توسعه شرکت‌های فولادی با محور صادرات

در این نمایشگاه حدود ۹۰ شرکت ایرانی در ۱۲ گروه کالایی شرکت کردهاند. یکی از گروههای مطرح در این بین گروه فلزات است. شرکت فولادخوزستان نیز یکی از شرکتکنندگان در نمایشگاه مسقط بود. خبرنگار با بهمن تجلیزاده، معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد خوزستان به گفتوگو نشسته است که در ادامه مشروح آن را میخوانید.

هدف شما از شرکت در نمایشگاه عمان چیست؟

فولاد خوزستان از سال ۱۳۶۹ که تولید خود را آغاز کرد، از همان سال نیز اقدام به صادرات کرد. چراکه در این واحد تولیدی همواره این سیاست مطرح بوده که بیش از فروش داخلی متکی بر صادرات باشد. با توجه به توسعه واحدهای فولادی در کشور نیاز داخلی اشباع خواهد شد، از اینرو باید بهدنبال صادرات بود. البته در چندین سال گذشته روند صادراتی کموبیش وجود داشت اما در سال ۱۳۹۰ یکباره صادرات قطع شد و با وضع قوانین موانعی برای صادرات ایجاد کردند. یعنی خود دولت، شرکتهای خود را ممنوع کرد که البته این موضوع خلاف قانون است. اما با تدبیر دولت یازدهم از آذر سال ۱۳۹۲ صادرات از سر گرفته شد، از اینرو شرکتهای خوزستان نیز بلافاصله صادرات خود را آغاز کردند.

آیا از عمان مشتری دارید؟

صادرات به گونهای است که مشتری باید اطمینان حاصل کند که شما همیشه میتوانید به آنها کالا بفروشید. ما به خریداران خود این اطمینان را داده و نخستین صادراتمان را بهمن به عمان صادر کردیم و از آن زمان تاکنون ۵ مشتری ثابت داریم که به آنها محصولات میدهیم. در ۳ سال گذشته به میزان ۲۰۰هزار تن محصول فولادی به عمان صادر کردهایم که معادل ۵۸۰میلیون دلار ارزآوری صادراتی داشتهایم. البته در این مدت وارد روابطی فراتر از صدور کالا شدهایم و با تاکید وزیر صنعت، معدن و تجارت درصدد تاسیسات مشترک هستیم.

تشویقهای صادراتی در زمینه فولاد به چه شکلی است؟

هفته پیش باخبر شدیم جلسهای با حضور فولادیهایی که صادرات دارند در اتاق بازرگانی آغاز شده؛ با محوریت این که آیا صادرات داشته باشیم و همچنین مالیات صادرات چگونه باشد؟ این در حالی است که قیمت متوسط صادراتی ما پایینتر از قیمت داخلی است. البته در کل دنیا به همین شکل است که صادرات از قیمت داخلی ارزانتر است. ما به دولت اعلام کردیم که اگر میخواهند محصولات روی دست تولیدکنندگان نماند و واحدهای فولادی با تمام ظرفیت کار کنند و اشتغال بیشتری ایجاد شود، صادرات یک الزام است و لازمه آن نیز مشوقهای صادراتی همانند کشورهای دیگر است. در حال حاضر ما هیچ تشویقی بهجز پرداخت نکردن مالیات نداریم. جلسه اتاق نیز در این راستا بود که از صادرات هم مالیات بگیرید. این موضوع مانند این است که عوارض روی صادرات ببندند. دولتهای قبل هم ۳درصد جایزه صادراتی ارائه میکردند. از اینرو دولت یازدهم باید تشویقهای صادراتی بیشتری ارائه دهد. باتوجه به این موضوع فولاد خوزستان بهدلیل مشتریهایی که در عمان پیدا کرده قصد دارد پیوستگی صادرات را حفظ کند و تولید خود را کاهش ندهد و سبب بیکاری کارگران نشود.

باوجود رقیبی مانند چین در بازار عمان چگونه قدرت رقابت خود را حفظ کنید؟

چین در حقیقت رقیب قدرتمندی است، علت قدرتمندی آن هم در این است که تولید چین بیش از ۸۰۰ میلیون تن است. این درحالی است که یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تن ظرفیت تولید دارد. یعنی ۶۰۰ تا ۷۰۰میلیون تن ظرفیت مازاد دارد. پس هر زمانی که اراده کند میتواند قدرت صادرات خود را افزایش دهد. دولت چین مشوقهای صادراتی بالایی برای تولیدکنندگان خود ارائه کرده است. از اینرو این قدرت رقابت چینیها را افزایش داده است. در حال حاضر ما با مشتریان خود چه از نظر کیفیت و چه از نظر زمان تحویلدهی رابطه برقرار کردیم و در این دو موضوع از چینیها پیشی گرفتهایم. در اینباره نیز خلف وعده نداشتهایم، اما قیمت را مجبوریم تا حدودی تنظیم کنیم. یا باید تولید را کاهش دهیم یا باید صادرات با قیمت جهانی داشته باشیم که کنترل قیمت در دست بازار جهانی است. البته ما باعث شدیم چینیها عقبنشینی کنند. صادرات کلی فولاد کشور در امسال در زمینه فولاد به بالای ۵ تا ۶میلیون تن خواهد رسید.

میزان دپوی محصولات فولادی به چه شکلی است؟

میزان دپو در محصولات مختلف فولادی متفاوت است. ورق وضعیت بهتری نسبت به سایر محصولات دارد. اما درباره میلگرد بهشدت دپو وجود دارد (با تاکید بر این موضوع که برخی کارخانهها با ۳۰ تا ۱۰درصد ظرفیت کار میکنند). در تولید شمش و اسلب و بیلت وضعیت بینابینی بین ورق و میلگرد وجود دارد. به عبارت دیگر اوضاع آنها به خوبی ورق یا به بدی میلگرد نیست. موجودی فولاد خوزستان نیز با وجود اینکه نسبت به ۲ سال پیش نصف شده، اما بازهم موجودی آن ۴ تا ۵ برابر اندازه معمول است. البته قابل توجه است که فولاد خوزستان با ۱۰۰درصد ظرفیت خود در حال فعالیت است. ما سعی کردیم به جای کاهش تولید استراتژی صادرات را در پیش بگیریم. یعنی ما میتوانستیم تولید خود را کاهش دهیم مثل کارخانههایی که این کار را انجام میدهند اما تولید را کاهش ندادیم بلکه مازاد آن را صادر کردیم.

قیمت تولیدات ایرانی با قیمت چینیها چه تفاوتی دارد؟

قیمت محصولات فولادی بهطور کامل دینامیک است، یعنی تمام روز قیمت فولاد همانند طلا در نوسان است و بهصورت روزانه اعلام میشود در حقیقت قیمتها تا حدی نزدیک به هم است. قیمتهای ما نیز روی کیفیت و تحویل بهموقع تنظیم میشود. چین در این زمینه کمی عقبتر از ما است. البته شاخصهای دیگر هم وجود دارد اما در این دو شاخص ما جلوتر از چین هستیم. از اینرو قیمت ما با قیمت چین تفاوت فاحشی ندارد. ما مزیت حمل را هم داریم؛ کشتی ما تا عمان ۲/۵ تا ۳ روز در راه هستند اما کشتیهای چین ۳ هفته در راه هستند و این موضوع خواب سرمایه مشتری را کم میکند. ما از طریق مولفههای بازاریابی با چین در حال رقابت هستیم.

هزینه تمامشده برای یک تن فولاد در ایران با چین چه تفاوتی دارد؟

اجزای قیمت تمامشده شامل هزینه دستمزد، هزینه سربار، هزینه انرژی و مواد اولیه است. تکتک این عوامل را اگر بخواهیم با چین مقایسه کنیم باید این عوامل را در نظر بگیریم که هزینه دستمزد ما از چین بالاتر است. البته به این معنی نیست که حقوق پرسنل ما از چین بالاتر است. اما میتوان به این معنی باشد که ما چندین برابر چین از نیروی انسانی استفاده میکنیم. یعنی به دلایل اجتماعی و ایجاد اشتغال، نیروهای زیادی به واحد صنعتی تزریق شد. در انرژی گاز و برق دارای مزیت هستیم. اما هزینههای آب و برق و گاز نیز چندین برابر شده است. این شرایط رقابتی را برای ما کاهش داده است، البته در آینده این عوامل را میتوان تنظیم کرد.

آیا برای ایجاد اشتغال میتوان به شرکتهای اینچنینی متکی بود یا از محل درآمد این شرکتها میتوان اشتغالهای دیگری را تعریف کرد؟

شرکتها بهویژه شرکتهای بزرگ نباید مسئولیتهای اجتماعی خود را فراموش کنند. شرکتهای صنعتی نباید نسبت به اشتغال یا آلودگی محیطزیست بیمسئولیت باشند. اولویت روی این مسائل است و اینگونه شرکتها میتوانند به حیات خود ادامه بدهند. البته این را باید در نظر گرفت که باید اصل شرکت زنده و سودده باشد. با افزایش ظرفیت شرکت و کارهای جانبی میتوان این اقدام را انجام داد. برای مثال فولاد خوزستان میتواند با افزایش ۳/۵میلیون تن خود به ۴میلیون تن تا حدی نیرو جذب کند. حال با این تولید مازاد میتوان صادرات را افزایش داد. کشوری مانند برزیل را در نظر بگیرید که ۳۰میلیون تن تولید دارد و ۱۸میلیون مصرف داخلی آن است. برزیل در تولید فولاد معروف است. اگر ترکیه را در نظر بگیرد به همین منوال است یا چین ۱۰۰میلیون صادرات دارد. چین در سال ۲۰۱۶میلادی ۸۸۰ میلیون تن تولید داشت که ۱۲۰میلیون تن آن را صادر کرد. بنابراین باید بتوانیم شرکتها را در جهت صادرات توسعه بدهیم.