آغاز رسمی سه نرخی شدن ارز / نرخ دلار: 1226، 1500 و 1910 تومان

پیش از این از سوی فعالان بخش خصوصی و کارشناسان اقتصادی نگرانیهایی بروز داده شده بود که با سه نرخی شدن ارز امکان رانت بیشتر خواهد شد.

با وجود این، طبق آنچه رییس کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرده اکنون برای کالاهای اساسی که جزء اولویتهای وارداتی کشور هستند ارز با نرخ مرجع 1226 تومانی لحاظ میشود. برای کالاهای سرمایهای و واسطهای ارز 1500 تومانی (ارز حاصل از صادرات) در نظر گرفته شده است و کالاهایی به مانند خودرو و عروسک هم که لوکس تشخیص داده شده باشند با ارز بازار آزاد (آخرین قیمت 1910 تومان) میتوانند وارد کشور شوند.

ارسلان فتحیپور در این مورد گفته است: طرح جدیدی در مورد تغییر قیمت ارز ارائه نشده است، بلکه همان درخواست قبلی ما توسط دولت اجرایی شده است. پیشنهاد قبلی ما این بود که کالاهای اساسی جزء اولویت وارداتی قرار بگیرند و از ارز 1226 تومانی استفاده شود و دولت هم این پیشنهاد را پذیرفته است.

پیش از این نیز بانک مرکزی از اختصاص ارز به کالاهای در اولویت اول تا پنجم خبر داده و اعلام کرده بود: بانکهای عامل صرفاً در خصوص کالاهایی که بر اساس تشخیص وزارت صنعت ، معدن و تجارت در اولویت اول تا پنجم قرار دارند، با رعایت کامل مفاد مجموعه مقررات ارزی و سایر ضوابط مربوطه و با قائلشدن حق تقدم به ترتیب اولویتهای مورد بحث، نسبت به گشایش اعتبار اسنادی ، ثبت برات اسنادی و یا حواله به نرخ رسمی اقدام خواهند کرد.

آغاز رسمی سه نرخی شدن ارز در حالی است که پیش از این از سوی فعالان بخش خصوصی محمد نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی ایران نسبت به اجرای این چنین پیشنهادی ابراز نگرانی و عنوان کرده بود که این موضوع رانت به وجود خواهد آورد.

علاوه بر او، معاون ارزی سابق بانک مرکزی نیز در مورد پیشنهاد سه نرخی شدن ارز تصریح کرده بود که این موضوع رانتزا خواهد بود. سید کمال سیدعلی سه نرخی شدن ارز را منطقی ندانسته و بر تک نرخی شدن ارز تاکید کرده بود.

همچنین حیدر مستخدمینحسینی، کارشناس امور بانکی در این مورد به تجارب ایران طی سالهای گذشته و اثرات منفی چند نرخی شدن ارز اشاره و تصریح کرده بود:سه نرخی شدن ارز منطقی نیست.

شوکهای ارزی پشت سر هم

بیشک یکی از اقشاری که به صورت مستقیم از تحولات ارزی کشور متاثر میشوند فعالان بخش خصوصی هستند. آنها بارها درخواست خود مبنی بر تثبیت شرایط را خواستار شدهاند و از سوی دیگر کارشناسان اقتصادی بارها هشدار دادهاند که باید از شوکها و تحولات پرهیز کرد. با وجود این، طی چند هفته اخیر اخبار متعددی از سوی ارز منتشر شده است. ابتدا صحبت از پیشنهاد ارز سه نرخی در مجلس شد که هرچند هنوز مجلس این موضوع را تایید نکرد اما این طرح رسما اجرا شد و اکنون واردکنندگان برای انجام واردات خود از سه نرخ متفاوت میتوانند بهره ببرند.

در کنار این، از سوی دیگر طی چند روز اخیر پیشنهاد حذف ارز مسافرتی نیز مطرح شده است که هنوز مشخص نیست در این مورد نیز چه تصمیماتی اتخاذ خواهد شد.

قبل از اعلام رسمی سه نرخی شدن ارز موضوع اولویتبندی کالاها در دریافت ارز نیز مطرح و اجرا شد که حتی برخی تولیدکنندگان نیز برای واردات مواد اولیه خود در اولویت اول قرار ندارند. از جمله این گروهها خودروسازان هستند که برای واردات مواد اولیه، قطعات منفصله و قطعات یدکی خودرو در اولویت ششم قرار گرفتهاند و خودروهای کامل (CBU) نیز در اولویت دهم جای دارند. این یعنی جزو پنج کالای اساسی در اولویت که میتوانند ارز دولتی دریافت کنند قرار ندارند.