سه مُسکن بازار طلا

الگوی «نیکسون»ی ترامپ و ایفای نقش «مرد دیوانه» از سوی او و رهبر کرهشمالی، دو کشور را به لبه پرتگاه جنگ کشانده است. این تنشها دلار را تضعیف کردند؛ اما کارشناسان پایان اثر مسکنها را در روزهای پیشرو با افت شدید اونس و تقویت مجدد دلار همراه میدانند.

امداد کرهشمالی به طلا
از سر گرفته شدن دوئل آمریکا و کرهشمالی همزمان با بحران ترکیه، اونس طلا را موقتا تقویت کرد. اونس فلز گرانبها که در پایان هفته گذشته بازار جهانی در ۱۲۷۶ دلار بسته شده بود، دوشنبه نیز در همین قیمت باز شد. اونس طلا تا ساعت ۱۷ روز دوشنبه به ۱۲۸۳دلار رسید و بیشترین قیمت خود را در هفتهای که گذشت، ثبت کرد. پیشبینیهای کارشناسان این هفته را مقطع بحرانی برای فلز زرد میدانستند؛ اما تنشهای سیاسی که از یکشنبه شروع شده بود  روز دوشنبه به نفع طلا پیش رفت. تحلیلگران این موج افزایشی را موقتی میدانند و معتقدند با رفع یا تعدیل اثرات سیاسی، اونس به سمت بحران قدم خواهد برداشت. اونس طلا چند ساعت میانی روز خود را با مقاومت در ۱۲۸۱ دلار گذراند و بیشتر نوسان-محور پیش رفت. تحلیلگران ورود انبوه خرگوشها را دلیل این نوسانها میدانند. خرگوشها دستهای از معاملهگران هستند که در طول روز زیاد معامله میکنند و ریسکپذیری بازار شبانه را برنمیتابند. خرگوشهای اسکالپری (معامله اسکالپری به حالتی از معاملات سریع یا پرارزش گفته میشود) عمل میکنند و این شیوه معامله منجر به نوسانهای زیاد در بازار میشود. کنار رفتن مرغها نیز دلیل دیگری برای مقاومت قیمت اونس طلا شد. مرغها یا ترسوها معاملهگرانی هستند که در شرایط ریسکی خود را از بازار کنار میکشند. پیشبینیهایی که وضعیت طلا را بحرانی تلقی کرده بودند، این دسته را از بازار فلز زرد کنار زدند.

بازگشت زردها به سود زر
چین با پایان یافتن تعطیلات هفته گذشتهاش، دوشنبه وارد بازارهای جهانی شد و تاثیر اولیه خود را با اوج گرفتن اونس نشان داد. چین بیشترین میزان تولید طلا، تقاضای طلای فیزیکی و مصرف طلا را در بین کشورهای دنیا دارد؛ بنابراین ورود چین از اثربخشی خاصی در بازار جهانی اونس طلا برخوردار است. بازگشایی بازارهای داخلی چین، ورود معاملهگران نقطهای (آنی) چینی و فعالیت شدید بروکرهای (کارگزاریها) چینی، بازار جهانی اونس طلا را با تقاضای بهتر، حجم معاملات بیشتر و نقدینگی بیشتر روبهرو کرده است. این سه مولفه در کنار تنشهای سیاسی، روز اول هفته فلز گرانبها را ساختند.

نیش کرهشمالی به دلار
با اینکه کارشناسان بازار ارز هفتهای رویایی برای دلار پیشبینی کرده بودند، دلار تحتتاثیر بحران کرهشمالی و ترکیه تضعیف شد. شاخص دلار در بازار صبح دوشنبه 93/77 باز شد و تا ساعت ۱۷ عصر به 93/74 رسید. این شاخص در طول روز نوسان زیادی داشت و مرتبا بالا و پایین میشد. به گفته فعالان بازار فارکس، سودگیری خردهفروشان دلیل اصلی این نوسانها است. کارشناسان، کرهشمالی را تهدید جدی برای اقتصاد ارزی آمریکا تلقی میکنند. تنشهای میان این دو کشور با کنایهزنیهای مقامهای دو کشور در روز یکشنبه، دوباره به صدر اخبار بازار جهانی ارز بازگشت.

پرتگاه جنگ کره-آمریکا
رهبر کرهشمالی روز یکشنبه گذشته اعلام کرد سلاح هستهای، «بازدارنده» قدرتمندی است. چند ساعت پس از انتشار این خبر، دونالد ترامپ در واکنش شدید به این سخن کیمجونگاون گفت: برای برخورد با این کشور ایزوله «تنها یک راه جوابگو خواهد بود». موضع جدید ترامپ به وضوح مربوط به اقدام نظامی مستقیم است. بحران اخیر کره-آمریکا پس از آزمایشهای موشکی کره برای به رخ کشیدن توان این کشور در رساندن کلاهکهای هستهای به خاک آمریکا، تشدید شد و پس از آن به درگیری لفظی دوجانبه منتهی شد.

نیکسون و تئوری مرد دیوانه
کارشناسان شباهتهای رفتاری زیادی در طرز برخورد ترامپ با مساله کرهشمالی و شیوهای که ریچارد نیکسون در برخورد با معضل جنگ ویتنام داشت مشاهده کردهاند. استیو کول، نویسنده نیویورکر نیز در گزارش هفته گذشته خود به این شباهت پرداخته است. ریچارد نیکسون در دوران جنگ ویتنام میخواست این جنگ را به پایان برساند؛ اما آنچه برای انجام این امر لازم میدید اعمال فشار بر شوروی بود. نیکسون فشار بر شوروی را برابر با فشار به ویتنام تلقی میکرد. نیکسون یکباره کمیتهای تشکیل داد و بمبافکنهای مجهز به کلاهک هستهای را به شمال شوروی فرستاد تا شوکی عظیم به ستون فقرات شوروی وارد کند. بعدها هالدمن، سرپرست گروهی که مسوول این عملیات بود، جملاتی از نیکسون نقل کرد. نیکسون در طول این ماجرا به هالدمن گفته بود ما پیامی به آنها منتقل میکنیم که با خود بگویند «خدایا، همه میدانید که نیکسون نسبت به کمونیسم حساسیت زیادی دارد. نمیشود وقتی او عصبانی است جلویش را گرفت. او انگشتش را روی دکمه بمب هستهای قرار داده است.»بحرانهای مربوط به کرهشمالی نیز خاطرات آن دوران را زنده میکند. شیوه مجادله و مکالمه ترامپ شباهت زیادی به ادبیات نیکسون پیدا کردهاست. ترامپ در یکی از اظهارات معروف خود نسبت به رهبر کرهشمالی گفته است: «مرد موشکی وارد عملیات خودکشی شده است.» رئیسجمهوری آمریکا در بیانیههای گوناگون، مفاهیم جنگطلبانه زیادی به رسانهها منتقل کرده است. یکی دیگر از این پیامها به اجبار در نابودسازی کرهشمالی اشاره دارد. رهبر کرهایها در واکنش به این پیام ترامپ، او را یک بیمار دچار اختلالات روانی خطاب کرد.

تصادف یا کنارهگیری؟
رالی کره-آمریکا بیشباهت به نظریه جوجهترسو نیست. جوجه ترسو تئوری معروفی در نظریهبازیها است که در آن دو راننده (ترامپ و کیمجونگاون) با سرعت به سمت یکدیگر حرکت میکنند و اگر یکی از آنها از حرکت مستقیم منصرف نشود «تخریب حتمی متقابل» پیش خواهد آمد. نظریه دیگری که مصداق وضعیت کنونی این دو کشور است به تئوری «لبه پرتگاه» معروف است. لبه پرتگاه، استراتژی سوق دادن بحران به لبه پرتگاه جنگ است تا از این رهگذر حریف را به عقبنشینی از مواضع آن وادارد. توفیق در این استراتژی منوط بر آن است که کشوری که به آن تمسک میجوید، بیآنکه درگیر جنگ شود، به اهدافش دست یابد. بحران موشکی کوبا از مصادیق بارز اجرای این سیاست است. بحران کوبا در پی اقدام شوروی به ساخت پایگاه موشکی در این کشور آغاز شد. در ادامه، شوروی برای محافظت نظامی از کوبا، اقدام به استقرار چند موشک دوربرد کرد. این اقدام شوروی به عنوان پاسخی به اقدام آمریکا در کارگذاری کلاهکهای هستهای در انگلستان، ایتالیا، یونان و مهمتر از همه ترکیه، طبیعی بهنظر میآمد. در واکنش، رئیسجمهور وقت آمریکا، جان اف کندی وضعیت نظامی فوقالعاده اعلام کرد و رفت و آمد کشتیهای جماهیر شوروی به کوبا را ممنوع اعلام کرد. نظریه لبه پرتگاه در چنین شرایطی ایجاد شده بود و هر دو کشور را به اندیشه یافتن راهحلی برای جلوگیری از عواقب آن سوق داده بود. کندی از خروشچف، رهبر جماهیر شوروی درخواست کرد تحت نظر سازمان ملل موشکهای خود را از کوبا خارج کند. با پذیرش کرملین بحران جنگ هستهای پایان یافت و دو کشور از لبه پرتگاه جنگ دور شدند.اگر بحران موشکی کوبا را در کنار بحران موشکی کرهشمالی و اظهارات ترامپ را در کنار اظهارات نیکسون قرار دهیم، این فرضیه که دو «مرد دیوانه» یک «لبه پرتگاه» ایجاد کردهاند تقویت میشود.

تنش با ترکیه
هفته گذشته یکی از کارمندان سفارت آمریکا در استانبول به جرم جاسوسی و همکاری در کودتای سال گذشته دستگیر شد. واشنگتن در واکنش به این اقدام ترکیه، اتهامات علیه این کارمند را بیپایه و اساس خواند. روابط میان استانبول و واشنگتن پس از کودتای سال پیش به تاریکی کشیده شده بود. مقامات ترکیه از مسوولان وزارت امور خارجه آمریکا تقاضای تحویل فتحالله گولن را داشتند که با موافقت مقامات آمریکایی همراه نشد. گولن به اقدام علیه دولت ترکیه و اقدام برای براندازی رجبطیب اردوغان متهم شده بود. با دستگیری کارمند سفارت آمریکا و انتشار بیانهای ازسوی وزارت امور خارجه ترکیه، روابط دو کشور، بیش از پیش خدشهدار شد. در پی بیانیه ترکها، واشنگتن ساکت نماند و بیانیهای به همان شدت علیه ترکیه منتشر کرد. پس از بالا گرفتن تنشها، صدور روادید و خدمات هر دو کشور نسبت به شهروندان یکدیگر ملغی شده است. قطع رابطه ترکیه و آمریکا، احتمال کاهش سرمایهگذاریهای هر دو طرف در کشور دیگر را بالا برد و ارزش لیر ترکیه را به شدت کاهش داد. دلار نیز از این بحران ارزی بیبهره نماند. به گفته تحلیلگران بازار ارز، بخشی از تضعیف اسکناس سبز-هرچند اندک- به تنشهای ترکیه مربوط میشود.

ارز بیرمق، بورس جذاب
گزارشهای دوشنبه رویترز و بلومبرگ، خلاصهای از وضعیت بازار ارز و سهام را منتشر کردند. طبق این گزارشها نرخ برابری یورو به دلار با توجه به روز راکد یورو و حواشی دلار، افزایش اندکی داشت. نرخ یورو به دلار، صبح دیروز در 1/173 باز شد و تا ساعت ۱۷ بعد از ظهر به 1/175 رسید. بازار ارز روز دوشنبه تا ساعت ۱۷ کمتحرک بود و جذابیت خاصی برای معاملهگران نداشت. در عوض، بازار سهام در واکنش به ورود چین تقویت شد. شاخص بازار بورس چین به بیشترین میزان خود در ۲۱ ماه گذشته رسید تا رکوردی جدید برای بازار سهام این کشور ثبت شود. بازار سهام آلمان نیز پیشرفت مناسبی داشت و ممکن است در روزهای آتی رکوردزنی کند.

دو نیروی نفتی در دو جهت
بازار جهانی نفت پس از سپری کردن یکی از کاهشیترین هفتههای اخیر خود، بالاخره پایدار شد. وزارت نفت عربستان از اعمال سیاست محدودکننده تولید برای بازگرداندن قیمت نفت خبر داد. دولت سعودی میخواهد با کاهش عرضه، قیمت نفت را بالا بکشد. برخی دیگر از اعضای اوپک مانند معاون این سازمان نیز از این تصمیم عربستان حمایت کردند. اعمال این سیاست میتوانست ارزش نفت را بالا ببرد، اما خبرهایی از قاره آمریکا جلوی این تقویت را گرفت تا نفت روند ثابتی داشته باشد. تولید نفت در خلیج مکزیک از سر گرفتهشد. توفان ایرما بیش از ۹۰ پلتفرم تولید نفت را در خلیج مکزیک از کار انداخته بود اما روز گذشته از سرگیری تولید در این منطقه آغاز شد تا هدف افزایش قیمت اوپک به ثمر ننشیند.

رویدادهای پیشرو
سخنرانی نیل کشکری، رئیس شعبه مینهپلیس فدرال رزرو بهعنوان یکی از اعضای کمیته بازار باز آمریکا در روز سهشنبه، یکی از رویدادهایی است که بر شاخص دلار و اونس طلا تاثیر خواهد گذاشت. سخنرانی کشکری بیشتر درباره اعلام فعالیتهای انجام گرفته در روزهای پیشین است. این جلسه مطبوعاتی با سیگنالهایی برای معاملهگران بازارهای جهانی همراه خواهد بود.گزارش اعلام نرخ رشد تولیدات صنعتی انگلستان نیز بر پوند استرلینگ تاثیر مستقیم خواهد داشت. میزان پیشبینی شده این نرخ 0/3 درصد است که از مقدار ماه گذشته آن 0/2 درصد کمتر است. در صورت افت واقعی این نرخ و رسیدن آن به زیر 0/3 درصد، پوند را نسبت به سبد ارزهای رایج تضعیف خواهد کرد.