برنامه مسکو و ریاض برای طرح اوپک در سایه

مسکو و ریاض قصد دارند، سناریوی تشکیل اوپک 2 را با عضویت روسیه  در دستور کار خودقرار دهند،در صورتی که چنین طرحی به نتیجه برسد،یک کارتل نفتی نوظهور و پرقدرت در بازار ایجاد خواهد شد. غول نفتی آرامکو امیدوار است تا فرصتهایی برای سرمایهگذاری در بازار جهانی گاز طبیعی را بیابد و فعالیت در منطقه سیبری روسیه نخستین پروژه گازی بینالمللی رهبران ریاض خواهد بود.

قدرت واقعی اوپک و غیراوپک با فراتر رفتن از کاهش تولید نفت و با تلفیق آن با مجمع کشورهای صادرکننده گاز افزایش خواهد یافت. اوپک 2/1 شامل صادرکنندگان گاز خواهد بود که میتواند عوامل منفی تاثیرگذار بر بازار و حتی نفت و گاز شیل را مهار کند.

در هفتههای اخیر، تحلیلگران بینالمللی و منابع رسانهای، اخباری در مورد سرمایهگذاری چند میلیارد دلاری ریاض در صنعت نفت و گاز روسیه مطرح کردهاند. خالد الفالح، وزیر نفت عربستان، اعلام کرده کشورش در صنعت تولید گاز طبیعی و حتی ال ان جی، سرمایهگذاری خواهد کرد.

تحلیلگران بازار معتقدند آرامکو در مسیری گام برخواهد داشت که پیشتر شرکتهای  شل، بریتیش پترولیوم و سایر غولهای نفتی برداشته و با متنوع کردن سبد منابع تولیدی و کاهش تدریجی سهم نفت، وارد بازار گاز شدهاند. عصر طلایی گاز آغاز شده و عربستانیها با وجود علاقمندی به حضور در صنعت گاز، با راهی دشوار روبرو هستند.

کشور عربستان دارای 8500 میلیارد متر مکعب ذخیره گاز است و ششمین دارنده ذخایر گاز طبیعی دنیا و سومین دارنده این سوخت فسیلی در خاورمیانه پس از ایران و قطر به شمار میرود. تولید سالانه گاز در آرامکو 102 میلیارد متر مکعب است و آنان در رتبه هشتمین تولیدکننده بزرگ گاز دنیا قرار دارند اما در سایه رشد پرشتاب تقاضای این کشور، همه این گاز تولیدی در داخل کشور مصرف میشود.

سهم گاز طبیعی در سبد منابع انرژی اولیه عربستان، اندکی بیش از 40 درصد است. این شبه جزیره در بازار واردات و صادرات گاز طبیعی حضور ندارد. با افزایش تولید گاز، مصرف داخلی نفت خام به ویژه در نیروگاههای این کشور کاهش خواهد یافت، بدین ترتیب میتوان نفت بیشتری را به صادرات اختصاص داد. بخشی از گاز تولیدی نیز به میادین نفتی پیر تزریق میشود تا تولید نفت از این تاسیسات تداوم یابد.

در سالهای گذشته، راههای همکاری آرامکو با شرکتهای گازپروم، لوک اویل و روسنفت به دلیل رویارویی کمونیسم و وهابیت بسته شده بود، اما با تغییر در دیدگاههای دو طرف، آنها هم اینک به دنبال همکاریهای مشترک با محور فناوریهای گاز طبیعی هستند.

حضور فعال آرامکو در انستیتوی علمی-پژوهشی گاز طبیعی و فناوریهای گازی گازپروم در شهر ساراتوف میتواند سنگ بنای طرحهای گازی عربستان در سالهای آینده به شمار رود. شرکت آرامکو مجری راهبرد متنوعسازی فعالیتهای اقتصادی رهبران عربستان است. دیدارهای جداگانه جانشین ولیعهد(ولیعهد فعلی) و وزیر نفت عربستان با ولادیمیر پوتین و مقامات ارشد این کشور را باید در این چارچوب ارزیابی کرد.

با تغییر مهرهها در بازار نفت و گاز، تولیدکنندگان نفت شیل ایالات متحده با چالشی بزرگ روبرو خواهند شد. به علاوه، بخشی از بازارهای این بازیگران نوظهور از دست خواهد رفت. قطریها نیز به عنوان رهبر بازار جهانی ال ان جی، با اتحاد راهبردی ریاض و مسکو باید راهکارهای جدیدی بیابند. نزدیک شدن مسکو و ریاض این امکان را به رهبران عربستان خواهد داد تا دو پرنده را با یک تیر هدف قرار دهند: از یک سو روابط اوپک و روسیه تثبیت میشود و از سوی دیگر، تاثیرگذاری آنها در بازار جهانی گاز افزایش خواهد یافت.

حمایت مسکو از برنامههای ریاض نه تنها توسعه ذخایر گاز طبیعی این کشور پادشاهی را سرعت میبخشد، بلکه قطریها را به گوشه رینگ سوق خواهد داد. بازار جهانی گاز طبیعی در آستانه تغییراتی بزرگ قرار گرفته و ولادیمیر پوتین و محمد بن سلمان، معماران این بازار جدید خواهند بود.