عرضه لبنیات ارزان و گران با کلی ابهام

در حالی که به گفته دبیر انجمن صنایع فرآوردههای لبنی ایران از روز گذشته توزیع شیر ارزان برای اقشار کم درآمد و با قیمت بالاتر برای اقشار درآمد متوسط جامعه شروع شده است اما سئوال این است که چطور این اقشار قابل تفکیک خواهند بود.

دیروز قیمت شیر نایلونی 1.5 درصد چربی 900 گرمی 900 تومان، ماست 1.5 درصد چربی 900 گرمی 1200 تومان، شیر بطری 1.5 درصد چربی یک لیتری 1200 تومان و پنیر یو اف 400 گرمی 2400 تومان اعلام شد،همچنین قیمت سایر لبنیات با درصد چربی بالا هم که قرار شد دیروز اعلام شود. هنوز روی سامانه 124 نیامده است اما قیمت شیر با 3 درصد چربی امروز در بازار 1600 تومان بود.

قرار است 50 درصد از حدود 5 میلیون تن شیر ورودی به چرخه صنعتی حدود 2.5 میلیون تن به صورت شیر و فراوردههای ارزان به مردم عرضه شود.

گفته میشود این اقدام برای حمایت از اقشار کم درآمد انجام میشود زیرا بیم آن میرود به ویژه بعد از هدفمندی یارانهها که قیمتها در بازار افزایش یافت، مصرف این مواد حیاتی در این قشر کمتر شود.

لبنیات تاثیر مستقیمی با سلامتی دارد و به این دلیل میزان مصرف آن به عنوان شاخص سلامتی در کشورها عنوان میشود. در حال حاضر کشور ما یک سوم میانگین مصرف جهانی را دارد و در برنامه پنجم توسعه قرار است سرانه مصرف آن از 76 کیلوگرم فعلی به  160  کیلوگرم برسد.

بارها بعد از گرانی لبنیات، مجلس به ویژه اعضاء کمیسیون بهداشت در مورد کاهش مصرف لبنیات در جامعه هشدار داده اند.

به هر حال توزیع شیر ارزان به جامعه با هدف جلوگیری از کاهش مصرف آن صورت میگیرد به طوری که 50 درصد لبنیات کشور را چند درصدی ارزانتر محاسبه میکنند تا مردم با درآمد پایین قدرت خرید داشته باشند از سوی دیگر 50 درصد بقیه را اندکی گرانتر البته با درصد چربی دو برابر حساب میکنند تا به نوعی ضرر کارخانهدار هم جبران شود.

به گفته مسئولان اجرای طرح، این روش در کشورهای دیگر و در سایر محصولاتی مانند خودرو هم وجود که ثروتمندان به محصولات  کیفی اندکی پول بیشتر میپردازند تا ضرر حاصل از فروش پایین تر محصولات کم کیفیت کارخانهداران جبران شود.

اما سئوال این است که چطور میتوان این 50 درصد لبنیات ارزان بین جامعه هدف که همانا افراد با درآمد پایین است را توزیع کرد، آیا میتوان افراد با درآمد بالا را مجبور کرد که  از این نوع لبنیات خریداری نکنند؟

آیا نظارت به اندازه ای قوی خواهد بود که همه 50 درصدی که برنامهریزی شده با قیمت ارزان توزیع شود؟یا بعد از  مدتی و با خوابیدن جو انتقادات تمام شیر صنعتی تبدیل به لبنیات با همان قیمت بالا میشود؟

از آنجایی که همواره دو نرخی در جامعه بستری برای ایجاد رانت و افزایش گرانی و تورم بوده، آیا تضمینی وجود دارد که قیمت شیر به این سمت نرود؟

از سوی دیگر با توجه به آمار وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر تولید 10 میلیون تنی شیر در کشور تنها یک چهارم  شیر کشور(2.5 میلیون تن) به صورت ارزان توزیع خواهد شد،سئوال این است که آیا این میزان کفاف نیاز جامعه با درآمد پایین را خواهد کرد؟ و سئوال دیگر آیا واقعا قیمتهای تعیین شده ارزان است و آیا این قیمت سرانه مصرف را تکان خواهد داد؟