خصوصی‌سازی ناقص؛ معضل بزرگ پتروشیمی‌ها

بر این اساس، مجلس و وزارت نفت گامی دیگر در جهت افزایش شفافیت در این صنعت و جلوگیری از ایجاد رانت در راستای توسعه حقیقی واحدهای پتروشیمی برداشتند. همایش ملی صنعت پتروشیمی با حضور مرضیه شاهدایی، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی و محمدحسن پیوندی، مدیر عامل تاپیکو برگزار شد. شاهدایی در حاشیه این همایش از ثابت ماندن فرمول نرخ خوراک به مدت 10 سال در پی حذف ماده 53 برنامه ششم خبر داد و عدم صدور مجوز جدید برای اجرای طرحهای متانول و تشویق طرحهای متانول برای ادغام با یکدیگر را از برنامههای شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کرد. محمد حسن پیوندی، مدیرعامل تاپیکو نیز از شیوه خصوصیسازی واحدهای پتروشیمی انتقاد کرد. به گفته وی، نوک پیکان خصوصی سازی به سمت واحدهای پتروشیمی بود اما این واحدها خصوصیسازی نشد و برای رد دیون به صندوقهای بازنشستگی داده شد، این در حالی است که صندوقها سازمانهای توسعهگر نیستند و فقط به دنبال تامین حقوق آخر ماه بازنشستگان هستند.

140 میلیون تن ظرفیت صنعت پتروشیمی

مرضیه شاهدایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اظهار کرد: دسترسی به خوراک با وجود منابع غنی نفت و گاز، موقعیت جغرافیایی ممتاز ایران و دسترسی به آبهای آزاد، وجود بازار بزرگ داخلی، دسترسی به بازارهای منطقهای و آسیا به خصوص چین و هند، وجود پیمانکاران متخصص داخلی، وجود سازندگان معتبر داخلی، زیرساختهای مناسب ایجاد شده در مناطق ویژه نظیر پتروشیمی ماهشهر و منطقه ویژه اقتصادی پارس و موجود نیروهای انسانی ماهر و متخصص از جمله مزیتها در صنعت پتروشیمی ایران است. معاون وزیر نفت ادامه داد: منطقه ویژه ماهشهر 20 مجتمع پتروشیمی دارد که ظرفیت اسمی آن 25/7 میلیون تن در سال است؛ همچنین در عسلویه 12 مجتمع با ظرفیت اسمی 24/9 میلیون تن در سال داریم و در سایر مناطق نیز 18 مجتمع پتروشیمی با ظرفیت اسمی 11/1 میلیون تن در سال در مدار بهرهبرداری هستند که در مجموع 50 مجتمع با ظرفیت اسمی 61/5 میلیون تن در سال در کشور مشغول فعالیت هستند.

شاهدایی درباره ظرفیتهای تولید صنعت پتروشیمی اظهار کرد: در حال حاضر ظرفیت نصبشده صنعت پتروشیمی ایران ٦٤ میلیون تن در سال است که برنامهریزی کردهایم ظرف پنج سال آینده ظرفیت نصب شده صنعت پتروشیمی ایران به ١٠٠ میلیون تن در سال رسیده و این رقم تا ١٠ سال آینده به ١٤٠ میلیون تن در سال برسد. معاون وزیرنفت بر ضرورت جذب سرمایهگذاری در صنعت پتروشیمی تاکید کرد و گفت: برای جذب سرمایه در این صنعت از روشهای مختلف تامین مالی از جمله فاینانس داخلی و خارجی استفاده میکنیم. وی به مذاکرات شرکتهای خارجی با شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران برای سرمایهگذاری در این صنعت اشاره کرد و یادآور شد: پس از امضای برجام تاکنون شرکتهای متعددی برای سرمایهگذاری در صنعت پتروشیمی ایران ابراز تمایل کردهاند و مذاکرات متعددی انجام شده است که در همین راستا چند تفاهمنامه همکاری با شرکتهای خارجی امضا شده و مذاکراتی نیز در دست انجام است.

معضلات داخلی و جهانی پتروشیمی

محمدحسن پیوندی، مدیرعامل تاپیکو در همایش ملی چشم انداز صنعت پتروشیمی در ایران اظهار کرد: با تغییر خوراک واحدهای کراکر اروپا از نفتا به اتان، بازار پتروشیمی با کمبود پروپیلن مواجه خواهد شد که در این زمان، متانولهای ایران نقش زیادی در تامین پروپیلن ایفا خواهند کرد. مدیرعامل تاپیکو با انتقاد از روند خصوصیسازیها در صنعت پتروشیمی گفت: نوک پیکان خصوصیسازی به سمت واحدهای پتروشیمی بود اما این واحدها خصوصیسازی نشد بلکه برای رد دیون به صندوقهای بازنشستگی داده شد که این صندوقها سازمانهای توسعه گر نیستند بلکه فقط به دنبال تامین حقوق آخر هر ماه بازنشستگان هستند. پیوندی، احداث واحدهای پتروشیمی در مرکز کشور را اشتباهی بزرگ خواند و گفت: واحدهای پتروشیمی باید در نوار ساحلی کشور احداث شوند، در حالی که ما با احداث خطوط انتقال اتیلن، احداث واحدهای پتروشیمی را از سواحل به داخل کشور کشاندهایم. این عضو سابق هیاتمدیره شرکت ملی صنایع پتروشمی با بیان اینکه در همه جای دنیا تحویل گاز به واحدهای پتروشیمی بر اساس مشخصات آن واحد صورت میگیرد، گفت: در کشور ما شرکت ملی گاز این کار را انجام نمیدهد و گاز را با مشخصات واحد به تمامی واحدهای پتروشیمی و صنایع و نیروگاهها ارسال میکند که این درست نیست. وی افزود: واحدهای پتروشیمی که در انتهای خطوط انتقال گاز قرار دارند معمولا از افت فشار گاز متاثر میشوند و وقتی در زمستان، گاز به بخش خانگی تخصیص مییابد در اولین اقدام، گاز واحدهای متانول و اوره قطع میشود که این کار در اقتصاد این واحدها اثر دارد.

پیوندی در ادامه برخی معضلات جهانی صنعت پتروشیمی طی سالهای اخیر اشاره کرد. به گفته وی، تحولات غیرعادی قیمت در بازار نفت که شاهد افت قیمتها از بیش از 100 دلار در هر بشکه به 30 تا 35 دلار در هر بشکه بودیم، شک و تردیدهایی را در توسعه بخش پتروشیمی ایجاد کرد و سیکل سرمایهگذاری در صنعت پتروشیمی جهان که از روند سینوسی پیروی میکرد را تحت تاثیر قرار داد. وی افزود: همچنین پدیده شوم داعش در منطقه به افت محسوس سرمایهگذاری در صنعت پتروشیمی خاورمیانه منجر شد و سیاستهای عربستان نیز در جذب سرمایهها در صنعت پتروشیمی این کشور، در روند سرمایهگذاریها در دیگر کشورهای منطقه تاثیرگذار بود. عضو سابق هیاتمدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان اینکه «هیچ کس تصور نمیکرد شیل گسها روی پتروشیمی تاثیر بگذارند»، گفت: همیشه منوال بر این بود که منبع اصلی تامین انرژی در آسیا و منطقه خاورمیانه است و از این منطقه است که انرژی به اقصی نقاط جهان به خصوص اروپا و آمریکا صادر میشود اما با ظهور و بروز پدیده شیل گسها، شاهد انتقال اتان از آمریکا به سمت اروپا هستیم و حدود یک ماه پیش، نخستین کشتی حمل اتان از آمریکا در بنادر انگلستان پهلو گرفت تا خوراک واحدهای کراکر اسکاتند را تامین کند. وی ادامه داد: خاورمیانه قرار بود منبع اصلی تامین انرژی اروپا و آسیا باشد اما اکنون دارد این روند برعکس میشود و انرژی از آمریکا به سمت آسیا و اروپا میرود. پیوندی با بیان اینکه آمریکا با تکیه بر منابع گاز در شیل گسها وارد بازار LNG میشود، گفت: کشتیهای حمل LNG آمریکا قرار است از کانال پاناما تردد کنند و در این خصوص، طرحهایی با سرمایهگذاری سنگین به منظور عریض کردن این کانال در برنامه قرار گرفته است.