سکانس‌های مغفول صنعت فولاد ایران

مناطق ویژه محل تجمیع فولادیها

یکی از برنامههای کلانی که میتواند به صنعت فولاد در کشور کمک کند، تجمیع واحدهای فولادی و انتقال آنها به مناطق ویژه اقتصادی است. در اینباره محمدرضا بنیاسدی مدیرعامل فولاد کاوه جنوب عنوان کرد: یکی از موضوعهای مطرح در صنعت فولاد، ایجاد مناطق ویژه اقتصادی است؛ این مناطق میتواند در توسعه، رشد و شکوفایی صنعت فولاد نقش مهمی داشته باشد اما توسعه این مناطق نیازمند سرمایهگذاری و ایجاد زیرساختهایی چون تامین انرژی و حملونقل و ریل است.

بنیاسدی در ادامه با اشاره به اینکه این مناطق در جنوب کشور در حال شکل گرفتن هستند، اظهار کرد: واحدهای فولادی را باید به سمت آب سوق داد، چراکه در منطقه ویژه اقتصادی دیگر با کمبود آب مواجه نیستند. از سوی دیگر مشکل گاز نیز برای این واحدها برطرف خواهدشد، چراکه خطوط گاز از منطقه ویژه گذر میکنند، همچنین این مناطق به راهآهن سراسری کشور وصل است. وی در ادامه یادآور شد: علاوه بر این ساحل این منطقه برای بارانداز فولاد بسیار ارزشمند خواهدبود، چراکه آنجا برای کشتیهای تا ظرفیت ۷۰هزار تن توسعه دادهشده، البته برای۳۰۰ هزار تن نیز قابل توسعه است. با توجه به آنچه گفته شد به طور تقریبی میتوان ادعا کرد که باید اولویت نخست، توسعه منطقه ویژه اقتصادی باشد. ایمیدرو باید منطقه ویژه را محور قرار داده و زیرساختهای آنجا را آماده و ساماندهی کند. این مناطق ظرفیت هلدینگ شدن را دارند تا بتوانند بیش از پیش توسعه یابند.

از توسعه در مرکز ایران بپرهیزیم

آب، یکی از اصلیترین عوامل تولید در همه صنایع اعم از صنعت فولاد بهشمار میرود. آب در صنعت فولاد بهعنوان خنککننده تجهیزات، کورهها، تمیزکاری، حذف ذرات غبار، منابع بخار و فیلترهای کنترل آلودگی هوا مورد استفاده قرار میگیرد. بهطور متوسط به ازای هر تن فولاد ۳۱۳ مترمکعب آب نیاز است. براساس بررسیها، در حال حاضر افزون بر ۹۵میلیارد مترمکعب آب هر سال در کشور مصرف میشود که ۲۷/۱میلیارد مترمکعب آن در صنعت مورد استفاده قرار میگیرد و ۱۶۰میلیون مترمکعب آن به مصرف بنگاههای فولادساز میرسد و با فرض حفظ بهرهوری فعلی در سال ۱۴۰۴ و در ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد، نیاز آبی صنعت فولاد افزون بر ۲۹۸ میلیون مترمکعب (۲/۲ برابر مصرف فعلی) خواهد بود.

از دیگر سو، به گفته کارشناسان حوزه آب، وضعیت مصرف به منابع آب کشور وضعیتی بحرانی است و بهطور متوسط، ۸۶درصد از منابع آبی کشور بهطور مستقیم در حال مصرف است و این نسبت بهطور عادی در دنیا۲۰ تا ۳۰درصد است.به موضوع آب که در برنامه جامع فولاد مورد غفلت قرار گرفته، باید بیش از پیش توجه کرد. در اینباره مدیرعامل فولاد کاوه جنوب اظهار کرد: موضوع تامین صنعت فولادی بسیار حائز اهمیت است، از اینرو تامین آن باید در برنامهریزی و تاسیس واحدهای فولادی در نظر گرفتهشود. بنابراین تاکید میکنم برای رفع این مشکل باید صنایع فولادی را در منطقه ویژه اقتصادی و در کنار دریای جنوب توسعه داد، نه در مناطق مرکزی و کویری مانند استانهای یزد و کرمان که با مشکل تامین آب روبهرو هستند. بنیاسدی در ادامه تاکید کرد: باید بهتدریج واحدهای فولاد را به سمت جنوب کشور و به سمت مناطق ویژه اقتصادی کشاند. ایمیدرو نیز این توانایی را دارد که فولاد را به این سمت سوق دهد و ساماندهی کند. اگر ایمیدرو این حرکت را انجام دهد ما بهتر از این میتوانیم به اهداف ۱۴۰۴در زمینه فولاد برسیم.

فعالیتهای جزیرهای فولاد

یکی از مهمترین مشکلات فولادیها جزیرهای عمل کردن آنهاست. در اینباره مدیرعامل فولاد کاوه جنوب اظهار کرد: بیشتر واحدهای فولادی در ایران بهصورت جزیرهای عمل میکنند و هنوز به این جمعبندی نرسیدهاند که میتوانند ظرفیتهای موجود را تلفیق و تجمیع کنند تا به تولید بیشتر با هزینههای کمتر برسند. بنیاسدی در ادامه توضیح داد: هر کس در حیطه خود کارهایی انجام میدهد که در نهایت برآیند مثبتی در سطح کشوری نخواهد داشت. از سوی دیگر نیز بحث زیرساختها و خدمات مطرح است که هزینهبر هستند که در صورت تلفیق و تجمیع، این هزینهها به حداقل ممکن خواهند رسید. وی در ادامه تاکید کرد: از اینرو موضوعی که باید به آن توجه کرد، ادغام واحدهای فولادی است. برای مثال اگر بتوان ۴۰۰ هکتار صبافولاد را در جنوب خریداری کرد یا سهامدار آن شد یا در این زمینه هلدینگی ایجاد کرد، رویدادهای خوبی برای فولادیها روی خواهد داد، چراکه آنجا منطقه خوبی برای ادغام فولادیها بهشمار میرود و برای توسعه فولاد خیلی موثر واقع خواهد شود. از سوی دیگر نیز فولاد مبارکه دیگر نباید بیش از این خود را گسترش دهد.

فولاد رقابتی، نیازمند تجمیع

همچنین مدیرعامل فولاد کاوه جنوب با اشاره به رقابتی شدن فولاد در کشور اظهار کرد: برای رسیدن به چشمانداز ۵۵ میلیون تن فولاد در سند چشمانداز باید به سمت فولاد رقابتی بیش از پیش گام برداشت، چراکه از این میزان تولید باید ۲۰میلیون تن صادر شود که این میزان صادرات، عدد کوچکی نیست و برای رسیدن به آن باید برنامهریزی کرد تا به سمت رقابتی شدن فولاد حرکت کنیم.
وی در ادامه تاکید کرد: اگر انرژی بروز و بهدنبال آن نیز قیمتها بروز شوند، هزینهها افزایش خواهد یافت و دیگر فولاد ایران چندان مزیت رقابتی نخواهد داشت. در آن صورت تجمیع واحدهای فولادی ضروری به نظر خواهد رسید؛ چون در صورت تجمیع واحدهاست که میتوانیم شاهد کاهش قیمتها و رقابتی شدن فولاد باشیم. مدیرعامل فولاد کاوه جنوب تاکید کرد: هیچیک از واحدهای فولادی چه آنهایی که در منطقه ویژه هستند، چه فولاد مبارکه و چه فولاد جنوب، قادر به تجمیع واحدهای فولاد نیستند و تنها ایمیدرو این توانایی را دارد که این واحدها را در جهت تولید بیشتر و رقابتی شدن فولاد تجمیع کند.

تولید فولاد بیشتر نیازمند برنامهریزی

همچنین محمد آشفته آجبیشه، مشاور آلومینیوم ایمیدرو عنوان کرد: در بحث صنایع معدنی و بهویژه فولاد باید از خامفروشی پرهیز کنیم، چراکه ظرفیت ۱۵ میلیون تن فولاد را باید به ۲۰ میلیون تن و در نهایت به ۵۰ میلیون تن برسانیم. آشفته آجبیشه در ادامه خاطرنشان کرد: در حال حاضر هرچند به برنامههای چشمانداز دست پیدا نکردهایم، اما جزو اهداف ماست که به این ظرفیتها دست یابیم. از اینرو برای رسیدن به این ظرفیت، دولت باید برنامهریزی منسجمی داشته باشد، چراکه این امر مستلزم سرمایهگذاری است. در زمینه تامین مواد اولیه نیز باید برنامهریزی درستی شود. وی همچنین به بحث رکودی حاکم اشاره کرد و گفت: در حال حاضر رکود بر فضای دنیا حاکم شده است. برای مثال صنایع فلزی مانند آهن و آلومینیوم دچار افت شدهاند و همین موضوع بر رکود بازارهای ایران تاثیرگذار بودهاست؛ در نشست گروه دی که چند مدت قبل برگزارشده، از کشور چین خواسته شده که بهخاطر تحرک اقتصاد اروپایی سطح تولید فولادی خود را کاهش دهد تا سطح قیمت فولاد افزایش پیداکند.

بخش خصوصی را حمایت کنیم

البته موضوع دیگری که باید به آن توجه داشت، حمایت از بخش خصوصی است که میتواند سبب رونقبخشی فولاد در بلندمدت شود. در اینباره غلامرضا طبیبی، رییس هیاتمدیره شرکت چدنریزان جی معتقد است: با حمایت از تولیدکننده داخلی و همچنین بخش خصوصی صنعت فولاد که در این سالها نگاه جدی به آن نشده، میتوان رونق را بهصورت نسبی به این صنعت بازگرداند. به گزارش فولادنیوز این فعال حوزه فولاد اظهار کرد: بخش خصوصی نمیتواند با بخش دولتی رقابت داشته باشد، زیرا بخش دولتی بهواسطه حمایتهای دولت وضعیت بهتری دارد. وی همچنین خواستار حمایت هر چه بیشتر دولت از بخش خصوصی صنعت فولاد شد و افزود: دولت با دادن وامهای کمبهره، اختصاص ارز به تولیدکنندگان به منظور تامین مواد اولیه، ایجاد زیرساختهای واردات ضایعات آهن در بنادر، کمک به تکمیل چرخه تولید فولاد مانند سرمایهگذاری در واحدهای گندلهسازی و آهن اسفنجی و حمایت از تولید داخلی میتواند آنها را در جهت ارتقا و رشد هر چه بیشتر کمک کند.

سخن آخر...

فولاد یکی از صنایع مادر در کشور بهشمار میرود که حلقههای مغفول در آن میتواند این صنعت را از رقابتی شدن خارج کند. از اینرو بیش از پیش برای رسیدن به اهدافی که در این صنعت ترسیم شده باید برنامهریزی کرد. تکمیل زنجیره فولاد، ادغام واحدهای فولادی و تجمیع آنها در یک منطقه ویژه اقتصادی به منظور دسترسی آسان به آب بیشتر و ایجاد زیرساختهای لازم برای این صنعت و در نهایت با میدان دادن به بخش خصوصی و ارائه تسهیلات بیشتر به این بخش، میتوان زمینهساز رونق و رقابتی شدن این صنعت مادر شد.