روانداز طبیعت، معدن را به خواب برده است

تاکنون امکان بهرهبرداری از آن وجود نداشته است؛ محدودهای که بنا به دلایل اکوسیستمی و ملی، مسئولان استان و کشوری تمایلی به برهم زدن موقعیت طبیعی آن ندارند. قرار گرفتن کهگیلویه و بویراحمد در اقلیم جغرافیایی مناسب باعث شده این استان از معادن مطلوبی به منظور تامین مواد اولیه تعداد قابل توجهی از صنایع و ایجاد اشتغال ارزش افزوده برخوردار باشد. این در حالی است که براساس آمار بهدست آمده، این استان دارای معادن دولومیتی است که بهدلیل قرار گرفتن در محدوده حفاظت شده از سوی سازمان حفاظت محیطزیست امکان بهرهبرداری از آنها وجود ندارد. معاون امور صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد با تایید بر این آمار اظهار کرد: براساس کاوشهای وزارت صنایع و معادن پیشین، این محدوده معدنی دارای بیش از ۲۰۰میلیون تن دولومیت است که به دلیل قرار گرفتن در محدود کوه «دنا» که جزو مناطق حفاظت شده بهشمار میرود از قابلیت استخراج کانی محروم مانده است.

قرار گرفتن برخی از محدودههای معدنی در مناطق حفاظت شده از مهمترین چالشهایی است که استخراج و بهرهبرداری از آنها را با مشکل روبهرو میکند. سید حسین حسینی با بیان این مطلب افزود: بزرگترین محدوده دولومیت استان جزو پارک ملی دنا به شمار میرود و در عمل حضور در این منطقه به منظور اجرای پروژههای اکتشافی و به دنبال آن عملیاتی کردن روند استخراج و بهرهبرداری امکانپذیر نیست. چند محدوده دیگر نیز در خارج از مناطق حفاظت شده قرار دارد که تاکنون هیچگونه اقدامی در زمینه اجرای عملیات اکتشافی در آنها انجام نشده و همین امر موجب نبود گزارش و آمار دقیق درباره میزان ذخایر آنها شده است.

صدور پروانه بهرهبرداری از معادن برای سرمایهگذاران که اقدام به سرمایهگذاری در این بخش میکنند دارای شرایط ویژهای مانند تایید صلاحیت مالی و فنی است که باید از آن گذشت. حسینی با پرداختن به این موضوع ابراز کرد: در سالهای گذشته درخواستهای فراوانی به منظور صدور گواهی اکتشاف در زمینه شناسایی ذخایر دولومیت در استان به انجام رسید که متاسفانه به دلایل مختلف از جمله پیگیری نکردن متقاضی هیچگاه منجر به صدور گواهی کشف و پروانه بهرهبرداری نشد. این در حالی است که با توجه به انجام نشدن عملیات اکتشافی در این محدودهها از میزان ذخیره احتمالی و قطعی آنها اطلاعات جامعی در دست نیست. امید است با برنامهریزیهای انجام شده در سالهای اخیر دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت، که تمام تلاش خود را بر شناسایی ظرفیتهای معدنی و توسعه بخشهای صنعتی و معدنی گذاشتهاند و به این مهم دست یابند.

برنامهریزی برای واگذاری پهنههای معدنی به سرمایهگذاران از اولویتهای کاری تمام سازمانهای صنعت، معدن و تجارت است که ابلاغیه آن را از وزارت صنعت، معدن و تجارت دریافت کردهاند. معاون امور صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت کهگیلویهوبویراحمد با پرداختن به این موضوع تصریح کرد: محدودههای معدنی که زیر نظر سازمان حفاظت محیطزیست قرار دارند در عمل از روند اجرای عملیات اکتشافی و استخراجی کانی خارج شدهاند. با این حال سرمایهگذاران میتوانند با در نظر گرفتن محدودههای دولومیتی دیگر در سطح استان، با اعلام درخواست برای اجرای پروژههای معدنی اقدام کنند. برگزاری دورههای مزایدهای، اعلام ظرفیتهای معدنی موجود، دعوت از سرمایهگذاران داخلی و خارجی به منظور شناساندن توانمندیهای معدنی استان و... از جمله برنامههای در دست اقدام سازمان صنعت، معدن و تجارت کهگیلویهوبویراحمد است که به گفته حسینی میتواند علاوه بر افزایش میزان استخراج کانی، ایجاد اشتغال و بهرهبرداری از منابع مالی را به دنبال داشته باشد. البته اگر صنایع مختلف معدنی مانند صنایع فولادی در داخل استان احداث شود و به بهرهبرداری برسد حضور سرمایهگذاران به منظور سرمایهگذاری در بخشهای گوناگون معدنی از توجیه اقتصادی مطلوبتری برخوردار خواهد شد.

در برخی موارد با قرار گرفتن محدودههای معدنی در بخشهای حفاظت شده برای مراقبت از اکوسیستم طبیعی و گونههای کمیاب و نایاب باید حق را به سازمان حفاظت محیطزیست داد. حسینی این را گفت و ادامه داد: محدودههای دولومیتی استان به عنوان پارک ملی، شناخته و همین امر موجب شده اکتشاف معدنی در آن انجام نشود تا این نعمت طبیعی که میتواند گردشگران فراوانی را جذب استان کند، از دست نرود.

شناساندن ظرفیتهای معدنی

عمده معادن دولومیت کهگیلویه و بویراحمد در گردنههای «میمند» قرار دارد؛ موضوعی که معاون فنی سازمان نظام مهندسی معدنی این استان در گفتوگو با صمت به آن پرداخت و گفت: ذخایر دولومیت مستقر در مناطق حفاظت شده استان از عیار و خلوص بسیار بالایی برخوردارند ولی با توجه به تمام ویژگیهایی که دارند متاسفانه قابلیت برداشت ندارند. بهرهبرداری نکردن از محدودههای معدنی به هر دلیلی، ایجاد اشتغال، ارزش افزوده و به دنبال آن ایجاد صنایع وابسته را با مشکل روبهرو میکند. سید ابوطالب ابطحیان این را گفت و ادامه داد: اجرای عملیات اکتشافی و معدنی در هر محدوده معدنی نیازمند احداث راههای ارتباطی، حفاری، انجام عملیات آتشباری و... است که با توجه به ملی بودن پهنه دولومیت استان، اجرای آن به صلاح منطقه حفاظت شده نیست. پهنه دولومیت کهگیلویه و بویراحمد به گفته ابطحیان آنگونه که باید دارای ویژگیهای مناطق ژئوپارکی نیست، اما حفظ کردن اکوسیستم منطقه بر اجرای عملیات مختلف استخراجی اولویت دارد و میتوان آن را فدای منافع ملی و محیطزیستی کرد. «گردنه آب گرم» و روستای «تمنک» در کهگیلویه و بویراحمد از ذخایر دولومیت بهره میبرد که در صورت نیاز میتوان از آنها بهره لازم را برد.

معاون فنی سازمان نظام مهندسی معدنی کهگیلویه و بویراحمد، این را گفت و ادامه داد: با توجه به اینکه این محدودهها خارج از بخشهای حفاظت شده محیطزیستی قرار دارند، میتوان با اجرای برنامههای اکتشافی و استخراجی از کانیهای موجود در آنها استفاده کرد. با وجودی که این محدودهها دارای مشکلات زیستمحیطی و بهرهبرداری نیستند اما تاکنون به دلیل نبود متقاضی برای سرمایهگذاری، روند اجرای برنامههای اکتشاف و استخراج در آنها به انجام نرسیده است. عمدهترین دلیل حضور پیدا نکردن سرمایهگذاران برای سرمایهگذاری در معادن دولومیت کهگیلویه و بویراحمد از دیدگاه ابطحیان، شناسانده نشدن ظرفیتهای معدنی به سرمایهگذاران است. وی در اینباره تصریح کرد: مطالعه محدودههای معدنی تا مرحله اکتشافات تفصیلی از سوی دولت، اجرای عملیات اکتشافی به منظور تعیین ظرفیتها و ذخایر معدنی، افزایش کیفیت انجام آزمایشهای شیمیایی و فیزیکی برای شناساندن قابلیتهای معدنی، معرفی توانمندیهای معدنی به سرمایهگذاران و احداث صنایع معدنی به منظور فرآوری کانیهای معدنی از مهمترین اقداماتی است که باید برای بهرهبرداری از معادن بهویژه دولومیت مورد توجه مسئولان قرار بگیرد. گفتنی است تلاشهای صمت با توجه به پیگیریهای مستمر برای گفتوگو با مدیران سازمان حفاظت محیطزیست کهگیلویه و بویراحمد به سرانجام نرسید.