آمار بانک مرکزی دیده‌بان وضعیت اقتصادی کشور است

به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی، رئیس کل این بانک در مراسم افتتاحیه «سی و نهمین هم اندیشی آموزشی آمار اقتصادی» که صبح روز شنبه ۳۰ فروردین ماه ۱۳۹۶ در نوشهر برگزار شد، ضمن عرض خیر مقدم به حاضرین، بر اهمیت آمار در تصمیمگیریهای اقتصادی تاکید کرد و گفت: آمار به معنای مشاهده، یادگیری و به اشتراک گذاشتن واقعیتها درباره جهان واقعی بدون دخالت دادن تعصبات و قضاوت است. اهمیت و نقش آمار به عنوان ابزار جمعآوری، طبقهبندی، تجزیه و تحلیل با رشد و توسعه جوامع بشری نمایانتر شده و برای برنامهریزی و ارزیابی برنامههای دولت و بخش خصوصی، مباحث سیاستی و مطلع نگاه داشتن مردم از وضعیت کشور و ارائه تحلیلهای مقایسهای، بسیار حیاتی و ارزشمند است.

وی افزود: با گسترش رقابتهای جهانی از یک سو و اهمیت سیاستهای دولتها و سیاستگذاری بانکهای مرکزی از سویی دیگر، دقت در تصمیمگیریها اهمیت ویژه ای یافته که این موضوع نیز منوط به در اختیار داشتن آمار و اطلاعات صحیح، به روز و دقیق است. اکثر کشورها نیز برای دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی مد نظر خود، اقدام به تهیه برنامههای توسعه کوتاه، میان و بلندمدت میکنند که در این مسیر نیز تبیین وضعیت موجود و پیشبینی تحولات اقتصادی و اجتماعی در آینده، شرط لازم در برنامهریزی و تدوین برنامههای توسعه است.

سیف بر نقش بانک مرکزی به عنوان یکی از مراجع تولید، جمعآوری و پردازش اطلاعات برای برنامهریزیهای اقتصادی تاکید و تصریح کرد: تحلیل وضعیت موجود و پیشبینی آینده، براساس الگوهای کمّی، ریاضی و اقتصادی در قالب مدلهای اقتصادسنجی انجام میشود. این امر مستلزم وجود دادههای آماری است و بدون این دادهها امکان برنامهریزی صحیح اقتصادی وجود نخواهد داشت. لذا تحت این شرایط نقش و اهمیت نهادهای آماری کشور به ویژه بانک مرکزی، به عنوان یکی از مراجع تولید و جمعآوری دادههای آماری و پردازش اطلاعات در جهت برنامهریزی کاملا مشخص است.

وی افزود: در مقیاس بینالمللی نیز یکی از مباحث بسیار مهم در راستای جلب و جذب سرمایهگذاری خارجی، شفافیت است که مبحث گستردهای بوده و بخشی مهمی از آن با فرایندهای مختلف تهیه و انتشار آمار و اطلاعات مرتبط است. در این راستا از سوی بانک مرکزی تلاشهای زیادی برای انتشار منظم و به موقع آمار و اطلاعات اقتصادی منطبق با استانداردهای بینالمللی انجام شده که قطعا نقش مهمی در ارتقای جایگاه شفافیت اقتصادی کشور برخوردار است.

سابقه آماری بانک مرکزی

رئیس شورای پول و اعتبار در ادامه توجه حاضرین را به قدمت و چارچوب نظام آماری بانک مرکزی معطوف ساخت و گفت: سابقه تولید آمارهای اقتصادی در بانک مرکزی به تاسیس بانک ملی در سال ۱۳۰۷ باز میگردد که بعد از تاسیس بانک مرکزی در سال ۱۳۳۹، فعالیتهای آماری از بانک ملی به این نهاد جدید منتقل شد. به همین ترتیب نظام آماری نیز در طول سالیان گذشته به تدریج تغییراتی را تجربه کرده، اما همچنان چارچوب کلی این نظام بدون تغییر باقی مانده است.

وی ادامه داد: چارچوب نظام آماری در بانک مرکزی شامل جمعآوری دادههای خام از منابع داخلی و خارجی، پردازش دادههای خام بر اساس استانداردها و دستورالعملهای بینالمللی و سپس انتشار مستمر و بههنگام  این آمارها است.

سیف با اشاره به تلاش بی وقفه آمارگیران بانک مرکزی خاطرنشان کرد: بانک مرکزی برای انجام این وظایف مهم، بر ۴۰۰ آمارگیر خود در ۷۹ شهر کشور متکی است که دادههای خام مورد نیاز را بدون وقفه و با دقت جمعآوری میکنند. با همت و پشتکار آمارگیران، اکنون بانک مرکزی به عنوان یک مرجع مهم تخصصی تولید آمارهای اقتصادی در کشور شناخته میشود که پیشینهای طولانی در زمینه جمعآوری، پردازش، تولید و انتشار آمارهای اقتصادی دارد و بهعنوان یکی از مراجع مهم آمارهای اقتصادی در کشور شناخته میشود.

وی افزود: بانک مرکزی بهعنوان یک نهاد سیاستگذار، خود یکی از استفادهکنندگان اصلی تولیدات آماری بهشمار میآید و این بانک از اطلاعات تولیدی در فرایند تنظیم و اجرای سیاستهای پولی و اعتباری و ارزی استفاده میکند و ضمن بهرهبرداری از آنها برای تهیه گزارشهای تحلیلی و تنظیم سیاستهای پولی، اعتباری و ارزی، به طور مستمر و در یک تواتر منظم منتشر می شوند تا دیگر نهادهای سیاستگذار، محققان و عموم افراد جامعه نیز از آنها بهره جویند.

در همین زمینه، سیف جلب اعتماد عمومی نسبت به صحت و دقت آمارهای منتشره توسط بانک مرکزی را دستاورد ارزشمندی دانست و تصریح کرد: با وجود اینکه برخی در رقابتهای سیاسی سعی کردهاند در صحت آمارهای بانک مرکزی تردید ایجاد کنند، اما این تلاشها نتوانسته خدشهای در اعتماد عمومی نسبت به محصولات آماری بانک مرکزی وارد کند و این دستاورد ارزشمند با تلاش کلیه همکاران در نظام آماری این بانک بدست آمده است.

انتظارات از حوزه آمار

رئیس کل بانک مرکزی انتشار عمومی تقویم آماری بانک مرکزی در ابتدای سال ۱۳۹۶ را مهمترین اقدام بانک مرکزی در عرصه آمار برشمرد و گفت: در طول سالهای گذشته گامهای مهمی در جهت ارتقا و تقویت جایگاه بانک مرکزی در عرصه آمار برداشته شده است. با انتشار عمومی تقویم آماری بانک مرکزی در ابتدای امسال، این بانک خود را متعهد ساخته تا مطابق با زمانبندی پیشبینی شده در تقویم آماری، محصولات خود را در اختیار عموم قرار دهد. مسلماَ انجام این تعهد بدون همکاری شما عزیزان امکانپذیر نخواهد بود.

در همین زمینه، سیف از آمارگیران بانک مرکزی خواست که همانند سالهای گذشته، آمارهای اقتصادی را با دقت و سرعت تهیه و در اختیار افکار عمومی قرار دهند. وی افزود: برای تحقق این مهم، ضروری است تا اصول حاکم بر نظام آماری از جمله حرفهایگرایی در تولید آمار، استفاده از روشهای اجرایی نوین به منظور ارتقای کیفی و سرعت پردازش آمارها، بی طرفی و مصونیت از دخالتهای سیاسی، کاربردی بودن اطلاعات آماری، فراهم سازی دسترسی یکسان و برابر به آمار و اطلاعات، ارزیابی رضایت کاربران نسبت به اطلاعات آماری، عکسالعمل مناسب نسبت استفاده نادرست از اطلاعات آماری و اصول مربوط به محرمانگی اطلاعات آماری، رعایت شود.

رئیس شورای پول و اعتبار با اشاره به پیشتازی بانک مرکزی در زمینه بهبود کیفی آمار و اطلاعات گفت: بانک مرکزی سال پایه حسابهای ملی را به منظور انطباق دادههای آماری با تحولات ساختاری در اقتصاد کشور، از ۱۳۸۳ به ۱۳۹۰ تغییر داده و همچنین اقدامات لازم در زمینه تغییر سال پایه شاخصهای قیمت به سال ۱۳۹۵ در دست انجام است.

وی با بیان اینکه با تحولات اقتصادی در زمینههای مختلف نیازهای آماری کشور نیز توسعه مییابند، افزود: با ابلاغ بند «پ» ماده ۱۰ قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور مبنی بر تکلیف بانک مرکزی به تولید و انتشار آمارهای تخصصی، زمینه قانونی مناسبی برای فعالیت بانک مرکزی در این زمینه فراهم شده است. بنابراین، با توجه به اینکه پیشرفت و اعتلای نظام آماری، فرایندی مستمر و بیپایان است، برای اجرای موفق مسئولیتی که به عهده این بانک گذاشته شده، باید چارچوبهای مورد نیاز به صورت مستمر بازبینی و به هنگامسازی شوند. در این صورت، جایگاه بانک مرکزی در حوزه آمارهای اقتصادی حفظ و تقویت میشود.

اهمیت ارتقای کیفی سرمایه انسانی در بخش آمار

رئیس کل بانک مرکزی بر لزوم توجه به استانداردهای بینالمللی در تهیه و انتشار آمار تاکید کرد و گفت: با توجه به اینکه بانک مرکزی نماینده دولت در صندوق بین المللی پول معرفی شده است، آمارهای منتشره در بانک مرکزی نیز به صورت متناوب برای انطباق با استانداردهای بینالمللی از سوی این نهاد مورد ارزیابی قرار میگیرد که البته رویه بانک مرکزی همواره مورد تایید این نهاد بوده است.

وی افزود: با توجه به کسب اعتبار لازم، آمارهای اقتصادی بانک مرکزی همواره مورد وثوق عموم جامعه و جامعه علمی و دانشگاهی داخل و خارج کشور قرار داشته و در حال حاضر صیانت از اعتبار این آمارها که حاصل تلاش صدها و هزاران تن از همکارانمان از سال ۱۳۳۹ و یا بهتر بگوییم از سال ۱۳۱۵ تاکنون است، بر عهده ماست.

رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر ارتقای دانش تخصصی آمارگیران بانک مرکزی گفت: بخش آمار بانک مرکزی را باید به مثابه دیدهبان بانک مرکزی تلقی کرد که به رصد وضعیت اقتصادی جاری کشور میپردازد. بر این اساس ارتقای دانش تخصصی همکاران محترم در حوزه آمار به مانند سایر حوزههای دیگر بانک مرکزی، به مثابه سرمایهگذاری تلقی می شود که مطمئناً در ارتقای کیفی نظام آماری تاثیر قابل توجهی خواهد داشت. ضروری است آموزش همکاران هدفمند بوده و در راستای ارتقای اثربخشی فعالیتهای سازمانی آنها باشد.

وی تصریح کرد: بانک مرکزی هیچگاه از نقش با اهمیت نیروی انسانی در انجام فعالیتهایش غافل نبوده است. اهتمام این بانک برای سرمایهگذاری در نیروی انسانی باعث شده هر ساله همایش هماندیشی آماری با هدف آموزش مستمر و روزآمد کردن اطلاعات همکاران و توانمندسازی آنها برگزار شود. امسال نیز این همایش در راستای اهداف کلی بانک مرکزی برگزار میشود.

سیف در خاتمه ضمن قدردانی از تلاش بی وقفه آمارگیران بانک مرکزی برای ارتقای جایگاه آماری بانک مرکزی، ابراز امیدواری کرد: برگزاری چنین همایشهایی علاوه بر ارتقای دانش تخصصی، زمینهساز انتقال تجربیات و همگرایی بیشتر است که قطعا انعکاس آن در طراحی و تنظیم سیاستهای اقتصادی بسیار پراهمیت خواهد بود.