تامین مالی پروژه‌ها از طرف بانک‌ها

حسین سلیمی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی میگوید: «در حال حاضر در کشور ما تعداد خیلی کمی از پروژهها از طریق بازار سرمایه تامین مالی میشوند و عمده تامین مالی به وسیله بانکها صورت میگیرد، این موضوع در حالی اتفاق میافتد که بانکهای ما با مشکلات عدیدهای مواجه هستند و بهدلیل نبود امکانات و وجود معوقات نمیتوانند یک پروژه را به مدت 10 یا 15 سال تامین مالی کنند. »

انتظارات بازار سرمایه از تیم اقتصادی دولت دوازدهم شامل چه مواردی میشود؟

در حال حاضر بزرگترین معضلی که ما در کشورمان با آن مواجه هستیم مساله اشتغال است. ما باید چارهای بیندیشیم تا مشکل بیکاری عده زیادی از جوانان جویای کار را رفع کنیم. تحقق این هدف مهم به سرمایهگذاری نیاز دارد و سرمایهگذاری هم نیازمند تامین سرمایه است. در حال حاضر هم تامین سرمایه تنها از طریق شبکه بانکی و بهصورت کوتاهمدت تامین میشود و این راهحل نهایی نیست. روش درست تامین سرمایه برای سرمایهگذاریهای طولانی مدت که در همه جای دنیا رواج دارد این است که 40درصد پروژه توسط خود سرمایهگذار و 60درصد آن از طریق بانکها یا بازار سرمایه تامین مالی شود. الان در کشور ما تعداد خیلی کمی از پروژهها از طریق بازار سرمایه تامین مالی میشوند و عمده تامین مالی به وسیله بانکها صورت میگیرد.

این در حالی است که بانکهای ما با مشکلات عدیدهای مواجه هستند و بهدلیل نبود امکانات و وجود معوقات نمیتوانند یک پروژه را به مدت 10 یا 15 سال تامین مالی کنند. این مساله یکی از معضلاتی است که باید در دستور کار دولت دوازدهم و وزیر امور اقتصادی و دارایی قرار گیرد. اگر ما نتوانیم تامین سرمایه را در اولویت کاری خود قرار دهیم، بهطور قطع در جذب سرمایهگذاری داخلی و ایجاد اشتغال موفق نخواهیم بود و درنهایت ما به رشد هشتدرصدی پیشبینی شده در برنامه ششم توسعه نخواهیم رسید. هرچند که مواردی که ذکر کردم در حیطه وظایف وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار دارد، اما بهتر است ترتیباتی اتخاذ شود تا بانک مرکزی نیز در این گونه مسائل حضور داشته باشد تا بعدا با مشکل مواجه نشویم. درمجموع، توانمندسازی بخش خصوصی، توجه به بازار سرمایه و وضع قوانین حمایتی و تغییر جهت تامین مالی صنایع و بنگاهها از بانکها به سمت بازار سرمایه از جمله انتظارات بورس از دولت دوازدهم است که به بهبود شرایط بازار سرمایه منجر میشود. همانگونه که اقتصاد در تمامی کشورهای پیشرو، بازار سرمایه محور است، از کابینه اقتصادی دولت جدید انتظار میرود یکی از برنامههای اصلی خود را تغییر جهت اقتصاد و تامین مالی صنایع از بانک محور بودن به سمت بازار سرمایه محوری سوق دهند.

بورس دارای مزایای فراوانی است. برای مثال این بازار قابل مطالعه و قابل سنجش است، در حالی که اکنون سرمایهگذاری در محیطی غیراز بورس دشوار است. سرمایهگذاران خارجی در بورس ورود کردهاند و خوشبختانه در حال حاضر میتوان آینده خوبی را برای آن متصور شد. البته هنوز مشکلاتی در زمینه نقل و انتقالات بانکی وجود دارد که امید میرود با اتخاذ تدابیر درست آنها نیز حلوفصل شوند. از آنجایی که سرمایهگذاران خارجی در بررسی بازار بورس به این مهم میرسند که این بازار 10 تا 15درصد رشد در سال دارد، ورود خود را به آن بلامانع میبینند، بنابراین توجه به توسعه این بازار باید در دستور کار قرار بگیرد.

برای ایجاد تغییرات و چرخش اقتصاد از بانک محوری به سمت بازار سرمایه محور بودن چه روشها و استراتژیهایی باید اعمال شوند؟

متاسفانه تا حدودی روند بوروکراسی که در همه شئون مملکتی ما وجود دارد، در بازار سرمایه نیز اعمال شده است. ما باید از روشهای شفاف تر، سادهتر و سریعتر در بازار سرمایه بهره بگیریم. شاید از یک دیدگاه، تضمین تامین مالی پروژهها از طریق بانکها یک عمل مثبت تلقی شود، چراکه خریدار اوراق خیالش راحت است، اما از سوی دیگر، اگر برای تامین مالی تمام پروژهها به بانکها مراجعه شود، آنگاه فرایند تامین مالی بانکها طولانی مدت میشود. بنابراین بهنظر میرسد اگر هدفگذاری درستی صورت گیرد تا تامین مالی پروژهها به سمت بازار سرمایه سوق پیدا کند، خودبهخود باید تشریفات را کاسته و زمان تامین مالی پروژهها را کاهش دهند.

برخی بر این باورند که علاوه بر تغییر رویکردهای اقتصادی باید فرهنگسازی مناسب در بازار سهام برای ایجاد اصلاحات صورت گیرد، نظر شما در اینباره چیست؟

نهتنها در این مورد، بلکه در همه حوزهها ما به اطلاعرسانی درست و فرهنگسازی مناسب نیاز داریم. بهعنوان مثال برای خرید سهام باید فرهنگسازی لازم صورت گیرد تا افراد سهامی را بدون مطالعه و تخصص در بورس نخرند تا در آینده ضرر کنند. بهطور قطع ما در همه جا به فرهنگسازی نیاز داریم، بهویژه در هر بازار جدیدی که ایجاد میشود. ما در بازار سرمایه که باید شفافیت وجود داشته باشد و گزارشات برای عموم عرضه شود، به جد نیازمند فرهنگسازی هستیم. استفاده از ظرفیت رسانههای مختلف بهدلیل فراگیری و گستره زیاد مخاطبان میتواند تسریعکننده این اهداف باشد.