهن دارد و آن را مورد استفاده قرار میدهد که با کمی بررسی میتوان به نقش سازنده این ماده مهم معدنی، پی برد. از قرن ۱۰ تا ۱۲میلادی در خاورمیانه، جابهجایی سریع در تبدیل ابزار و سلاحهای برنزی به آهنی اتفاق افتاد که به این دوره جابهجایی که در زمانها و مناطق مختلف جهان رخ داد، «عصر آهن» گفته میشود.

امروزه کاربرد آهن از دیگر فلزات بیشتر است به گونهای که ۹۵درصد فلزات تولید شده در سراسر جهان را تشکیل میدهد. قیمت ارزان و مقاومت بالای ترکیب آهن، استفاده از آن را بهویژه در خودروسازی، کشتیسازی، صنایع مختلف ساختمانی و هزاران سازه فلزی دیگر اجتنابناپذیر کرده است. با توجه به جایگاه ویژه فولاد در اقتصاد و صنعت هر کشور، آهن به عنوان یک کالای استراتژیک و یکی از عوامل مورد توجه در زمینه شاخص توسعهیافتگی کشورهای جهان بهشمار آمده و سرمایهگذاریهای مختلفی در زمینه توسعه این صنعت انجام شده و میشود زیرا سرمایهگذاری در این زمینه بیشترین توجیه اقتصادی را دارد. میتوان از دل خاک، ساخت سازههای فلزی را تضمین کرد به شرطی که فناوری آن در دست باشد.

با وجود تغییر و تحولات فراوانی که در تولید فولاد در نیم قرن گذشته انجام شده اما هنوز روشهای جدید برای استخراج و بهبود کیفیت این محصول قابل بررسی است. این در حالی است که در میان ۲۰ کشور تولیدکننده فولاد، فقط امریکا، روسیه، مکزیک، افریقای جنوبی و ایران دارای ۳ عنصر اصلی تولید فولاد یعنی سنگآهن، انرژی و آب هستند. به عبارتی دارا بودن این ۳ عنصر اصلی مهمترین علتی است که باعث شده تولید فولاد در ایران از مزیت نسبی برخوردار باشد. دلیل بعدی ذخایربالای سنگآهن در ایران است، میزان ذخایر سنگآهن در ایران حدود ۴/۵میلیارد تن برآورد شده که ۲/۵میلیارد تن آن قطعی است و بیشتر این ذخایر در مناطق مرکزی، گلگهر و سنگان خراسان قرار دارند. این مناطق به ترتیب دارای ۱، ۲ و ۱/۲میلیارد تن ذخایر احتمالی هستند. البته نباید فراموش کرد هماکنون قیمت جهانی فولاد با کاهش چشمگیری روبهرو است و همین امر استخراج سنگآهن از معادن را با چالشهای اساسی روبهرو کرده به گونهای که توجیه اقتصادی ندارد.