بهره‌برداری از کارخانه شمش آلومینیوم جاجرم

با توجه به هدفگذاری تولید، ارقام بالای این فلز در برنامههای توسعهای کشور و احداث چند کارخانه تولید شمش آلومینیوم، اهمیت تولید این فلز استراتژیک بیشتر مشخص میشود. ماده اولیه و اصلی به منظور تولید این فلز، اکسید آلومینیوم (Al۲O۳) با درصد خلوص بالا بوده و تنها تولیدکننده پودر آلومینا در کشور، شرکت آلومینای ایران (مجتمع جاجرم) است و این کارخانه ماده اولیه مورد نیاز خود یعنی بوکسیت را با مطالعات اکتشافی زمینشناسی از معادن بوکسیت جاجرم تامین میکند که در ۱۰ کیلومتری شمالشرق جاجرم در استان خراسانشمالی قرار دارد. این امر، نشاندهنده این حقیقت است که میزان ذخیره و کیفیت بوکسیت جاجرم به اندازه کافی مناسب است که احداث کارخانه شمش آلومینیوم را توجیه میکند.

پیشرفت ۶۵درصدی

طرح احداث کارخانه شمش آلومینیوم جاجرم در ۲۰ اسفند ۱۳۸۵ به تصویب رسید. محل تامین منابع مالی، از محل منابع داخلی شرکت آلومینای ایران و تسهیلات بانکی تامین شده است و کلنگزنی طرح در تاریخ ۸۶/۶/۱۴ با حضور معاون وزیر صنایع و رییس هیات عامل سازمان ایمیدرو وقت آغاز شد. از افتتاح اجرایی شدن پروژه احداث کارخانه شمش آلومینیوم در جاجرم بیش از ۷سال میگذرد.

در سالهای نخست این پروژه با وقفه روبهرو شده و تا حدی به حالت نیمهتعطیل درآمد. دراینباره تورج زارع، مدیرعامل شرکت آلومینیوم جاجرم در گفتوگو با صمت عنوان کرد: سال ۸۶ فعالیت اولیه طرح شمش آلومینیوم جاجرم آغاز شد و تا سال۹۳ کل پیشرفت فیزیکی این طرح به ۴۵درصد رسید. از اینرو میتوان ادعا کرد که این پروژه در این مدت راکد و نیمهفعال بوده تا جایی که در مدت ۷ سال تنها ۴۵درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. زارع در ادامه با اشاره به اینکه شرکت آلومینیوم جاجرم جزو اولویتهای ایمیدرو بهشمار میرود، خاطرنشان کرد: از ابتدای سال۹۴ ما شاهد رشد قابل توجهی از این پروژه بودهایم.

پروژه در ابتدای کار تا سال ۹۴ بهخاطر رکودی که حاکم شده بود، نتوانست چندان پیشرفت کند، چراکه پیمانکار و مشاور مشخصی نداشت، بنابراین نتوانست در این زمان پیشرفت فیزیکی قابل توجهی داشته باشد. وی در ادامه عنوان کرد: از ابتدای سال۹۴ پیمانکار جدید تعیین تکلیف شد و قراردادهای جدید با پیمانکار و مشاور بسته و مناقصههایی برای بخشهای مختلف برگزار شد. در حال حاضر نیز ۶۰ تا ۶۵درصد کل پروژه پیشرفت داشته است. به گزارش ایمیدرو، برای طراحی خط هوایی ۴۰۰ کیلوولت از پست جاجرم به پروژه، برای ساخت و نصب دودکش گازهای آلاینده، تکمیل فعالیتهای سیویل انبار جامع و برای تکمیل تمامی فعالیتهای باقیمانده پروژه (بتنی، فلزی، داکت، نصب تجهیزات مکانیک و برق، محوطهسازی و یوتیلیتی) مناقصههایی برگزار شد.

همچنین مناقصه دومرحلهای برای انتخاب پیمانکار و به منظور فعالیتهای اجرای خط هوایی ۴۰۰ کیلوولت از پست برق جاجرم تا پست برق پروژه، انجام شده است. در زمینه گرفتن تسهیلات برای طرح میتوان به اقدامهایی چون مذاکره و پیگیری از بانک صنعت و معدن به منظور پذیرش عاملیت تسهیلات یوزانس کونلون بانک کشور چین، مکاتبه و پیگیری از بانک ملی برای اخذ تسهیلات ریالی و مکاتبه و پیگیری از بانک ملت برای اخذ تسهیلات ارزی اشاره کرد.

ظرفیت ۴۰هزار تنی

هدف این طرح، تولید شمش آلومینیوم با ظرفیت ۳۶/۶هزار تن شمش آلومینیوم در فاز نخست است. نوع قرارداد، قرارداد مهندسی، تامین، ساخت، نصب، راهاندازی و تحویل در قالب قراردادهای مختلف است. سرمایهگذار این طرح، شرکت آلومینای ایران با مساعدت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران است. برآورد هزینه طرح براساس آخرین برآوردها حدود ۴۷۶میلیارد تومان است. درباره پیشبینی ظرفیت اولیه، مدیرعامل شرکت آلومینیوم جاجرم اظهار کرد: کل ظرفیت این طرح در ابتدا حدود ۳۶هزار و ۶۰۰ تن برآورد شده بود، اما با مطالعات و طراحی دوبارهای که روی طرح انجام شد، ظرفیت پیشبینیشده ۴۰هزار تن تخمین زده شد. زارع همچنین درباره زمان افتتاح این طرح عنوان کرد: اگر مشکل منابع مالی برطرف شود و بهواسطه برجام گشایشی در تامین منابع ارزی روی دهد، در نیمه نخست سال۹۶ شاهد افتتاح این پروژه خواهیم بود.

اقدامهای خارجی

درباره اقدامها و مشارکت کشورهای خارجی در این طرح، مدیرعامل شرکت آلومینیوم جاجرم عنوان کرد: مشارکت اصلی این پروژه با همکاری یک شرکت چینی انجام شده است. البته حدود ۶ تا ۷ پیمانکار داخلی نیز در این پروژه مشغول به کار هستند. از جمله خط انتقال برق را پیمانکاران داخلی انجام دادهاند. همچنین تمامی فعالیتهای ساختمانی پروژه را پیمانکار داخلی انجام داده است. البته بخشی از تاسیسات برق را شرکت چینی انجام داده است. زارع افزود: جلسههای متعددی با شرکت چینی برای تجهیز و پیشرفت این پروژه نیز برگزار شده است. به گزارش ایمیدرو درباره اقدامهایی که در خارج از کشور برای پروژه آلومینیوم جاجرم انجام شده است.

در این زمینه میتوان به برگزاری جلسههای متعدد با شرکت (انافسی) چین درباره تکمیل فعالیتهای اصلی باقیمانده پروژه و انعقاد قرارداد به مبلغ ۳۳میلیون یورو با اخذ مجوز ترک تشریفات از سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور، بازنگری و اصلاح نقشههای پست برق، باسبارها، سالن احیا بهوسیله شرکت (انافسی)، تامین و نصب ۴ دستگاه ترانس پست توزیع برق بهوسیله شرکت (انافسی)، تزریق ۳۶۰هزار لیتر روغن ۴دستگاه ترانسفورماتورهای اصلی پروژه بهوسیله شرکت (انافسی) و با حضور سوپروایزر ژاپنی شرکت فوجی، شروع عملیات نصب ۴ دستگاه جرثقیل سالن احیا از سوی شرکت (انافسی) و تهیه برنامه زمانبندی فعالیتهای باقیمانده پروژه تا پایان نصب، اشاره کرد. البته در سال ۱۳۹۵ مهمترین اقدامهای اجرایی در بخش خارجی ادامه نصب و راهاندازی ۴ دستگاه جرثقیل سالن احیا، نصب و راهاندازی تجهیرات HDP و FTP، تامین، ارسال و نصب تجهیزات باقیمانده پست برق و تامین، ارسال و نصب تجهیزات سالن احیا شامل، باسبارها، لاینینگ دیگها، تجهیزات برق، ابزار دقیق و کنترل و متریال مصرفی راهاندازی پروژه، است.

مزیتهای واحد شمش آلومینیوم

تاسیس این واحد شمش آلومینیوم در خراسانشمالی علاوه بر اینکه یک پروژه در سطح ملی است، میتواند صرفههای اقتصادی زیادی برای این منطقه داشته باشد. در اینباره چندی پیش رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خراسانشمالی، در گفتوگو با صمت عنوان کرد: با وجود پودر آلومینا در استان، به فکر راهاندازی واحد شمش آلومینیوم در استان هستیم. یحیی نیکدل در ادامه خاطرنشان کرد: از اینرو تولید فاز یک شمش آلومینیوم در دستورکار قرار گرفته و اقدامهایی در این زمینه آغاز و مجوز فایناس آن نیز گرفته شده است و در حال حاضر چینیها در حال نصب ماشینآلات این واحد فرآوری هستند.

وی افزود: بانکهای ملی و ملت برای تامین مالی این پروژه اعلام آمادگی کردند و کارها تا حدودی پیش رفته است و امیدواریم تا نیمه نخست سال۹۶ شاهد افتتاح شمش آلومینیوم در استان باشیم. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خراسانشمالی در ادامه یادآور شد: پودر آلومینای جاجرم که در استان خراسانشمالی تولید میشود، برای فروش وابسته به شرکتهای ایرالکو و المهدی است. وی افزود: در حالیکه اگر در خود استان به شمش آلومینیوم تبدیل شود، دپو و فروش آن، راحتتر از پودر آلومینا خواهد بود، چون نگهداری پودر آلومینا مشکلتر و حمل آن نیز هزینهبر است. بنابراین این واحد فرآوری آلومینیوم توجیه اقتصادی مناسبی خواهد داشت. نیکدل همچنین عنوان کرد: همچنین این کارخانه یک ظرفیت بالقوه برای ساخت کارگاههای خرد و کوچک بهشمار میرود که میتواند به همراه خود سودآوری و اشتغالزایی داشته باشد.