تاثیر غیرقابل انکار برجام بر صادرات فرش ایران

به گزارش ارانیکو به نقل از شاتا، حمید کارگر، فرش دستبافت را یک مصداق شاخص، بارز و عینی از اقتصاد مقاومتی دانست و عنوان کرد: فرش دستبافت نمونه بارزی برای اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی بهویژه در حوزه تولید و اشتغال است چراکه بخش عمده مواد اولیه فرش دستبافت در داخل کشور تأمین میشود و بهترین دانش و مهارت در حوزه طراحی، فرشبافی، ریسندگی، رنگرزی، چله کشی و دیگر مهارتهای مرتبط در داخل کشور بیش از رقبا وجود دارد. همچنین نیاز به سرمایهگذاری کلان در این حوزه برای ایجاد شغل نیست و با حداکثر ده میلیون تومان برای هر نفر بهعنوان مشاغل خانگی میتوان ایجاد شغل کرد. از سوی دیگر فرش دستبافت جنبه صادراتی دارد و سالانه بیش از دوسوم فرشهای تولیدی کشور صادرات میشوند. در همین راستا و با توجه به اهمیت موضوع تمامی برنامههای که وزارت صنعت، معدن و تجارت و مرکز ملی فرش ایران در این حوزه مانند تبلیغات، آموزش، پژوهش، برگزاری نمایشگاهها، همایشها، دعوت و اعزام هیات های تجاری، با هدف ایجاد تولید و اشتغال صورت میگیرد.

ارائه بیش از ۵۰ میلیارد تومان تسهیلات به پشتیبانان تولید فرش دستبافت

وی، وامها و تسهیلاتی را که بهعنوان وامهای کم بازده در دولت گذشته به حوزه فرش دستبافت دادهشده را یک انحراف در هزینهها و نوعی سم  توصیف کرد و افزود: بسیاری از دریافتکنندگان تسهیلات از گردونه تولید خارج شدند و در دولت یازدهم قرار شد بهجای پرداخت نقدینگی به قالیبافان یا ارائه تسهیلات به بنگاهها در قالب زودبازده، از پشتیبانان تولید حمایت شود. در همین راستا تفاهمنامهای بین مرکز ملی فرش ایران و صندوق کارآفرینی امید برای ارائه تسهیلات ارزانقیمت به پشتیبانان تولید منعقد و در این چهارساله بیش از ۵۰ میلیارد تومان تسهیلات ارزانقیمت صرفاً از محل صندوق کارآفرینی امید به پشتیبانان تولید ارائه شد.

تأثیر برجام بر حوزه صادرات فرش ایران

رئیس مرکز ملی فرش ایران، تأثیر برجام در حوزه فرش دستبافت را غیرقابلانکار توصیف کرد و دراینباره افزود: از سال ۲۰۱۰ فرش دستبافت ایرانی ورودش به ایالاتمتحده آمریکا ممنوع شد. این در حالی بود که آمریکا تا قبل از آن سال، مشتری شماره یک فرش ایرانی و مهمترین واردکننده فرش دستبافت ایرانی بود تاجاییکه سال قبل از تحریم ۸۰ میلیون دلار فرش دستبافت ایرانی معادل ۱۶.۵ درصد از کل ارزش صادرات آن سال مستقیم به آمریکا صادرشده بود، اما از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶ هیچگونه صادراتی در حوزه فرش به این کشور انجام نشد.

کارگر با اشاره به اینکه دربند ۲۲ برجام به لغو تحریم فرش دستبافت ایرانی اشاره شد، اظهار کرد: از ژانویه ۲۰۱۶ بهمحض اعلام توافق، نخستین محموله فرش دستبافت ایرانی از مبدأ هامبورگ آلمان به لسآنجلس آمریکا ارسال شد و از بهمن ۹۴ یعنی یک ماه بعدازآن صادرات مستقیم از ایران نیز اتفاق افتاد. سال ۹۵ نزدیک به ۹۰ میلیون دلار فرش دستبافت بهصورت مستقیم به آمریکا ارسال شد.

جنبه اشتغالزایی فرش دستبافت ایرانی

وی فرش دستبافت ایرانی را هنر صنعتی بسیار ریشهدار، تاریخی و چندوجهی توصیف کرد و افزود: فرش ایرانی باسابقه سههزارساله و پراکندگی جغرافیایی در نقاط مختلف کشور، بارنگ بندیها و طرحهای بینظیر خود، رسوم، باورها و افسانههای مناطق مختلف کشور را در خود جایداده است و برخی از آن  بهعنوان سفیر هنری کشور یاد میکنند. همچنین ازنظر اقتصادی همواره فرش دستبافت ایرانی بهعنوان یکی از اقلام مهم صادرات غیرنفتی کشور مطرح بود و بهعنوان یک هنر صنعت ارزآور در حوزه اقتصاد ایفای نقش کرده است. از سوی دیگر به این سبب که با حداقل سرمایه میتوان در این حوزه ایجاد شغل کرد، از دیرباز بهعنوان یک مکمل باارزش افزوده بالا دارای وجهه اشتغالزایی نیز بوده است.

سند راهبردی هنر صنعت فرش دستبافت

رئیس مرکز ملی فرش ایران، سند راهبردی هنر صنعت فرش دستبافت را جهت رسیدن به یک وحدت رویه در حوزه تصمیمگیری و سیاستگذاری درباره این هنر صنعت دانست و اظهار کرد: مرکز ملی فرش ایران در دل وزارت صنعت، معدن و تجارت بهعنوان متولی این حوزه، داشتن سند و نقشه راه را ضروری دید و در سال ۸۸ این کار را کلید زد. در این راستا موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی گامهای نخست را با یک رویکرد علمی و روش تحقیق مناسب بهخوبی برداشت و به بنمایه اولیه سند رسید. سپس این نسخه در نشستهای متعددی با استفاده از نظرات کارشناسان مختلف این حوزه بهروزتر شد.

کارگر وقوع یک سری رخدادها در سالهای اخیر را سبب ایجاد تغییراتی در بنمایه اولیه سند اعلام کرد و دراینباره افزود: بهعنوان نمونه چین که در آن سالها بهعنوان رقیب مطرح بود، کمکم  به یک بازار و مشتری برای فرش ایرانی تبدیل شد. همچنین وارد شدن دانشآموختگان فرش دستبافت به حوزه تولید و تجارت و تحریم فرش ایران توسط ایالاتمتحده آمریکا نیز دیگر رخدادهایی بود نیاز به یک بازنگری را در سند راهبردی ضروری کرد و این بازنگری از اواخر سال ۹۴ آغاز شد و در پایان سال ۹۵ به نسخه نهایی رسید و در فروردین ۹۶ سند نهایی توسط مقام عالی وزارت صنعت، معدن و تجارت رونمایی شد.

به گفته رئیس مرکز ملی فرش ایران در این سند بخشهای مختلفی مانند چشمانداز آتی برای فرش دستبافت، بیانیه رسالت این هنر صنعت، اصول و ارزشهای حاکم، موضوعات راهبردی و راهبردهایی در حوزههای مختلف راهبری، تأمین، تولید و بازاریابی و زیرساخت گنجاندهشده که ذیل هر عنوان پروژههای بلندمدت و کوتاهمدتی که میشود طراحی کرد، فهرست شده است.

گلایه از نوع نگاه رسانهای به فرش دستبافت

کارگر یکی از آسیبهای فرش دستبافت در این سالها را نوع نگاه رسانهای به آن عنوان کرد و گفت: گلایه ما از صداوسیما این است که نگاه این رسانه به فرش دستبافت، نگاه به یک هنر و هنرمند نیست و قالیباف در برون داد رسانهای بهعنوان یک فرد فقیر، بیبضاعت و ستمدیده نشان داده میشود که این باعث نوعی عدم گرایش نسل جوان برای ورود به این حوزه شده است. همچنین خیلی از سازمانهای حمایتی نیز وقتی میخواهند از خدمات و کارآفرینیهای خود برای افراد تحت پوشش گزارشی ارائه دهند، قالیباف را نشان میدهند که این موضوع نیز بهنوبه خود آسیبرسان خواهد بود.

وی با اشاره به برنامههای مختلف مرکز ملی فرش ایران برای تعریف فرش دستبافت ایرانی در ساحت هنر، اظهار کرد: برای نمونه جشنواره گره زرین را برگزار کردیم و در سطح ملی از هنرمندان این حوزه تجلیل به عمل آوردیم. از سوی دیگر در برون داد رسانهای و تبلیغات مرکز ملی فرش ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت بر وجهه هنری فرش دستبافت و ارزش قایل شدن و ارتقای منزلت اجتماعی فعالان این حوزه تأکید کردیم. همچنین سالانه المپیاد فرش دستبافت را برای دانشجویان و دانش آموزان، نمایشگاه بزرگ فرش دستبافت و فروش فرش را برگزار میکنیم.

رشته فرش در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی

کارگر حضور رشته فرش دستبافت در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور را سبب پیوند خوردن نسل جدید با این هنر صنعت دانست و اظهار کرد: هماکنون ۲۰ مرکز آموزش عالی در استانهای مختلف در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در حال ارائه این رشته هستند.

پیوند با شرکتهای دانشبنیان

رئیس مرکز ملی فرش ایران یکی از برنامههای این مرکز  را پیوند زدن با شرکتهای دانشبنیان و پارکهای علم و فناوری عنوان کرد و گفت:  امسال قرار است که برای اولین باریک استارت آپ در حوزه فرش دستبافت با همکاری مراکز آموزشی و شرکتهای دانشبنیان برگزار کنیم.

برگزاری یک هزار و ۵۵ دوره آموزشی عمومی برای قالیبافان

کارگر آموزش به ذینفعان فرش در حوزههای مختلف و آموزشهایی برای ایجاد اشتغال را بهعنوان دیگر برنامههای مرکز ملی فرش ایران عنوان کرد و گفت: این آموزشها در دودسته عمومی و تخصصی تقسیمبندی میشوند که در  بخش آموزشهای عمومی مانند بافت، به بافی و ارتقای مهارت قالیبافان در این چهارساله یک هزار و ۵۵ دوره عمومی آموزشی در ۳۱ استان کشور برگزار کردیم که چهار میلیون و ۴۷۶ هزار و ۵۶۰ نفر ساعت آموزش را شامل شد. همچنین در زمینه دورههای تخصصی برای مربیان و ناظران فنی، رفوگرها، رنگرزان، قالیشوها، ارکان تعاونیها و اتحادیهها و حتی راهنمایان گردشگری برای اینکه فرش ایرانی را به توریستها بهخوبی بشناسانند، حدود ۱۰۷ دوره برگزار کردیم که ۱۰۵ هزار و ۱۶۰ نفر ساعت آموزش را دربرمی گرفت.


حمایت مرکز ملی فرش ایران از ۶۴ طرح پژوهشی در دولت یازدهم

وی با معرفی معاونت تحقیقات و آموزش بهعنوان یکی از معاونتهای مرکز ملی فرش ایران، اظهار کرد: یکی از کارهای این معاونت،  پژوهش است که در این حوزه در زمینه طرحهای تحقیقاتی، طرحهای مطالعاتی و  طرحهای دانشجویی خدمات متنوعی ارائه میدهد. در این راستا ۹ طرح دانشجویی در سال ۹۲،  ۱۶ طرح دانشجویی و یک طرح مطالعاتی در سال ۹۳،  ۱۰ طرح دانشجویی، هفت طرح تحقیقاتی و شش طرح مطالعاتی در سال ۹۴ و همچنین در سال ۹۵ نیز ۹ طرح دانشجویی و شش طرح مطالعاتی را این معاونت تحت حمایت خود قرارداد و درمجموع ۶۴ طرح را  به فرجام رساند.

ثبت جهانی ۲۹ منطقه فرش دستبافت ایرانی

کارگر رایزنی با سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) برای ثبت جهانی مناطق جغرافیایی فرش دستبافت کشور را یکی از اتفاقات خوب این حوزه دانست و گفت: پرونده مناطق مختلف فرشبافی ما تکمیل شد و تا الآن ۴۶ منطقه فرش دستبافت ایران ثبت ملی و ۲۹ منطقه به ثبت جهانی رسید که پنج منطقه در سال ۹۲ و ده منطقه در سال ۹۳ به ثبت رسید. همچنین در سال ۹۴ نیز ۱۴ منطقه به ثبت جهانی رسیدند که این بهعنوان یک عامل بازدارنده در مقابل رقبایی که میخواهند از این نام و نشان استفاده کنند، عمل میکند.
البته از دیگر بسترهای حقوقی بینالمللی ازجمله شورای جهانی صنایعدستی نیز  استفاده کردیم که شهر تبریز بهعنوان شهر جهانی بافت در آن شورا به ثبت رسید.