قصه شکر ادامه دارد

 در سال ۸۵ کشور ما تا یک قدمی خودکفایی در زمینه تولید شکر رسید و تولید ۶/۶ میلیون تن شکر در طول ۱۱۲سال گذشته کشور بیسابقه بود، اما در سال ۸۶ به دلیل واردات شکر، حمایت نشدن تولید داخل، بههمریختگی تنظیم بازار و در نتیجه نامناسب شدن شرایط کشاورزان و کارخانهها، تولید این محصول با کاهش ۳۵ درصدی در کشور مواجه شد.

پس از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید سیاستی که برای حمایت از تولید محصولات کشاورزی درنظر گرفته شده بود، باعث شد اجازه واردات شکر خام به کارخانهها داده نشود که این سیاست از ۱۷ ماه پیش اجرایی شد.

نزدیک به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن نیاز سالانه ایران به شکر است که حدود یک میلیون و ۴ هزار تن ظرفیت تولید شکر در داخل برآورد شده است. بر این اساس، یک میلیون تن نیاز به شکر در کشور وجود دارد که مدیرعامل کارخانه قند و شکر ورامین معتقد است وزارت جهاد کشاورزی این موضوع را نادیده گرفته است.

یکی از پیشنهادهایی که در روزهای اولیه اجرای این سیاست به وزارت جهاد کشاورزی اعلام شد، اجازه واردات شکر خام با هدف صادرات بود. به عبارتی کارخانههای تولید قند و شکر بتوانند محصولات مورد نیاز را وارد کنند و پس از تصفیه و تولید شکر محصول نهایی را صادر کنند.

در این صورت علاوهبر اینکه کارخانهها آسیب کمتری میدیدند، مشکلی در تنظیم بازار در داخل کشور هم به وجود نمیآمد. با این حال وزارت جهاد کشاورزی اجازه این کار را نداد و این پیشنهاد رد شد. پس از اینکه ۱۵ ماه از ممنوعیت واردات شکر خام گذشت، به گفته علی کیهانیان، مدیرعامل کارخانه قند و شکر ورامین، که بیش از ۷۰ سال سابقه تولید دارد، از محمدرضا نعمتزاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت درخواست صدور مجوز برای واردات شکر خام داشت.

به گفته وی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و نیز محسن صالحینیا، معاون امور صنایع با این نامه موافقت کردند. با این حال پس از اینکه این نامه به وزارت جهاد کشاورزی ارائه میشود تا ممنوعیت واردات برداشته شود، با بنبست روبهرو میشود و حجتی این بار هم رضایت به واردات شکر خام نمیدهد.

هفته گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی به دلیل ورشکستگی و مشکلات عدیده در صنعت قند و شکر محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی را به بهارستان دعوت کردند تا به پرسش آنها پاسخ دهد. این اتفاق افتاد و نمایندگان پرسشهای خود را در این باره از وزیر جهاد کشاورزی پرسیدند. پس از آنکه حجتی پاسخ داد، نمایندگان همچنان قانع نشدند و پرسش را به رای گذاشتند که در نتیجه حجتی از مجلس کارت زرد گرفت.

کارت زرد مجلس به حجتی

نمایندگان مجلس شورای اسلامی از پاسخهای وزیر جهاد کشاورزی به سوال دو نماینده قانع نشدند و نخستین کارت زرد مجلس را صادر کردند. به گزارش خبرگزاری مجلس شورای اسلامی، در جلسه علنی هفته گذشته مجلس شورای اسلامی سوال ملی نادر قاضیپور، نماینده مردم ارومیه و علیرضا محجوب، نماینده مردم تهران از محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی درباره کنترل نشدن قیمت شکر، واردات بیرویه و تعطیلی بیشتر کارخانههای تولید شکر مطرح شد.

پس از طرح سوالها و توضیحهای وزیر جهاد کشاورزی، وی آماری از میزان واردات شکر اعلام کرد اما با توجه به قانع نشدن نماینده سوال کننده، وارد بودن سوال به رای گذاشته شد که از مجموع ۲۳۹ نماینده حاضر در صحن، نمایندگان با ۱۴۹ رای موافق، ۵۹ رای مخالف و ۸ رای ممتنع سوال مطرح شده را وارد دانستند. به این ترتیب نخستین کارت زرد مجلس دهم به وزیر جهاد کشاورزی رسید.

13 کارخانه به خاک نشست

علی کیهانیان، مدیرعامل کارخانه قند ورامین درباره سیاستهایی که در سالهای گذشته به قند و شکر آسیب زد، گفت: «در مقطعی برای حمایت از تولیدات محصولات کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی تشخیص داد باید جلوی واردات قند و شکر گرفته شود.این تصمیم در حالی که در سالهای گذشته ایران همواره با کاهش تولید روبهرو بود و سیاستهایی که در این زمینه درپیش گرفته میشد، واردات شکر خام مورد نیاز کارخانهها بود. »

مدیرعامل کارخانه قند ورامین با اشاره به اینکه اکنون ۱۷ ماه است که شکر خام وارد نشده، گفت: «در این مدت مقدار محدودی شکر خام وارد شد که برای ذخایر استراتژیک بود و تاثیری بر روند تولید در کشور نداشت. متاسفانه این سیاستها باعث شد مشکلات تولیدکنندگان به اوج برسد و حدود ۱۳ کارخانه قند در کشور ورشکسته شد. » وی با تاکید بر اینکه حدود ۲ ماه پیش مهندس نعمتزاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت دستور واردات شکر خام را با هدف استفاده در کارخانهها داد، گفت: «این نامه پینوشت و اعلام موافقت محسن صالحینیا، معاون امور صنایع را به همراه داشت اما با این حال وزیر جهاد کشاورزی این نامه را نادیده گرفت و همچنان مسیر واردات شکر خام در کشور بسته ماند. » کیهانیان با اشاره به اینکه اگر قرار است واردات شکر خام ممنوع شود باید عواقب آن نیز پیشبینی میشد، گفت: «این تصمیم با شیوه اجرایی که در پیش گرفته شده مشکلات بسیاری را برای صنایع و کارخانهها در کشور به وجود آورد.به دلیل این تصمیمها ۱۷ ماه صنایع قند و شکر در کشور با چالش تامین مواد اولیه روبهرو بود. »

مدیرعامل کارخانه قند ورامین با اشاره به اینکه وزارت جهاد کشاورزی به جای اینکه واردات شکر خام را محدود کند، میتوانست مشروط به صادرات این مجوز را دراختیار کارخانهها قرار دهد، گفت: «کارخانه قند ورامین بیش از ۷۰ سال سابقه تولید داشت و به ۴ کشور در منطقه شکر صادر میکرد. این وزارتخانه برای حمایت از تولید محصولات کشاورزی، مجوز واردات شکر خام را با هدف صادرات، صادر میکرد. در این صورت کارخانهها میتوانستند تولید خود را ادامه دهند و آسیبی هم به بازار تولید محصولات کشاورزی داخلی وارد نمیشد. » وی افزود: «کارخانه قند ورامین میتوانست ۷۰۰ تن تولید در روز داشته باشد و دولت میتوانست برای واردات ۵۰۰ تن شکر خام مجوز صادر کند.در این صورت چرخ تولید کارخانههای قند و شکر از کار نمیافتاد. »

کیهانیان با بیان اینکه نزدیک به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن نیاز سالانه ایران به شکر است، گفت: «قبل از این مشکلات یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن ظرفیت تولید داخل بود و بر این اساس یک میلیون تن نیاز در کشور وجود داشت که وزارت جهاد کشاورزی به کلی آن را نادیده گرفته بود. » وی افزود: «اکنون به دلیل سیاستهایی که قرار بود به نفع تولید داخل باشد، حدود ۱۳ کارخانه به خاک سیاه نشسته و هنوز ماجرای کمبود یک میلیون تن شکر در کشور وجود دارد. » نمایندگان دهمین دوره مجلس شورای اسلامی با نشان دادن کارت زرد به وزیر جهاد کشاورزی اهمیت صنعت قند و شکر را ثابت کردند و به نظر میرسد وزیر جهاد کشاورزی برای اداره بهتر امور باید اقدامات جدیتری داشته باشد.

در شرایط کنونی به نظر میرسد وزیر جهاد کشاورزی در دوراهی حضور دوباره در میدان بهارستان به بهانههای دیگر و صدور مجوز واردات شکر خام مانده است. نکتهای که در این زمینه میتواند نقش بسیار مهمی داشته باشد، تصمیمی است که حجتی در ماههای پایانی دولت یازدهم خواهد گرفت.